Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі
Ақмола облысы әкімдігінің жанындағы
«Көкшетау қаласы, жоғары техникалық мектебі » МКҚК
ӘДІСТЕМЕЛІК ҚҰРАЛ
«Автомобильдер және қозғалтқыштар теориясы» пәні бойынша
1201000 «Автокөліктерге техникалық қызмет көрсету жөндеу және пайдалану»
мамандықтың студенттерге арналған ,зертханалық тәжіреби жұмысы
Кокшетау
№2 зертханалық жұмыс
Бос жүріс сипаттамасын түсіру.
Жұмыстың мақсаты: бос жүріс сипаттамасын үйрену.Дизельді және карбюраторлы қозғалтқыштар үшін арнайы сипаттамалардың өзіндік ерекшеліктері бар.
Бос жүріс режимінде қозғалтқыштың сипаттамасын Gт отынның сағаттық шығынның байланысын және жүк түсірусіз қызмет ету кезінде иінді біліктің айналу жиілігінен п қозғалтқыштың басқа да көрсеткішімен анықталынады. Қозғалтқыштар үшін бұл сипаттамалардың бастапқы нүктесін бос жүріс режимінде айналу жиілігінің ең кіші тұрақтылығын қамтамасыз ететін отынды сорапты төрткілдеш жағдайы кезінде түсіреді. Карбюраторлық қозғалтқыштар үшін бос жүріс режимі сипаттамасының бастапқы нүктесі кедергішті жапқыш тірегішіне дейін ашық кезінде түсіріледі.
Қанағаттандырылған болып иінді біліктің айналу жиілігі артуымен отынның Gт сағаттық шығыны өсуі кезінде бос жүріс режимі сипаттамасы саналады. Ағудың осы сипаттамасы кезінде Gт тәуелділігі = / жүк түсіру режиміне лезде көшу салыстырмасы мүмкін.
Бос жүріс режимінің сипаттамасын тежегіш құрылғысында қозғалтқышынан ажырату кезінде сынау стендінде түсіреді. Басында иінді біліктің айналу жиілігінің минималды тұрақтылығы кезінде бос жүріс режимінің параметрлерін өлшейді. Жылдамдықты режимнің өзгеруі дизельдер үшін отынды беруді басқару органының ауысуы, ал карбюраторлы қозғалтқыштар үшін – кедергішті жапқышты ашу жолымен жүзеге асырылады. Бос жүріс режимінің сипаттамасы қозғалтқыштың жылулық режимі қызметінен анағұрлым тәуелді болғандықтан, онда қозғалтқышты алдын ала жылытады.
Қозғалтқыштың детонациялық сипаттамасын карбютаролық қозғалтқыш детонация қызметіне деген септігін бағалау үшін түсіреді. Карбюраторлық қозғалтқыш отынның детонациялық жану мүмкіндігі түрлі фактордың әсер ету талдауы октанды саны кіші екеендігі көрсетеді, бұл кезде қалыпты жану мүмкін қозғалтқыштың сыртқы сипаттамасы бойынша таңдау қажет. Кіші октанды саны бар отынды қолданумен қозғалтқышты пайдалану мүмкіндігін анықтау үшін иінді біліктің айналу жиілігі әсерін және қозғалтқыштың детонациялық құрылымына жағуын озу бұрышын бағалауға мүмкін болатын сипаттамасын түсіреді. Бұл сипаттамалар кіші октанды санымен отынға қозғалтқыштың қызметі кезінде қуаттылығын жоғалту және үнемділігін түсіруін бағалауға мүмкіндік береді. 108, а суретте түрлі октанды саны бар отындар үшін детонациясыз жануы кезінде айналу жиілігінен п жағудың озу бұрышы фжағ. тәуелідігі көрсетілген. 108, б суретте детонациясыз жағуды есептеуімен АРе қозғалтқыш қуаттылығын түрлі түсіру дәрежесі кезінде п иінді біліктің айналу жиілігінен А октанды саны мағынасы тәуелділігі көрсетілген. Қозғалтқыштың айналу жиілігі артырылуы кезінде отынның октанды сан мағынасы төмендейді,
108 сурет. Толық жүк түсіру кезіндегі детонациялық сипаттамалар:
а – А түрлі октанды саны бар отындар үшін детонациясыз жануы кезінде айналу жиілігінен п жағудың озу бұрышы тәуелідігі; б - детонациясыз жағуы кезінде иінді біліктің айналу жиілігінен октанды саны мағынасы тәуелділігі; 1-5 – 90, 76, 78, 75, 66 сәйкесінше тең түрлі октанды санымен жанармай үшін; 1’- 6’ – 5, 4, 3, 2, 1% сәйкесінше тең Рв кезінде.
109 сурет. п=1800 айн./мин. кезінде отынның сағаттық шығыны бойынша қозғалтқыштық сипаттамасын реттеу.
110 сурет. п=2000 айн./мин. фжағ=const кезінде отынды беруінен озу бұрышы бойынша карбюраторлы көліктік дизельді сипаттамасын реттеу.
Қозғалтқыштың реттеу сипаттамалары қайсыбір реттеу параметрлерінен негізгі қозғалтқыштар көрсеткіші тәуелділігі ретінде ұсынылады.
