4.5 Өрт қауіпсіздігі және оны ескерту шаралары

Электрлік қондырғыларды пайдалануда қатты немесе сұйық көлемі жағынан торап аппараттарының біршама бөлігін құрайтын оқшаулама оны қоршағанорта үшін жанатын далыны өрттің бір себептері болып табылады. Электрлік тораптар көптеген тармақталған сымдар мен кабельдерден тұратындықтан және бірталай ұзындыққа созылып жатқандықтан өрт қатынасында қауіпті. Сымдар мен кабельдерде жану материалы ретінде органикалық заттардан: қағаз, резеңкенің қалаң қабатынан, көбінесе оқшауламайтын смалалармен, лактармен, парафиндермен және басқа да жаңғыш заттармен толтырылған, мақталы–қағазды қиындылардантұратын оқшаулама табылады.

Электрлік тораптардағы өрт қауіпті, көбінесе қысқаша тұйықталулардың салдарынан болады.

Қысқаша тұйықталудан болған өрт қауіпін ескеру үшін келесі шаралар ұсынылады:

1. Электр тораптың өндірімен ісінің «Электротехникалық қондырғыларды ұйымдастыру» ережелерінің талаптарына сай келетіндігін тексеру.

2. Электрлік қондырғының барлық элементтерінің (сымдардың, кабельдердің, сақтандырғыштардың және т.б.) жағдайын жүйелі түрде тексеру.

3. Электрлік қондырғы оқшауламасының жағдайын ретті түрде бақылау.оқшаулама жағдайының бұзылуы тек қана сымдар мен кабельдерде ғана емес, сондай–ақ басқа да элементтердің–айырғыштардың, сақтандырғыштың, жарықтандыру аппаратурасының өзінде де болуы мүмкін.

Майлы трансформаторлардағы жанғыш материалдар: үлкен шамада қолданылатын изоляциалық май, ағаш бөлшектер, сондай – ақ орамшалардың қағазды және мақталы – қағазды оқшауламасы. Құрғқ трансформаторларда май жоқ болғанымен, басқа жанғыш материалдар майлы ажыратқыштарда қолданылатын материалдарға сәйкес.

Тансформаторлар оқшауламасының қызу және жануы әртүрлі авариалық құрылыстардан болады. Оған келесі жағдайлар жатады:

а) орамалары арасындағы қысқаша тұйықталуы.

б) тансформаторлардағы жалған жерлердегі өтпелі кедергілердің шамасының үлкен болуы.

в) майдағы электродоғасының пайда болуымен болатын ішкі үзулілер.

Трансформаторда өтр қауіпі болуын ескеретін шаралар 2 топқа бөлінеді. Бірінші топқа сақтандырғыш құрылғылары мен электрлік қорғағыш аспаптары бар трансформатордың жабдықтары жатады. Екінші топқа трансформаторды трансформаторлық жәшікке ұтымды орналастыру, өрт сөндіру құралдарын таңдау және т.б. шаралар жатады.

Металл түйіспелер бір–бірімен ажыраған кезде ауада кейбір жағдайларда электрлік доға пайда болуы мүмкін. Майлы ажыратқыштар (көп көлемді) белгілі жағдайларда өрт қауіпін, сондай–ақ жарылыс қауіпін тудырады. Майлы ажыратқышты қолдану процесінде олардың жағдайын үнемі тексеріп отыру керек, ескертпе, жөндеу және бақылаулар жүргізіліп отырылады. Ажыратқыштардағы май деңгейін үнемі қадағалап отыру да аса қажет болып табылады. әдетте әр мекемеде майлы ажыратқыштарды, трансформаторлады жөндеу және қадағалау кезіндегі нәтижелері жазылатын журнал болады. Онда майды сынауға арналған күні, оны зерттеудегі нәтижелері көрсетіледі.

ҚОРЫТЫНДЫ

Бұл дипломдық жобаны қорытындылай келе, технологиялық үрдістердің дамуын электрмен жабдықтау жүйесінің режимдерін, техникалық-экономикалық сәйкестігін, адам өмірінің қауіпсіздігі және тақырыбына сәйкес электр қондырғыларының сенімділігі қарастырылған.

ҚОДАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ

1. Рошкова Л.Д., Козулин В.С. Электрооборудование станций и подстанций. Учебник для техникумов. – М.: Энергия, 1987. – 648 с.

2. Андреев В.А. Релейная защита, автоматика и телемеханика в сиситемах электроснабжения. – М.: Высшая школа, 1985.

3. Еңбек қауіпсіздігі және еңбекті қорғау туралы Қазақстан Республикасының Заңы// Егемен Қазақстан, 57-58, 2004.

4. Конституция Республики Казахстан. НОРМА – К: Алматы, 2002.

5. Князевский Б.А. и др. Охрана труда в электроустановок. – М.:Энергия, 1970.

6. Князевский Б.А., Липкин Б.Ю. Электроснабжение промышленных предприятий. – М.: Энергия, 1983.

7. Липкин Б.Ю. Электроснабжение промышленных предприятий. – М.: Высшая школа, 1990.

8. Неклепаев Б.Н., Крючков И.П. Электрическая часть электростанции и подстанции: Справочные материалы для курсового и дипломного проектирования: Учебное пособие для для вузов. – М.: Энерго-атомиздат, 1989.

9. Под редакцией Круповича В.И. Справочник по проектированию электроснабжения. – М.: Энергия, 1980.

10. Под редакцией Круповича В.М., Барыбина Ю.Г., Самовера М.Л. Справочник по электроснабжению. – М.: Энергия, 1980.

11. Под редакцией Федорова А.А. и др. Справочник по электроснабжению линии электропередачь и сетей. – М.: Энергия, 1973.

12. Под редакцией Федорова А.А. и Сербинского Г.В. Справочник по электроснабжению промышленных предприятий: Электрооборудо-вание и автоматизация. – М.: Энергия, 1981.

13. Правила технической эксплуатации электроустановок потребителей и правила техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей. – М.: Энергоатомиздат, 1989.

14. Правила устройства электроустановок. – Санкт-Петербург: Энерго-атомиздат, 2000.

15. Шабад М.А. Расчеты релейной защиты и автоматики распре-делительных сетей. – Л.: Энергоатомиздат, 1985.