29. 1990-Ы жылдардағы “бабуру”(көпіршік) экономикасыныңмәні мен салдарларын көрсетіңіз

Бабуру экономикасының мәнін түсіну үшін тарихқа көз жүгіртсек Екінші Дүниежүзілік соғыстан кейін Жапония экспорт пен жинақты ынталандыру саясатын жүргізді. Жинақтың үлкею салдарынан несие беру оңтайландырылды. Ал сауда профициттері басқа валюталарға қарағанда иеннің нығаюына алып келді. Жапон компаниялары технологияларды арзан импорттауға өндірісті инвестициялауға бәсекеге қабілеттігін көтеріп , сауда профицитін жоғарылатты.1980 жылдардың ортасында Жапония банктерінде үлкен жинақтың болуы қор нарығында да жылжымайтын мүлік нарығында да спекуляцияға алып келді. Жапон экономикалық көпіршігі (бабуру)-1986-1991жылдардағы жылжымайтын мүлік пен биржа қорында бірнеше рет бағаның өсуі себеп болды.Cұраныстың көп болуы инвестициялық тауардың бағасы көтерілді. 1988-1991жылы Жапон экономикасы бабуру-бум жылжымайтын мүліктің бағасы ойға қонымсыз бағаға жоғарылады. Жапон газетінің айтуы бойынша Жапония территориясының бағасы АҚШ мемлекетінінің бағасынан да жоғары деген елде алып қашпа әнгімелер жүрді.Ал Жапонияның Халықаралық банктері иенді нығайтуға күш салды.Бұған себеп доллардың девальвациясы сауда балансының активті сальдосы.Иеннің нығайту нәтижесінде жапон халықтары біршама байыды.Онымен қоса қор нарығында Никкей индексі1984-1989жылдарында рекордтық 4еселік бағаға көтерілді. Көпіршіктің үлкеюі 10жыл аралығында өз жалғасын тапты.Жапон бизнесмендері жылжымайтын мүлік нарығында пайда табу мақсатында құрылысқа жылжымайтын мүлікті қайта сатты.Сонымен қатар банктерде несие беру арқылы пайда табуды көздеді. Олар несиені құрылыс және жылжымайтын мүлікке беруді мақсат тұтты. 1990жылдары баға шарықтау шегіне жетті. Айта кетсек Жапонияның орталық қалаларында орташа пәтердің бағасы 4 млн доллларға дейін барды Бірақ бұл ұзаққа бармады. 1991 жылдары пәтерлердің сатылымы қысқарды. Енді құрылысшылар алдында банкротқа ұшырау қаупі туындады.Себебі құрылысты қаржыландыру банктік несиеден болған еді.Уақыт өтті енді несиені қайтаратын уақытта таяп қалды.

30. 1990-Ы жылдарданкейінЖапонэкономикасының даму қарқыны мен ерекшеліктерін сипаттаңыз

30. Фукусима апаты мен Жапон экономикасының даму мүмкіншіліктеріне болжау жасаңыз

Жапон экономикасының болашағын болжаған сарапшылардың келтірген деректеріне қарағанда, осы жылдың алғашқы тоқсанындағы нақты көрсеткіштердің еселей артып түскені айқын байқалған.

Биылдың екінші тоқсанында Жапонияның жалпы ішкі өнімі 0,6 пайызға өсті. Жылдық есептеу бойынша бұл өсім 2,6 пайызды құрап отыр, алайда сарапшылар аталған көрсеткіш 3,6 пайызға жетеді деп болжаған еді.

Бірінші тоқсанда жапондық экономика жылдық мәнде 4,1 пайызға өскен болатын.

Жапония премьер-министрі Синдзо Абэнің кабинеті ел экономикасын тұралаудан шығару үшін елеулі күш-жігер жұмсап жатыр. Атап айтқанда, осы мемлекетте бұл стагнациялық ахуал 20 жылға жуық уақытқа жалғасып келеді.

Жапонияға келетін болсақ, бұл ел енді 2008 жылдан кейінгі қайта өрлеуін бас­тайтыны хақ. Капитализм дүниесінде жұмыссыздары ең аз мемлекет осы. Жалпы алғанда, Жапон экономикасы, сөздің тура мағынасында, «ақылды экономи­ка». Онда өндірістің алғы шебінде негізінен роботтар жұмыс істейді. Бұл елде жұмыссыздар армиясын жасамайтын басты кепілдік. Ал дамуға келетін болсақ, онда қарқын мұнда да баяғыдай бола қоймас. Себеп – сатып алатын Батыс рыногының әлсіздігі.

Жапонияның экономикалық ғылымының патриархы Сабуро Окита "Известия” (25.02.92 ) газетiнде: "Шенеулiктердiң (әкiмдердiң ) ақылдығы телефон арқылы немесе ведомстволық ережелер арқылы экономиканы басқару емес, салық жеңiлдiктерiмен және инвестициялық саясат, салалық байланыстардың тиiмдi және дұрыс тұжырымдамасын анықтау, бәсекенi күшейту арқылы басыңқы салаларды дамыту” деген. Бұл нәтижелер құлдыраушылық (стагфляция) жағдайына дұшар болған мемлекет үшiн қолайлы. Дағдарыстан шығу үшiн фискалдық саясат арқылы ынталандыру қажет. Бұл саясаттың негiзiнде: а) мемлекеттiк шығындардың өсуi; ә) салық ставкасының және мөлшерiнiң азаюы; б) мемлекеттiк шығындардың өсуi мен салықтың азаюы үлестiр пайдалану жатыр. Бұл әдiстiң бiреуiн таңдап алу алға қойған мақсатқа немесе объектiнi реттеуге байланысты. Үшiншiден, мемлекеттiк әлеуметтiк және ғылым салаларына шығындарын азайтпауы қажет. Шығындарын азайтып бұл салалардағы сұранысты қанағаттандара алмаса, ол қайтадан шығындалуға мәжбүр болдаы және бұл жерде екiншi шығын бiрiншi шығыннан өте үлкен болады. Соңғы он жыл iшiнде Жапонияның әлеуметтiк – шаруашылық дамуындағы тәжiрибесiнен "ғылым және бiлiм экономикалық өсу моделiнiң интенсивтi және құрылымдық факторы ретiнде көрiнедi”.