- •الصرف الأوّل – Биринчи сарф
- •Сўз боши
- •Эслатма
- •Аслий ва зоид ҳарфлар
- •Эслатма
- •Эслатма
- •Иштиқоқ
- •Кичик иштиқоқ.
- •Катта иштиқоқ.
- •Энг катта иштиқоқ.
- •Жомид ва масдар исмлар
- •Эслатма
- •Ўн иккинчи муштаққотлар
- •Маълум ва мажҳул феъллар
- •Феълларнинг тусланиши
- •Йигирма икки боблар
- •Эслатма
- •Сулосий мужаррад
- •Эслатма
- •Мажҳул мозий феълининг сарфи
- •Музореъ феъли
- •Маълум музореъ феълининг сарфи Қоида
- •Эслатма
- •Мажҳул музореъ феълининг сарфи Қоида
- •Жаҳд феъли
- •Маълум жаҳд феълининг сарфи Қоида
- •Эслатма
- •Мажҳул жаҳд феълининг сарфи Қоида
- •9 Чи ва 11-қоидаларини эсланг!
- •Нафий феъли
- •Маълум нафий феълининг сарфи Қоида
- •Эслатма
- •Мажҳул нафий феълининг сарфи Қоида
- •Амр феъли
- •Маълум ل лик амр феълининг сарфи Қоида
- •Мажҳул ل лик амр феълининг сарфи Қоида
- •ل сиз амр феълининг сарфи Қоида
- •Мажҳул наҳий феълининг сарфи Қоида
- •Феълларнинг таъкидланиши
- •Эслатма
- •Феълларнинг охиридаги ўзгаришлар
- •15. Албатта унинг пешона сочидан тутамиз. (Алақ сураси 15-оят) Исм тўғрисидаги баҳслар
- •Фоъил исми
- •Муболаға исми
- •Муболаға исмларининг бундан бошқа машҳур бўлмаган вазнлари ҳам бор
- •Фоъил исмига ўхшаган сифат
Эслатма
1. Баъзи исмлар мозий феъли маъносида келади. Мисол: بَعُدَ - هَيْهَاتَ (узоқ бўлди) маъносида. إِفْتَرَقَ – شَتَّانَ (ажрашди) маъносида.
2. Баъзи китобларда فَعَلَ - يَفْعُلُ боби лафифда келмасада, аввал зикр қилишади. Лекин فَعَلَ - يَفْعِلُ боби етти қисмларнинг ҳаммасида келиб бошқа бобларга нисбатан комил бўлгани сабабли, биз бу бобни аввал зикр қилдик.
Мажҳул мозий феълининг сарфи
6-қоида. Мозийда маълум феълини мажҳул қилиш учун уч босқичдан ўтиш лозим:
Охирги ўз ҳолича қолади.
Охиридан олдинги ҳарфни касрали қилинади.
Бундан бошқа ҳар бир ҳаракатли ҳарфлар заммали қилинади:أُغْتُسِلَ، غُسِلَ
Ғ О И Б
|
Бирлик |
Ювилди |
غُسِلَ |
Иккилик |
Ювилдилар |
غُسِلَا |
|
Кўплик |
Ювилдилар |
غُسِلُوا |
|
Бирлик |
Ювилди |
غُسِلَتْ |
|
Иккилик |
Ювилдилар |
غُسِلَتَا |
|
Кўплик |
Ювилдилар |
غُسِلْنَ |
|
Му хо таб |
Бирлик |
Ювилдинг |
غُسِلْتَ |
Иккилик |
Ювилдинглар |
غُسِلْتُمَا |
|
Кўплик |
Ювилдинглар |
غُسِلْتُمْ |
|
Бирлик |
Ювилдинг |
غُسِلْتِ |
|
Иккилик |
Ювилдинглар |
غُسِلْتُمَا |
|
Кўплик |
Ювилдинглар |
غُسِلْتُنَّ |
|
Му та кал лим |
Бирлик |
Ювилдим |
غُسِلْتُ |
Кўплик |
Ювилдик |
غُسِلْنَا |
Музореъ феъли
Музореъ феълининг луғавий маъноси “ўхшагувчи”, истилоҳдаги ҳозирги ёки келаси замонларда содир бўлувчи иш-ҳаракатни билдириб, феъл исмига ўхшагувчи феъл демакдир.
Маълум музореъ феълининг сарфи Қоида
7-қоида. Музореъ феълининг ясаш учун мозий феълининг аввалига музореълик ҳарфларини олиб келиниб, ўзига хос вазнларга солинади. Музореълик ҳарфлари тўртдадир: أ – ت – ن – ى
8-қоида. Маълум музореъ феъли сулосий сулосий мужаррадда музореълик ҳарфлари ҳар доим фатҳали бўлади.
Ғ О И Б |
Бирлик |
Ювади бир эркак |
يَغْسِلُ |
Иккилик |
Ювадилар икки эркаклар |
يَغْسِلَانِ |
|
Кўплик |
Ювадилар кўп эркаклар |
يَغْسِلُونَ |
|
Бирлик |
Ювадилар бир аёл |
تَغْسِلُ |
|
|
Иккилик |
Ювадилар икки аёлллар |
تَغْسِلَانِ |
Кўплик |
Ювадилар кўп аёлллар |
يَغْسِلْنَ |
|
Му хо таб
|
Бирлик |
Ювасан сен бир эркак |
تَغْسِلُ |
Иккилик |
Ювасизлар сиз икки эркаклар |
تَغْسِلَانِ |
|
Кўплик |
Ювасизлар сиз кўп эркаклар |
تَغْسِلُونِ |
|
Бирлик |
Ювасан сен бир аёл |
تَغْسِلِينِ |
|
Иккилик |
Ювасизлар сиз икки аёллар |
تَغْسِلَانِ |
|
Кўплик |
Ювасизлар сиз кўп аёллар |
تَغْسِلْنَ |
|
Му та кал лим |
Бирлик |
Юваман мен эркак ва аёл |
اَغْسِلُ |
Кўплик |
Ювамиз биз эркак ва аёллар |
نَغْسِلُ |