6. Қаржы жүйесін ұйымдастырудың қағидаттары.

Қаржы жүйесі –бұл экономикалық қатынастардың негізінде құрылған ақшалай қорлардың қалыптасуы мен жұмсалуын ұйымдастырушы органдардың жиынтығын білдіреді.

Мемлекет/р/ң көпшілігінде қаржы жүйесін құру-ң қағидаты-фискалдық (қазыналық) федерализм қағидаты.

Қаржы жүйесі-ң функциялық құрылысы мынадай негізгі қағидаттарды қанағаттандыруы тиіс:

-біріншіден,қаржы жүйесі/ң жеке алынған әрбір буыны ақша қат-ң аса кең шеңберін қамти алады,бұл жалпы категория б.т/тын «қаржыға»ғана тән қасиет;

-екіншіден, тұтастай алынған қаржы жүйесі әрбәр нақты сәтте объективті эк-қ категория ретінде қаржы-ң қағидалы мәндік сипаттамаларына ж/е функ-қ арналымына дәл сәйкес келуі тиіс.

Қаржы жүйесін құру-ң негізіне мына қағидаттар қойылған:

1.Қаржы жүйесін ұйымдастыруда централизм мен демократизмнің үйлесуі. Мемл/к қаржы орг/ры тарапынан болатын орталықтандырылған басшылықпен 1мезгілде жергілікті қаржы органдарына ж/е шжс/ге кең құқық пен дербестік берілген. Бұл қағидат жергілікті қаржы органдары/ң тиісті жергілікті әкімшілікке ж/е жоғарғы қаржы органдарына 2жақты бағынышты жүйесін алдын ала айқындайды. Салалық қаржыларды басқарудағы демократиялық негіз шж органдарға капиталды бекітіп беруге, оларға әр түрлі мақсатты арналым/ң ақша қорларын жасауға ж/е оларды пайд/уға құқық беруде көрінеді. Жоғары тұрған орган/р өзі/ң құзыры шегінде салалық қорлар мен резервтерге орналастырылатын қаражат-р-ң 1бөлігін қайта бөлу тур.шешім қабылдайды,оларды мақсатты пайд/у-ң тәртібін айқындайды. Кәсіпкерлік секторда қаржылық дербестік неғұрлым толық көрінеді: оның қатысушылары мемлекеттің қаржы жүйесі алдындағы міндеттемелерді орындағаннан кейін қаржылық ресурстарды еркін иемденеді.

2.Аумақтың салалық және сол аумақтағы ұлттардың мүдделерін сақтау. .Аймақтарды дамыту-ң әл/к жағынан қабылдауға болатын деңгейі сияқты бұл қағидат/ң талаптары қаржы қатынас/ды ұлттық теңдікті қамт.етуге шақырады.Қаржы жүйесін құрудағы оның көрінісі мемл/к қаржы органдары құрылымы-ң ұлттық-мемл/к ж/е әкімшілік-аймақтық құрылымына сай келуі.Әрбір облыста,ауданда ж/е қалада қаржы орг/ң тиісті аппараты бар.Төменгі құрылымдарда арнаулы қаржы орган/ң болмауы мүмкін,онда олар/ң функцияларын жергілікті әкімшілік/ң аппараты атқарады.Федеративтік құрылысы бар көп ұлтты мемлекеттерде бұл қағидат-ң маңызы аса артып отыр.

3.Қаржы жүйесі бірлігі-ң қағидаты орталық қаржы органдары арқ.мемл/ң жүргізіп отырған бірыңғай мақсаттары мен алдын ала айқындалып отырады.Қаржы/р/ң барлық буындарын басқару бірыңғай негізгі заңнамалық ж/е нормативтік актілерге негізделеді.Қаржы жүйесі/ң бірлігі қаржы ресурс-ң басты көздері-ң ортақтастығында(бірлігінде),олар/ң қозғалысы/ң өзара байланыстығында,қажетті қарж/қ көмек көрсету ү/н қаражаттарды аймақтар,салалар арас.қайта бөлуде б/п отыр.Қаржы жүйесі бірлігі/ң қағидаты эк/ны басқару/ң барлық деңгейлерінде жасалатын қаржы жоспарлары мен байланыс/р/ң өзара үйлесу жүйесінде өзі/ң нақтылы көрінісін табады.

4.Қаржы жүйесінің жеке құрамды элем/ң функциялық арналымы/ң қағидаты қаржы/ң әр буыны өз міндеттерін шешіп отыратындығынан көрінеді.Оған айырықша қаржы аппараты сәйкес келеді.Мемл/к бюджет/ң ресурстарын құрып,пайд/у жөніндегі жұмысты ұйымд/уды республика/ң Қаржы министрлігі мен Эк-ка ж/е бюджеттік жоспарлау министрлігі ж.а.

Ұлттық шар-қты басқарудың сатылас қағидаты жоғары орган/р(министрлік-р, холдингтер,ассоциация-р, ведомство-р)деңгейінде де,сондай-ақ төменгі(фирма-рда,комп-я/да т.б.) деңгейде де қаржы аппараты/ң тиісті құрылымын байланыстырады.Бұдан басқа,қаржы аппаратын ұйым/уда акционерлік,бірлескен,аралас,кооперативтік,сондай-ақ қоғамдық к/ор-р мен ұйым-рды басқару-ң ерекшеліктері қамтып көрсетіледі.Қаржы жүйесін қайта құру-ң басты міндеті оның Қазақстан-ң әл-эк-қ дамуын тұрақтандырып,одан әрі тездетуге ықпал етуді күшейту,ұлттық табыс/ң үздіксіз өсуін қамт.ету,өнд/с-ң барлық буындарында шар-қ-ком-қ есепті нығайту б.т.

Қаржы ж/е ең алдымен бюджет жүйесі ЖІӨ-ң өсуіне ж/е оның басты бөлігі-ұлттық табысқа,макро-микроэк-ка к/ор-ң,фирмалары-ң,салалары-ң дамуына ж/е халық/ң көптеген жігі/ң хал-ахуалына айтарлықтай ықпал жасайды.Қаржы шаралары ішінде инвест-яларды оңтайластыру,басқару аппаратын ұстауға жұмсалатын шығындарды азайту,шж/у-ң барлық деңгейінде үнемдеу режімін қатаңдандыру қажет:эк-ң төмендгі дейгейінді-залалдылықты болдырмау,ком-қ есепті дамыту,қаржы жүйесі-ң барлық буындарында қарж/қ өзара қарым-қат/рды индикативтік реттеу қажет.