Тұйықталмаған (диагональ ) теодолиттік жүрістегі нүктелердің координаталарын есептеу

Диагональдық теодолиттік жүріс нүктелерінің координаталарын есептеу жолының мысалын қарастыралық. Есептеп шығару үшін арнайы ведомость қолданылып (6 кесте) төмендегідей ретпен жасалады.

1. Бұрыштарды өлшеу журналын ведомосының 2 – графасына горизонталь бұрыш мәндерін, 6-графаға теодолиттік жүрісінің қабырғаларының горизонталь ұзындықтарын енгізеді.

2. Тұйықталмаған (диагональ) теодолиттік жүрістің оң бұрыштарының теориялық қосындысы келесі өрнекпен анақталады:

мұндағы — бастапқы қабырғаның дирекциондық бұрышы (біздің мысалда 1 – 2 қабырғасы), а_п —соңғы қабырғаның дирекциондық бұрыш (4 – 5 қабырғасы).

1. Бұрыш қиыспаушылықтың шекті мәні төмендегі формула бойынша анықталады:

мұндағы п –диагональдық жүрістің бұрыштар саны (п=4). Бұрыштарға түзету енгізгеннен кейін (11) формуламен дирекциондық бұрыштарды анықтайды.

1. Х және У осьтеріндегі координаталар өсімшелеріндегі

Мұндағы –х өсіндегі координата өсімшелерінің практикалық қосындысы, – у осіндегі координата өсімшелерінің практикалық қосындысы , – х осіндегі координата өсімшелерінің теориялық қосындысы, – у өсіндегі координаталар өсімшелерінің теориялық қосындысы.

1. Координата өсімшелерінің теориялық қосындысы келесі өрнекпен анықталады:

мұндағы х_п, у_п – диагональдық жүрістің соңғы нүктелерінің координаталары, – диагональдық жүрістің бастапқы нүктелерінің координаталары.

Біздің жағдайда координата өсімшелерінің қиыспаушылығы келесі мәнге тең:

2. Диагональдық жүрістің салыстырмалы қиыспаушылығының шекті мәні: f_абс 1

 аспауы керек.

Р 1000

Негізгі тұйықталған теодолиттік жүрістің координаталары сияқты, диагональдық жүріс төбелерінің координаталары анықталады.

6 кестеде диагональдық жүрістің ғылыми өңдеу реті және координата ведомосы келтірілген.

Теодолиттік түсірістің планын салу

Планды құру координаталар торын құрудан басталады. Координаталық тор қабырғалары 10х10 см шаршы болып салынады. Координаталық тор циркуль – өлшегіштің және масштабтық сызғыштың көмегімен салынады. Координаталарды есептеу журналына абсцисса осінің (х) солтүстікке бағытталған ең үлкен және оңтүстікке бағытталған ең кіші мәндерін жазып алады. Сонымен бірге координата осінің (у) шығысқа қарай бағытталған ең үлкен, батысқа қарай бағытталған ең кіші мәндерін жазып алады да, олардың айырмасын табады.

Координаталық торды құру үшін (А-3) қағазға қиылысқан 2 диагональдарды сызады, бірінің бағыты солтүстікке, екіншісі шығысқа қарай. Олардың қиылысқан жерінен циркуль – өлшегішпен 10 см ұзындықты белгілейді де дециметрлік шаршы құрады.

Шаршы қабырғаларын құру дәлдігі 0,2 мм аспауы керек.

Теодолиттік жүрістің төбелерін планға есептелінген координаталарды пайдаланып салады (1-сурет).

Х1=0,00 У1=0,00 L1-2=26,76м

Х2=+19,52 У2=+18,31 L2-3=58,35м

Х3=+64,80 У3=+55,12 L3-4=70,50м

Х4=+22,20 У4=+111,27 L4-5=90,60м

Х5=-50,52 У5=357,26 L5-1=76,33м