
- •7. Unix way дегеніміз не?
- •8. Unix тарихы.
- •9. Unix-тің түрлері.
- •10. Linux, Linux ядросы, Dos интерфейстері және Windows дегеніміз не?
- •11. Жүйелік ақпаратты көру шаралары(uname, free командалары).
- •12. Linux дистрибутивтері. Ең танымал дистрибутивтер.
- •25. Linux файлдарының түрлері. Қарапайым файлдар. Каталогтар. Орнастыру файлдары.
- •26. Файлдық жүйе бойынша навигация : cd, pushd, popd, pwd.
- •27. Файлды құру, жою және көшіру. Touch, rm, cp командалары.
- •28. Mkdir, rmdir команда каталогтарымен операция жасау.
- •29. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /bin каталогтері.
- •30. Linux файодық жүйесінің ең маңызды каталогтері: /boot.
- •11. /Etc/group файлдары..
- •12. /Etc/shadow файлдары..
- •13. /Etc/gshadow файлдары..
- •14. Root тіркеу жазбасы.
- •15. Linux-тегі парольдер .
- •16. Login, su, newgrp командалары.
- •17. Passwd, gpasswd, chage командалары.
- •18. Тіркеу жазбасын құру және жою.
- •7. Linux –тегі тіркеу жазбасының құқықтарын ұйымдастыру. Оқу . Жазу. Орындау .
- •8. Каталогтардың құқықтарының ерекшеліктері .
- •9. Chmod командасының рұқсат құқығын тағайындау.
- •10. Chown командасының рұқсат құқығын тағайындау..
- •11. Chgrp командасының рұқсат құқығын тағайындау..
- •12. Sticky bit.
- •7. Cat, less, head, more, tail, od, tac командаларының мәтіндік ақпаратты экранға шығару
- •8. Man анықтамалық басшылықты көру программасы.
- •9. Шығаруды қайта бағыттау. Stdin, stdout, stderr жайлы түсінік. Каналдар.
- •11. Ақпаратты фильтрлеу. Регулярлы өрнектер . Grep командасы.
- •12. Архивтендіру. Tar және gzip утилиттері.
- •6. Linux-тегі процесстер . Процесстердің идентификаторлары. Демондар.
- •7. Ps командасы.
- •8. Процесстердің рұқсат құқықтары. Нақты және эффективті идентификаторлар. Suid және sgid биттары.
- •9. Процесстерді басқару. Сигналдар.
- •10. Nice, nohup, kill, killall командалары.
- •7. Командалық қабыршақтар жайлы түсінік. Командалық қабыршақтарға шолу жасау.
- •9. Консольдің күрделілігі.Тапсырмалар.Тапсырмаларды басқару.
- •10. Ауыспалы орталар.
- •11. Midnight commander.
Емтихан сұрақтары
UNIX операциялық жүйесіне кіріспе
7. Unix way дегеніміз не?
Unix Way дегеніміз бұл тек операциялық жүйе емес, сонымен қатар ол- компьютермен жұмыс жасау идеологиясы. Unix Windows–қа ұқсамайды (сыртқы ұқсастықтарды ескермесек) және Unix жұмыс қабылдауы Windows жұмыс қабылдауынан ерекшеленеді. Unix Way - бір тапсырма, яғни бір программа. Unix- те «барлығын бірдей» орындауға арналған ұқсас тапсырмалар жасауға болмайды. Ондағы программа бір қарапайым әрекетті ғана орындай алатындай болу керек. Бірақ сонымен қатар сол әрекетті жақсы орындай алатындай болуы керек. Оны шешудің жолы бар. Сол немесе басқа комплексті есепті шешу үшін әр адам шешудің қарапайым компоненттерінің жиынтығын таңдайды. Бұдан басқа Unix-тің тағы ерекшеліктері-онда барлығы файл түрінде. Unix-тағы ең тамаша концепция. Unix-те программалар, баптамалар, жүйелік деректер мен тіпті құрылғылар барлығы барлығы файл түрінде көрсетілген. Және құрылғылармен қарапайым файлдармен жұмыс жасағандай жұмыс жасауға болады. Осының барлығы Unix-тің артықшылығын көрсетеді.