Реттеу параметрі ретінде алынған факторы тәуелділігінен отынды беру озу бұрышы, жағуды озу бұрышы, қоспалар құрамы және т.б. бойынша реттеу сипаттамаларын ажыратады. Осындай сипаттамалар қозғалтқыштың сәйкес құрылымын тиімді құрылысы үшін бастапқы деректерін алуға көмектеседі. Олар кеңінен таралған қолдануларды жаңа құрылымды қозғалтқыштарды келтіру кезінде, сондай-ақ зерттеу қызметтерін жүргізу кезінде табылады.
109 суретте толық жүк түсіру және п = 1800 айн./мин. кезінде түсірілдген отынның беру бұрышынна озу бойынша көліктік дизель сипаттамаларын реттеуі көрсетілген.
Сипаттау срвпр отынды берудің бастапқы кезеңін өзгерту, Ре қуаттылығын анағұрлым өзгертуіне әкелуін, gei отынның салыстырмалы тиімді шығынын, рг циклдің максималды қысымын және қысымның өсу жылдамдығын Wp=∆p/∆φ көрсетеді. Барлық осы өзгертулер қозғалтқыш цилиндріне отынды бүркіп енгізу кезеңінен жану үдерісі ағуы байланысының салдары болып келеді.
φвпр = φвпропт отынның бүркіп енгізуін озу кейбір бұрышы кезінде қозғалтқыш максималды қуаттылығын жетілдіреді және отынның минималды шекті шығыны бар болады. Төмендету отынды бүркіп енгізу озу бұрышын арттыру сияқты қозғалтқыштар көрсеткішін түсіруін шақырады. Бірінші жағдайда жылуды бөлуді кешіктірумен және пайдаланылған газбен жылуды жоғалту арттыруымен түсіндірілеңі, екінші жағдайда – цилиндр қабырғасында жылу өсімімен түсіндіріледі.
Қуаттылығы және бүркіп енгізу озу бұрышы мағынасын үнемдеу бойынша тиімді болып тәртіп ретінде рz және Wр, жоғар ымағыналарын асәйкес, бұл қозғаклтқыштар құрылымының элементтерінің жоғары кернеулігін шақырады. Сондықтан да орнатушы озу бұрышын таңдау кезінде энергетикалық және экономикалық көрсеткіштерін ғана емес, сондай-ақ максималды жану қысымы мағынасының техникалық жағдайы және қысымның өсу жылдамдығы бойынша мүмкін болатын ескеру қажет.
Осыдан басқа φвпропт қозғалтқыш жұмысы режиміне байланысты – жылдамдықты және жүк түсіру. Сондықтан да барлық режимдерде қанағаттандырылған көрсеткішті алу үшін қозғалтқышты отынды беруді озу муңфтасымен жабдықтау орынды. Мұндай муфталарды құрастыру үшін реттеу сипаттамалыр сериясын өндеу, қозғалтқыштың түрлі жылдамдығы және жүк түсіру режимі кезінде түсірілген нәтижесінде алынған деректерді қолданады.
Отынның сағаттық шығыны бойынша түсірілген (қоспалар құрамы бойынша) карбюраторлық қозғалтқыштың реттеу сипаттамасы (110 сурет) өздігінен Ре тиімді қуаттылығын қисық өзгерту жиынтығын, ge отынның шекті шығынын және ауаның жетіспеушілік коэффициентін, ал отынның сағаттық шығынынан Gт тәуелділігіне ұсынылады.
Осындай сипаттамаларды түсіру үшін карбюратордың кедергіштиі жапқыштың жағдайы және айналу жиілігі тұрақтылықпен қуатталады.
Түрлі жүк түсіру және жылдамдықтар режимдері кезінде реттеу сипаттамалардың сериялары карбюраторды мөлшерлеуіш құрылымы реттеу үшін бастапқы ақпаратын алуға мүмкін береді. Ұсынылған сипаттамалар толық ашық кедергішті жапқышы кезінде түсірілген. Ауаның жетіспеушілік коэффициенті Gт өзгеруіне сәйкес өзгертіледі, өйткені п = const кезінде және кедергішті жапқыштың өзгермелі жағдайында ауаның сағаттық шығыны Q аз-маз өзгереді. Gт отынның сағаттығ шығыны арттырылуымен ауаның жетіспеушілік коэффициенті төмендейді.
Қарастырылатын қозғалтқыштың тиімді қуаттылығы а = 0,88 ауаның жетіспеушілік коээфициентіне сәйкес, G" отынның сағаттың шығыны кезінде Ре шах максималды өзгеруі бар болады. Сапаландырылған қоспаларындағы (а = 0,84-0,9) қызметі кезінде Рмах алу жанудың аса үлкейтілген жылдамдығымен қамтамасыз етілген.
gemin отынның минималды шегінің шығыны а= 1,06 сәйкес, GJ отынның сағаттық шығыны кезінде алынған. Кемітілген қоспалармен (а=1,02-т-1,15) жұмыс істеу кезінде қозғалтқыштық үнемділігі жанудың төмендетілген жылдамдығына одан әрі аз әсер етуін көрсету кезінде ауаның кішігірім жетіспеушілігімен қамтамасыз етілген отынның тәжірибелі толық жануымен анықталынады.
G? Азғаи немесе үлкен G" карбюраторларды реттеу қолайсыз болып келетіні анық, өйткені қуаттылығын төмендетуге және олардың қолайлы мағынасымен салыстыру бойынша отынның шекті шығынын бір уақытта арттыруына әкеліп соғады.
Карбюраторларды рационалды реттеу аймағы Gэт-Gит ауқымында сағаттық шығынға сәйкес (сызықтап тасталынғн ауданы)