Қорытынды

Кәсіпорын қоғамдық қажеттілікті қанағаттандыру және пайда табу мақсатында өнім өндіретін, қызмет істейтін және қызмет көрсететін экономикалық дербес шаруашылық субъектісі. Кәсіпорын дербес жүйе ретінде қоғамдық өндірістің бас буыны болып табылады. Онда ұлттық экономиканың негізгі экономикалық міндеттерінің шешімдері тікелей жүзеге асырылады. Кәсіпорынның мақсаты өзінің өндіретін өніміне немесе қызмет көрсетуіне дер кезінде тапсырыстар алудағы жүйені нығайту қажет. Осы ретте ескеретін жай, межелеген өнімді өндіру немесе қызмет көрсету үшін барлық қажетті еңбек, материалдық және қаржы ресурстарымен қамтамасыз етілу керек. Нарықтық жағдайдың қозғаушы күші - бәсеке. Ол өндірісті ұлғайтуды, сапасын жетілдіруды және өнімнің бағасын арзандатуды ынталандырады, ғылыми-техникалық жетістіктерді өндіріске толық енгізуді, отандық техниканы, технологияны, өндірісті және еңбекті ұйымдастыруда үдемелі әдістерді толық қолдануына үлкен ықпалын тигізеді. Ірі фирмалармен салыстырғанда кіші кәсіпорындар өздерінің елеулі артықшылығымен көзге көрінеді. Оларға жоғары серпінділік, ықшамдылық, өндірістің бәсекелестік сипаты және демократияландырулары тән. Кіші кәсіпорындар жаңа жұмыс орындарын ашады, халық кәсіпшілігін -жалғастырады, кіші қалалардың экономикалық және әлеуметтік дамуларына ықпал етеді.

Кәсіпорынның шаруашылық қызметі тиімділігінің бағалылығы басқарушылық және кәсіпкерлік шешімдердің қажетті шарттары болып табылады. Кәсіпорын қызметінің тиімділігіне талдау жасаудың негізгі көздерінің бірі - бухгалтерлік баланс. Онда кәсіпорынның мүлігі мен қаржы қауіпсіздіген, оның шаруашылық қызметіндегі нәтижелілігінің жыл ішіндегі деректері көрсетіледі. Кәсіпорынның және өндіріс қаржы қауіпсіздігеның тиімділігіне талдау жасау үшін түрлі әдістер мен көрсеткіштер пайдаланылады. Ең алдымен ресурстарды тиімді пайдалануды және олардың қайтарымын сипаттайтын көрсеткіштер жүйесі, пайдалылық көрсеткіштер, кәсіпорынның рыноктағы кәсіпкерлік белсенділігін қамтитын көрсеткіштер, кәсіпорынның қаржы тұрақтылғы мен төлем қабілеттілігінің көрсеткіштер жүйесі жатады.

Өндірістің тиімділігін анықтау тиімділіктің өлшемін белгілеуден басталады. Ол кәсіпорынның қойған даму мақсатына сай қол жететін нәтижелілікті барынша көбейту немесе өндірістік шығындарды барынша азайту қажеттілігінен шығады. Өндіріс шығыны - бұл кәсіпорынның өндіруге және өнімді сатуға кеткен барлық шығындардың сомасы. Өндірілген өнімді (тауарды) сатудан түскен қажының есебінен өзіндік құнның құрамына кірген, өндірісте тұтынылған элементтер шығынының орны толтырылады, ал қалған қаржының бір бөлігі ұлғаймалы өндірісті дамытуға жұмсалады.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі :

1. Абрютина М.С. Анализ финансово экономической деятельности предприятия.: Учеб. прак. пособие. - 2-е изд.испр. - М.: Изд. «Дело и сервис» ., 2004.- 265 с.

2. Байбулова Д.Б. Управление финансовой устойчивостью предприятий в переходной экономике (на примере Республики Казахстан). -Дисс.канд.экон.наук. Алматы, 2006. — 141 с.

3. Дүйсенбаев К.Ш. және т.б. Кәсіпорынның экономикалық қауіпсіздіген талдау: Оқу құралы / Дүйсенбаев К.Ш., Төлегенов Э.Т., Жұмағалиева Ж.Г. -Алматы : Экономика, 2005. — 330 б.

4. Жүйриков К.К. Финансовый анализ предприятия: Учебн. КазАТК, Алматы, 2007

5. Жүйриков К.К., Раимов С.Р. Корпоративные финансы. Учебник. -Алматы: Алматинская академия экономики и статистики, 2012. - 512 с.

6. Ковалев В.В. Финансовый анализ: методы и прцедуры. - М. : Финансы и статистика, 2007. — 560с. ; ил.

7. Любушин Н.П. и др. Анализ финансово экономической деятельности предприятия. Учебн. пособие, М., 2007

8. Любушин Н.П. и др. Анализ финансово - экономической деятельности предприятия : Учеб. пособие / Под ред. Н.П. Любушина. - М.:ЮНИТИ / ДАНА 2004. -471 с.

9. Мейірбеков А.Қ., Әлімбетов Қ.Ә. Кәсіпорын экономикасы: Оқу құралы - Алматы: Экономика, 2007. - 252 б.

10. Прыкина Л.В. Экономический анализ предприятия : Учебник. - М.: ЮНИТИ, 2005.-360.

11. Радионов А.Р. Управление бытовыми запасами и оборотными средствами предприятия. Учебн. пособие.- М.,2003

12. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятелъности предприятия: Учебн. М.,2010

13. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия: Учебник.- 2-е изд., испр. И доп. - М. : ИНФРА-МДООЗ. - 400 с. -(Серия «Высшее образование»).

14. Финансовый менеджмент, № 4, 2011

15. Финансовый менеджмент, № 1, 2011

16. Чимгентбаева Г.К. Реструктуризация предприятия: проблемы и механизмы вывода из кризиса (на материалах легкой промышленности Республики Казахстан). - Дисс.канд.экон.наук. Тараз, 2007.-124с.

17. Экономический анализ: Учебн / Под ред. Л.Т. Гиляровской - М., 2012

50