28. Mkdir, rmdir команда каталогтарымен операция жасау.

Каталогтармен жұмыс жасалатын операциялар файлдармен жұмыс жасайтын негізгі операциялар секілді Linux қолданушысы үшін маңызды. Каталогтармен жұмыс кезінде қолданылатын негізгі командалар – бұл rmdir және mkdir.  mkdir командасы каталог құруға мүмкіндік береді: [student@ns student]$ ls file primer_1 primer_2 primer_3 [student@ns student]$ mkdir catalog [student@ns student]$ ls catalog file primer_1 primer_2 primer_3 [student@ns student]$_ Ал rmdir, кеісінше, каталогты жоюға мүмкіндік алады: [student@ns student]$ ls catalog file primer_1 primer_2 primer_3 [student@ns student]$ mkdir catalog [student@ns student]$ ls file primer_1 primer_2 primer_3 [student@ns student]$_ rmdir командасы қосымша параметрлерді қолданбағанда тек бос каталогтарды ғанажоя алады.

29. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /bin каталогтері.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз : /bin- бұл каталогта жүйені функционалдауға өте қажетті негізгі файлдар болады.

30. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /boot.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /boot- операциялық жүйенің ядросы мен жүктеу картасы, сонымен қатар жүктеушілердің конфигурациялық файлдары(lilo, grub) болады.

31. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /lost+found каталогтері.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /lost+found- қателерді тексеруден өткен файлдық жүйені қалпына келтіруден кейінгі ақпарат.

32. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /media

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /media-сөндірілетін құрылғылардың (usb-дискілер, CD, floppy) монтерлеу нүктесі.

33. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /sbin каталоггтері.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. . Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /sbin-суперқолданушы утилиттері.

34. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /srv.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /srv- барлық мүмкін болған ішкі қызметтерге рұқсат алуға үшін арналған файлдар (мысалы, tftp).

35. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /dev каталогтері

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /dev-перифериялық құрылғылары бар интерфейсті болатын файлдарды қамтиды.

36. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /etc/.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /etc- Linux қосымшасының негізгі баптау файлдарын қамтиды.

37. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /mnt каталогтері.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /mnt- ISO-үлгілерінің, желілік файлдық жүйенің, басқа да тұрақты файлдық жүйенің монтерлеу нүктесі.

38. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /opt.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /opt- негізгі дистрибутивке кіретін коммерсиялық Программалық қамту немесе Программалық қамтуға арналған usr альтернативасы.

39. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /sys каталогтері.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /sys- бұл каталогтың ішінде сонымен қатар виртуалды файлдық жүйе бар, бірақ ол процесстер туралы толық ақпарт бар

40. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /tmp.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз:  /tmp- бұл каталогта сол мезеттегі процесстермен қосылған уақытша файлдар жұмыс істейді.

41. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /home каталогтері.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /home- қолданушылардың үй папкаларын қамтиды

42. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /lib.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз:  /lib- жүйенің дұрыс жұмысы үшін арналған.Ол қажетті негізгі кітапханаларды қамтиды.

43. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /proc каталогтері.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз: /proc- бұл каталогтың ішінде Linux ядросы арқылы “жылдам ” құрылатын proc виртуалды файлдық жүйесі бар. Ол жүйе туралы және процесстер туралы толық ақпаратты қамтиды.

44. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /root.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз:  /root- root қолданушысының үй каталогы.

45. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /usr каталогтері

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз:  /usr- қолданушылық қосымшалардың программалары, кітапханалары және басқа да ақпараттары.

46. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /var/log.

Linux файлдық жүйесі unix-ұқсас кез-келген операциялық жүйе секілді қатаң каталогтар құрылымын береді. Әр Linux дистрибутиві өңдеушілер жағдайына қарай құрылымдарды өзгерте алады. Мұнда біз әр дистрибутивте қоданылатын каталогтарды көрсетеміз:  /var/log- журналдар файлдарын қамтиды.

Linux-тің тіркеу жазбасы.

10. тіркеу жазбасы және аутентификация жайлы түсінік. /etc/passwd файлдары.

Linux unix-ұқсас жүйе секілді көптапсырмалы ғана емес,сонымен қатар көпқолданушылы болып табылады, яғни бұл операциялық жүйе кез-келген өзіне ұқсас жүйе сияқты бір уақытта бірнеше қолданушылармен жұмыс жасауға мүмкіндік береді. Бірақ жүйе сол қолданушылардың қайсысы сол уақыт мезетінде жұмыс жасап жатқанын білуі керек. Дәл осы мақсаттарға арналған Linux-те екі түсінік бар – бір механизмнің бір бөлігі болатын есептік жазбалар мен аутентификациялар. Қолданушылардың есептік жазбалары – бұл арнайы файлдарда сақталатын жүйе үшін қажетті ақпарат. Ақпарат Linux-та қолданушы аутентификациясы және оған рұқсат құқын беру үшін қолданылады. Аутентификация – бұл кіруді дәл қандай қолданушы жүзеге асырып жатырғанын Linux-ке анықтауға мүмкіндік беретін жүйелік процедура. Қолданушы туралы барлық ақпарат /etc/passwd және /etc/grpoup файлдарында сақталады. /etc/passwd – бұл қолданушы туралы қпаратты сақтайтын файл. Әр қолданушыға арналған жазба бір жолды қамтиды: root: $1$QydTRu2w$Cm5gk.6w6nmNdUjerh5pu:0: 0:  root:/  қолданушы аты шифрленген пароль UID GID қолданушының шын аты root:/ bin/bash  үй каталогы қабықша қолданушы аты – қолданушының жүйеде аутентификациялау кезінде login типтес барлық шақыруларға қолданылатын атау.  шифрленген пароль –бұл әдетте қолданушының қайтымсыз алгоритмі бойынша кэштелген MD5 пароль.  UID– қолданушының сандық идентификаторы. Жүйе оны құқықтарын файлдар және процесстер үшін қолданады.  GID – топтың сандық идентификаторы. Топ аттары /etc/group файлында орналасқан. Жүйе оны құқықтарын файлдар және процесстер үшін қолданады.Қолданушының шын аты – әкімшілік мақсаттарда қолданылады, сонымен қатар finger типті командасымен қолданылады (қолданушы туралы ақпаратты желі арқылы алу).  Үй каталогы – бұл қолданушының үй каталогына арналған толық жол. Қабықша – бұл қолданушы сеанс кезінде қолданатын командалық қабықша. Ол дұрыс жұмыс жасау үшін /etc/shells қабықшаларды тіркеу файлында көрсетілуі керек.