Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
ГЛАГОЛ - Фигыль - НИГЪМАТУЛЛИНА.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
130.05 Кб
Скачать

25. Переведите.

Утыр! Утыра. Утырасың. Утырабыз. Утыралар. Утырма. Утырасызмы? Утырамы? Утыраммы? Утырмагыз. Утырыгыз.

26. Переведите.

Заходи! Он заходит. Он заходит? Вы заходите? Вы не заходите! Мы заходим. Они тоже заходят.

Отрицательная форма спрягаемои основы глагола настоящего времени (3 л. ед. ч.) образуется от основы глагола через аффиксы -мый/ми. Например:

Ал! Ул алмый. (Бери! Он не берет.)

Эч! Ул эчми. (Пей! Он не пьет.)

27. Напишите глаголы по образцу. Переведите. Үрнәк: Бар! Ул бармый. (Иди! Он не идет.)

а) Укы! Юын! Аша! Ю! Ярат! Кайт! Булыш!

б) Кит! Йөр! Пешер! Эшлә! Яшә! Өйрән! Бел!

28. Напишите глаголы по образцу. Переведите.

Үрнәк: Күр! Ул күрә. Ул күрми. (Увидъ! Он видит. Он не видит.)

а) Йокла! Сана! Эшлә! Яшә! Тыңла!

б) Утыр! Бар! Оч! Җый! Ки! Яз! Сөйләш! Тек!

29. Переведите. Найдите глаголы в отрицательнои форме.

1) Әти тәрәзәләр юмый, әни тәрәзәләр юа. 2) Бакчада әни эшләми, әти эшли. 3) Ала идән юмый, ул аш пешерә. 4) Сеңлем мәктәптә укымый, анда мин укыйм.

30. Переведите.

1) Мама не спит, она варит суп. 2) Папа не читает, он смот-рит телевизор. 3) Брат не делает зарядку, он спит. 4) Сестренка не спрашивает, она рассказывает.

31. Дополните ответы.

а) Нәрсә оча? Самолет, ... Нәрсә очмый? Балык, ...

32. Переведите.

Бабушка не работает. Птица не плавает. Кукла не ходит.

б) Нәрсә йөри? Сәгать, , Нәрсә йөрми? Өстәл,

Рыба не летает. Мальчик не плачет. Кошка не поет.

33. Переведите.

а) Сөрт! Сөртми. Сөртә. Сөртәме? Сөртми. Сөртмиме? Сөртмә! Сөртмәгез! Сөртәләр.

б) Җый! Җыя. Җыймый. Җыймыймы? Җыямы? Җыяммы? Җыябыз. Җыясыз. Җыймагыз!

34. Переведите.

Садись! Он сидит. Он не сидит. Он не сидит? Я сижу. Я сижу? Не садись! Не садитесь! Вы сидите. Вы сидите?

В отрицательнои форме глагол спрягается от отрицательнои спрягаемои основы через те же личные окончания, как и в утвердительной форме.

Запомните спряжение глаголов в отрицательнои форме настоящего времени.

Булыш! Ул булышмый. Мин нишләмим? Син нишләмисең?

Йөгер! Ул йөгерми.

Мин булышмыйм, йөгермим.

Син булышмыйсың, йөгермисең.

Ул нишләми? Без нишләмибез? Сез нишләмисез? Алар нишләмиләр?

Ул булышмый, йөгерми. Без булышмыйбыз, йөгермибез. Сез булышмыйсыз, йөгермисез. Алар булышмыйлар, йөгермиләр.

35. Проспрягайте глаголы в отрицательной форме.

а) Кара! Уйла! Бас! Сал!

б) Йөз! Үс! Эшлә! Сөйлә!

36. Допишите окончания глаголов в отрицательной форме.

1) Мин бүген футбол уйна... . 2) Син быел да авылга кайт... ? 3) Алар Яңа елга кунаклар чакыр... . 4) Без бүтән зарядка яса... . 5) Ул бүген мәктәпкә бар... . 6) Сез ни өчен өй эшен эшлә...?

37. Дополните ответы другими глаголами.

1) Балык нишләми? Ул йөрми, ...

2) Самолет нишләми? Ул йөзми, ...

3) Дәрестә балалар нишләмиләр? Алар еламыйлар, ...

4) Каникулларда син нишләмисең? Мин мәктәпкә йөрмим,...

5) Физкультура дәресендә нишләмисез? Без язмыйбыз, ...

38. Напишите вмесгго точек слова, отвечающие на вопросы кто? или что?

... яратмыйм. ... ашамыйбыз. ... сөйләми.

...язмыйлармы? ...әйтмисеңме? ...авырмыйсызмы?

39. Ответьте на вопросы.

1) Син дәрестә кычкырасыңмы? 2) Дусларың заводта эшлиләрме? 3) Укытучыгыз гел икеле куямы? 4) Песиең җырлыймы? 5) Сашаның эте мәктәпкә йөриме?

40. Составьте отрицательные предложения по образцу. Үрнәк: Җиргә утырмагыз! — Юк, без җиргә утырмыйбыз.

1) Урамда озак йөрмәгез! 2) Тәрәзәне ачмагыз! 3) Дәрестә кычкырып сөйләшмәгез! 4) Яңгыр астында утырмагыз! 5) Көн саен аш пешермәгез!