15. Будаўнічая абраднасць

Будаўніцчыя матэрыялы і іх характарыстыкі.

Даволі істотным было і абіранне матэрыяла для бдавання. У адпаведванасці са старажыным звычаем, лес было патрэбна рубіць напрыканцы зімы, ці ранняй вясной. Ніколі не выкарыстоўвалі для будаўніцва дрэвы, з якіх была спушчана жывіца.

Забаранялася ў будаўніцтве дрэва, паваленае дрэва. Не выкарыстоўвалі і стаяросавыя (на перакрыжаванні дарог) дрэвы. Не раілася таксама будаваць з сухастою (сухога дрэва). Не выкарыстоўвалі маладняк (маладыя дрэва) і дрэвы з анамаліямі (сплеценыя разам, дрэвы з нарастамі і інш.). Існавала меркаванне, што калі выкарыстаць такое дрэва, то дачка гаспадара прынясе дзіця ў прыполе. Будаўніцтва пачыналася з абірання чырвонага кутка альбо цэнтра. У цэнтра жылля ставілі маладое дрэўца, альбо ў чырвоны кут клалі зерне, а пасля і грошы. У старажытнасці прыносілі і іншыя ахваряванні (галаву каня).

Калі пачыналася будаўніцва, запрашалі цесляроў, якія клалі падрубы (дубовае бервяно). Пасля выпускалі птушку, ці мелкую дамашнюю жывёлу, якой адсякалі галаву ля падрубы. Кожны этап скончваўся ўблажэннем. На першы дзень справа замачвалася, на наступны раз – даваліся грошы.

Існавала 3 часткі рытуала будаўнітва жылля: закладка першага вянца і прынясенне ахвяры, закладка трама (маціцы), пакрыццё хаты.

Пры перасялнні ў новую хату, запускалі чорную кошку, ката, ці курыцу.

16. Інтэр’ер жылля ў абрадах і звычаях беларусаў

Першыя рытуальным цэнтрам была печка, пасля яе – есца, дзе віселі абразы. Сядзець пад абразамі лічылася вельмі пачэсным. Па бакам ад гаспадара сядзелі сыны (па ўзросту). Жанчыны сядзелі на самым канцы стала. У Слуцкім павеце жанчыны ўвогуле не садзіліся за стол, а гатавала ежу. Месца на печы, ці за печчу – для дзяцей.У большасці культур, жанчыны і мужчыны елі асобна. Шырока была распаўсюджана ідэя: с кім ядзяць, на тых не жэняцца, а з тымі, хто жэнніца, не ядуць.Існавала павер’е, што нельга есці за спіной. Лічылася, што гэта з’яда сілу чалавека. Чырвоны кут быў звязаны і з элементамі сацыялізацыі і дэсацыяліізацыі.Калі нараджаўся дзіцёнак, плацэнту хлопчыка закапвалі пад абразамі, а дзяўчынкі – пад печчу.Печка разглдлася рытуальным цэнтрам, бо яна была звязана з культуам агню. У кожнай хаце існаваў т.зв. “свой агонь”, які не раілася аддаваць каму-небудзь.Каля печкі праводзілі абрады родаў. Каля печкі стаяў прыпечны слуп (ад 70 см да 1 метра). Пячны слуп нішто іншае як ахвярня.

17. Формы сялянскай абшчыны

18. Традыцыі гарадскога самакіравання

19. Гаспадарчая дзейнасць беларусаў

20. Комплекс традыцыйнага мужчынскага адзення

21. Комплекс традыцыйнага жаночага адзення

22. Традыцыйныя галаўныя боры

23. Традыцыйны абутак і яго разнастайнасці

24. Сям’я і сямейны побыт

Сям’я – сацыяльная каэгорыя, яая заснавана на шлюбе, кроўнасваяцкіх адносінах, агульнасці побыту, узаемнай маральнай адказнасці. Асноўныя функцыі сямі: рэпрадукцыйная, выхаваўчая, гаспадарча-эканамічная, рэкрэатыўная (узаемадапамога), камнікатўыная і інш.

Структуа сям’і: бацька, жонка, уж і г.д. Сюды ўваходзяць характар іх узаемаадносін і колькасць сям’і.

Сваяцтва: прамое і бакавое.

Сем’і бываюць бацькоўскія (калі разам з бацькам пражывалі ўсе сыны) і брацкія (калі ў бацькі была магчымасць вылучыць зямлю і на гэтай зямлі пржывалі 2-3 браты, які вялі суменую гаспадарку). Сем’і бываюць адналінейныя (калі разам з бацькам жыў адзін жанаты сын з дзецьмі, унункамі) і шматлінейныымі (з бацькамі пражывалі некалькі жанатых сыноў).