12. Үсəн хəəчлдг хора

1. Текст умштн.

Үсəн хəəчллһн

Би үсəн хəəчлхəр шиидүв. Мана балһснд тиим үүлдвр күцəдг ормс дала, зуг алькднь сəəнəр хəəчлдгинь, тиигчкəд үнтəнь эс гиҗ кимдинь, чеерүд бəəх угаһин тускар сурх кергтə гиҗ санув. Тегəд нанла нег хорад бəəх көвүдəс үс хəəчлдг ормин тускар соньмсув. Эдн хойрдгч курсин оютнр, тегəд балһснд ирəд күсдундур җил болҗана, юм-күмн альд бəəхинь лавта меднə.

Үс сəəнəр хəəчлдг болн мөңгинь кимдəр авдг хора зурһадгч микрорайонд бəəнə гиҗ нанд үүрмүд келв. Энд залу болн күүкд улсиг теткнə. Толһаһан уһаҗ, үсəн кееһəр самлулҗ авч чигн болҗана. Күүкд күүнə хорад деерəснь үсəн, күмсг болн сормсган дурта өңгəр будҗ, көл-һариннь хумс чигн хəəчлүлҗ болхмн.

2. Эн текстд сурврмуд тəвтн.

3. Амн үгəр келтн.

4. Дора өггдсн сурврмуд болн хəрүһинь умштн.

1. Үсəн хəəчлдг хора зурһадгч микрорайонд бəəнү?	1. Э, зурһадгч микрорайонд.
2. Эн тана бəəрнəс холый?	2. Дала хол биш, автобусар йовхла һурвн зогсал болх.
3. Тенд залу болн күүкд улсиг теткнү?	3. Э, мел тиим.
4. Залу күүнə хорад үсəн хəəчлҗ болхий?	4. Э, болх.
5. Күүкд күүнə хорад үсəн дурта өңгəр будҗ болхий?	5. Э, будҗ болх.
6. Күүкд күүнə хорад бас ю күцəҗ болхмн?	6. Энүнд бас көл-һариннь хумс хəəчлүлҗ болхмн.

5. Деер өггдсн сурврмуд умштн. Эврəһəрн хəрүһинь өгтн.

6. Диалог умштн.

А

- Та ю кехəр бəəнт?

- Би толһаһан уһаһад, үсəн хəəчлхəр бəəнəв.

- Яһҗ хəəчлхмб? Ахрар аль утаснь невчк үлдəһəдий?

- Дала ахрар биш. Невчк эн-тендəснь хастн.

Б

- Та ю кехəр бəəнт?

- Би хумсан хəəчлүлəд, будгар будхар бəəнəв.

- Нааран ортн. Суутн, буйн болтха.

- Ханҗанав.

- Усн халун биший?

- Уга, гем уга.

- Хумсан ямаран өңгəр будхар бəəнт?

- Тиим дала хурц өңг керго. Номһн өңг шүүҗ авхар седлəв.

- Нə, сəн. Иим өңг зокхий? Көдлмшм һурвн зун арслң болх. Мөңгəн нанд өгтн.

- Ханҗанав. Хəрүһинь бийдəн үлдəтн. Сəн бəəтн.

- Сəн йовтн. Бас чигн мана тал ирҗəтн.

В

- Менд, Кермн! Яһтлан оңдарсмч? Чамаг əрəн гиҗ танюв?

- Үнəрий? Эндр үсəн хəəчлдг хорад одад, үсəн ширдүв. Зокчану?

- Əвртə гидг өңг, чамд йир зокчана!

Г

- Үсəн альд хəəчлдвч?

- Һурвдгч микрорайонд бəəх парикмахерскд. Тенд му биш урч көдлҗəнə.

- Йоста урч гиснчн медгднə. Чамаг таньҗ болшго. Үнтəй?

- Э, невчк үнтə гиҗ сангдна. Нə, зəрмдəн бийəсн мөңг хармхмн биш гиҗ тоолҗанав.

7. Деер өггдсн диалогмудар дамҗад, нег-негнлəһəн күүндтн.

Немр дамшлһд

1. «Үсəн хəəчлдг хорад» гидг төрəр күүндвр тогтатн.

2. Эн сурврмудт хəрү өгтн.

Тана герин өөр «Үсəн хəəчлдг хора» бəəнү? Та альд үсəн хəəчлдвт? Танд үс хəəчлдг таньл бəəнү? Бəəдг болхла танас кедү мөңг авна? Энүнə көдлмш кедү болна? Эн көдлмшəн сəəнəр меднү? Энүн тал дала улс ирнү? Эн күүкд улс эс гиҗ залу улсин урч? Бичкдүдин үс эн хəəчлнү?

ТОЛЬ

атхр үсн будх гейүрх дүүрх күсдундур нүр үздг оһтрһуһин дун сам самлх сормсг тегш һазр түҗгр уудьврта урч үс гурх үс хувах үсəн үмтəх халцха хармнх хасх хоҗһр цəкллһн чеерүд ширдх

- курчавые волосы - пачкать, красить - грустить - наполниться - полтора - зеркало - гром - расческа - расчесывать - ресницы - ровная местность - коротковолосый - грустный - мастер - заплетать косы - разделять волосы - рвать на себе волосы - лысый - жалеть - сокращать, укорачивать - безволосый (бритый) - молния - очередь красить