1. Политроптық процесс.Политроп теңдеуі.
Жоғарыда қарастырған газ күйінің өзгеруін сипаттайтын изотерм-дік және адиабаттық процестер политроптық деп аталатын жалпы про-цестің дербес түрлері болады. Газ күйінің өзгеру процесін политроп-тық деп атайды, егер оның жылусыйымдылығы тұрақты және қатысына тең болса:
немесе (6.58)
Политроптық процестің жалпы күй теңдеуін анықтайық. Термоди-намиканың бірінші бастамасы бойынша
немесе
. (6.59)
Температураның өзгерісінің орнына (6.45)-ші өрнек бойынша анықталған
мәнін қойып, былай жазамыз:
немесе
Бұл теңдеу келесі қарапайым түрлендірулерден кейін
мына түрде жазылады:
.Осы теңдеуді интегралдасақ, онда былай жазылады :
, (6.60)мұндағы политроп көрсеткіші деп аталады. Осыдан . (6.61)
Политроп көрсеткішін анықтайтын (6.61) қолданып, (6.60)-шы теңдеуді потенциалдап, былай жазамыз:
. (6.62)
Осы идеал газдың қысымы мен көлемін байланыстыратын (6.62)-ші формула политроптық процестегі газ күйінің теңдеуі немесе политроп теңдеуі деп аталады. Мұндағы n политроп көрсеткіші (-) –тен (+)-ке дейінгі мәндерді қабылдай алады.
6.2-кестеде политроптық процестің біз қарастырған изопроцес-тердің бірімен теңбе-тең болғандағы n-нің мәні мен оған сәйкес изо-процестер келтірілген. Осы кестеден n политроп көрсеткішінің (6.61) формулаға бағынатындығын көрсетуге болады. Изобарлық процесте политроп көрсеткіші , , . Изотермдік процесте (өйткені ), онда .
2.Изотермдік процесс.Изотермдік процесс кезіндегі жұмыстың формуласы.
Изотермалық процесс, изотермиялық процесс – физикалық жүйеде тұрақты температурада жүретін процесс; термодинамикалық күй диаграммасындаизотермамен кескінделеді.
Изотермалық процессті жүзеге асыру үшін жүйе, әдетте, термостатқа орналастырылады. Бұл жағдайда термостаттың жылу өткізгіштігі өте үлкен болып келеді де, жүйе температурасының іс жүзінде термостат темп-расынан айырмашылығы болмайды. Изотермалық процесстің мысалына тұрақты температурадағы сұйықтықтың қайнауы не қатты дененің балқуы жатады. Изотермалық процесс кезіндегі идеал газда қысым мен көлемнің көбейтіндісі тұрақты болады. Изотермалық процесс кезінде жүйеге белгілі бір жылу мөлшері беріледі (не одан белгілі бір жылу мөлшері алынады) және оның есебінен сыртқы жұмыс жасалады. Идеал газ үшін ол жұмыстың шамасы мынаған тең:
,
мұндағы 
–газдағы
бөлшектер саны, 
– абсолют
температура, 
– Больцман
тұрақтысы, 
және 
–
газдың бастапқы және соңғы көлемдері.
Егер фазалық ауысу болмаса, онда изотермалық процесс кезінде қатты дененің және көптеген сұйықтықтардың көлемі өте аз өзгереді
3.Тұтқырлық. Ньютонның үйкеліс заңы. Тұтқырлық коэффициентінің қысым мен температураға тәуелділігі.
Барлық нақты газ бен сұйық-ға тән қасиет оның тұтқыр болуы.Жазықтық-ға тікелей жанасқан бөлшетер,оларға жабысып қалғандай болады,егер жазықтықтар қозғалмаса,онда жабысқан бөлшектер қозғалысқа ұшырамайды, ал керісінде қозғалыста болсы жазықтықтың жылдамдығындай жылдамдыққа ие болады
(1)
R-түтік радиусы,U-түтіктің ортасындағы жылдамдық,
Қатар жатқан газдың әр түрлі U1U2 -жылдамдықпен қозғалатын екі қабаттың арасындағы шекарада ішкі үйкеліс күші әсер етеді,оның шамасы
Ғ
күш
тұтқырлық
коэф
(2)
И.Ньютон тағайындаған,егер
деформациялану жылдамдығына тәуелсіз
болса, дәл орындалады.Газдың әртүрлі
қабаттың
жылдамдығы осы тұтқырлық деген қасиеттің
арқасында теңеледі.Соның нәтижесінен
ортаның деформациялану жылдамдығына
тәуелді кернеулер п.б.Тұтқырлық
коэф.сандық мәні жылдамдық градиенті
бірге тең болғанда, бірлік ауданға әсер
ететін күшке тең [кг/м с]
(3)
бойынша
болғандықтан тұтқырлық коэф. Температураға
байланысты
шамасына пропорционал өседі
№20 билет