8. Unix тарихы.
Unix-тің тарихы 1969-жылдан бастау алады. 1969 жылы AT&T корпорациясының жұмысшылары Денис Ритчи мен Кен Томпсон PDP7 компьютеріне арналған кішігірім операциялық жүйе құрастырды . Бұл операциялық жүйені Unix деп атады. Бірақ AT&T компаниясының жоспарына бұл операциялық жүйені тарату кірген жоқ , ол техникалық қадағалау қызметін ұйымдастырмай, қателіктерін түземей әрі ешқандай кепілдік бермей тұрып АҚШ-тың жоғары оқу орындарына оның символдық ақысы ретінде берді. Соның салдарынан университеттік есептеуіш орталықтың өкілі болған барлық қолданушылар бір-бірімен жұмыс жасауларына тура келді. Олар өздері туындаған қателерді түзеді, керекті программаларды және утилиттерді құра білді және оларды бірлесіп қолданды. Жұмыс нәтижесі ретінде 1990 жылға дейінгі Bell Labs компаниясының эгидасымен таралған Unix версиясының бүтін сериялары болды. Unix –тің қолданушылар тобының бірі Берклидағы калифорниялық университетте болған. 1977 жылы бұл оқу орнының мамандары Unix тарихында маңызды қадам жасады және 2BSD (Berkeley Software Distribution) операциялық жүйесі бар магниттік ленталардың таралуына көшті. Содан бері 75 көшірме сатылған болатын. Unix VR4 және BSD негізінде барлық заңа заманғы Unix түрлері құрылды.Осылайша Unix тарихы 20-шы ғасырдың ортасынан басталып,күні бүгінге дейін жалғасып келеді.
9. Unix-тің түрлері.
Unix-тің көптеген түрлері бар. Ең танымалдарына SUN Microsystems корпорациясының Solaris (бұрынғы SunOS), IBM компаниясының DEC AIX, DEC, SCO фирмасының Unix, UnixWare түрлері және тағы басқалары. Жоғарыда айтылғандардың барлығы коммерсиялық түрі болып табылады және оларға көбінесе жоғарғы баға береді. Олар әр түрлі архитектураларда (Intel, Sparc, Alpha, PowerPC және т.б.) жұмыс жасайды. Бірақ бүгінгі заманда адамдардың үлкен қызығушылығын ашық кодқа құрылған,мәселен, Linux сияқты операциялық жүйелер тудырып отыр. Linux алғашында еркін таралатын Unix версиясы ретінде жасалған болатын. 1991 жылы Хельсинки университетінің студенті Линус Торвальдс Linuxтің алғашқы версиясын жасады. Ол Minix операциялық жүйесіне – сұйығ кристалға арналған Unix-тің шектелген аналогына негізделіп істелген. Бірінші «қателігі аз» версияның шығарылуынан кейін 1992 жылдың наурызында көптеген әлемнің программистері бұл операциялық жүйенің өңделуіне үлес қосты және ол дами бастады. Бүгінгі күнде Linux Unix-тің жартылайфункционалдық, ашық және аздап тегін аналогы болып саналады. Бірақ егер GNU жобасының көлемінде программалық қамтамасыз етілу болмаса (GNU’s not Unix, GNU – бұл Unix емес), бұл жағдай орындалмас еді. Linux тексерулер, мәтіндік редакторлар, баспа утилиттері және тағы басқаларды қосқанда көптеген GNU утилиттерінен, көптеген программалау тілдерінің трансляторларынан (C, C++, Fortran,Pascal, LISP, Ada, BASIC, Perl, PHP және т.б.) тұрады. GNU жобасы еркін таралатын программалық қамтамасыз ету қорының көмегімен дамып жатыр.Ол қордың аты – Free Software Foundation (FSF) деп аталады.