Талшықты технология туралы

Кейінгі кездері талшықты технология, талшықты байланыс, оптика дегендер жиі айтылып жүр.

Талшықты технологиялардың негізін шыны тәріздес жіптер - оптикалық талшықтар құрайды. Талшықтың ішкі қуысы - жарықты шағылыстыру қасиетіне ие. Ол ішіне жіберілген сәулені қаншалықты иілгеніне, созылғанына қарамастан екінші ұшына толығымен сақтай және жеткізе алады. Осы талшықтың ішіндегі жарықтың импульстері телефондық белгілер мен цифрлық мәліметтерді тасымалдауға мүмкіндік береді.

Хирургтер талшықты оптиканы адам ағзасының ішкі құрылысын бақылауға қолданады.

Сәбіз, пияз

Сәбіз бен пияздың басқа көкөніс дақылдарынан өзгешелігі олардың өнімі жер астында болады. Бұл көкөніс дақылдары агротехникалық шараларды тиімді қолданса гектарына 500-600 центнерге дейін өнім береді.

Пияз бен сәбіздің топырақтағы қоректік заттарды пайдалануының өзіндік ерекшелігі бар. Сондықтан оларға бастапқы кезде азотты көбірек беру керек, ал өнім салуының соңғы кезде азот қолдануды азайтып, фосфор мен калий беруді күшейткен дұрыс. Фосфор мен калий пияз бен сәбіздің тез пісуіне, сапасының жақсы болуына, қыста жақсы сақталуына көмектеседі. Пияз органикалық тыңайтқыш бергенді ұнатады, ал сәбізге оны қолданудың қажеті жоқ.

Сұрыптау

Жақсы малды іріктеу тұқым асылдандыруда үнемі табысқа жеткізе бермейді. Сондықтан жұптау үшін малды сұрыптау, яғни жұптаудың нәтижелерін болжай отырып, белгілі бір саулықтар тобына қошқарларды таңдап алу- тұқымды асылдандыру жұмысының аса маңызды бөлігі болып табылады.

Сұрыптаудың міндеттері – қошқар мен саулықты іріктеу арқылы олардың анықталған бағалы ортақ қасиеттерін нығайта түсу.

Қаракөл қойларын сұрыптағанда, елтірілік сапасы өте жоғары, сонымен қатар дене бітімі берік, денсаулығы жақсы және осы қасиеттерін ұрпағына өнімді мол бере алатын қабілеті мал алу мақсаты қойылады.

Жылқының дене өлшемдерін алу техникасы

Жылқының дене өлшемдерін анықтау үшін қолданылатын құралдар: өлшегіш таяқ, лента, циркуль. Өлшегіш құралдар сантиметрге бөлінген, есептеу туралығы 0,5 см-ге дейін жүргізіледі. Өлшемдерін алу үшін жылқыны төрт аяғын басып тұратын тегіс жерге тұрғызады. Жылқының басы мен мойны жоғары көтеріліп әдеттегі дұрыс алға бағытталған қалыпты күйінде тұруға тиіс. Жылқыны өлшегенде сол жақ қапталында тұрып жүргізеді.

Дене өлшемдерін бір –бірімен салыстыру үшін, олардың алынатын орындарын дәл таба білу қажет.

Аккумулятор

Аккумулятор деп энергияны жинақтайтын құралды айтады. Трактор аккумуляторлары электр энергиясын химиялық энергияға айналдырады да, сол химиялық энергияны жинақтап, ұстап тұрады. Керек кезінде химиялық энергия, аккумулятор ішінде реакция жүргендіктен электр энергиясына айналып, қайтадан сыртқа беріледі.

Электр энергиясын жинайтын аккумулятордың бірнеше түрі бар. Солардың ішіндегі тиімді қызмет атқаратындары қорғасынды-қышқылды аккумулятор, яғни күкірт қышқылына салынған қорғасын мен оның тотығының аралығында реакция жүреді де, олар зарядталады. Бұл аккумулятордың ерекшелігі, ток көзінің кернеуі 2В болады және ол кернеу оның қорғасын пластиналарының мөлшеріне, санына байланысты болмайды.

Аккумуляторларды машиналарда пайдалану үшін олардың бірнешеуін біріктіріп, бір батареяға жинақтайды. Сол батареядағы аккумулятор санына қарай электр кернеуін тиісті шамаға жеткізеді. Тракторларда қолданылатын электр құралдары мен машиналары 12В кернеуге есептелген. Сондықтан да аккумуляторлық батареяның кернеуін 12В етіп жасайды, яғни бір батареяда алты аккумулятор болады.

Топырақ түзілуіндегі биологиялық процестер

Топырақ түзілу немесе құрылу процесі – жер қыртысының жоғарғы бөлігіндегі әртүрлі заттардың араласып бір- бірімен айналысқа түсіп отыратын күрделі құбылыстардың жиынтығы. Бұл процестер кіші биологиялық және үлкен геологиялық заттар айналымындағы элементтермен судың , жылудың тепе-теңдігімен, өзара әсерлерінің сипатына, дәрежесіне қарай топырақ түзілу процесінің белгілі типтерімен анықталады. Табиғатта топырақ түзілу өте ұзаққа созылған құбылыс. Негізінен топырақ тау жыныстарының әртүрлі жолдармен үгілуі және микроорганизмдердің тіршілік әрекеттері нәтижесінде түзіледі.

Олар өсімдіктерге қажетті минералдарға : кальций, фосфор, күкірт т.б. элементтерге бай болады.

Г.Т.Одағай

Одағайлар- адамның көңіл-күйін, сезімін білдіретін және жан-жануарларға қаратылып айтылатын сөздер. Одағайдың өзіндік ерекшелігі: толық мағынасы болмайды, белгілі бір сұраққа жауап бермейді, сөйлем мүшесі қызметін атқармайды.

1. Қосарланған одағайлар сызықша арқылы жазылады. Мысалы; Пай-пай.

2. Одағай сөйлемнің басында келіп, лептік интонациямен, көтеріңкі дауыспен, лептік мағынамен айтылса, одан кейін леп белгісі қойылады. Мысалы: Япыр-ай! Япыр-ай! Ә...!

3. Одағай сөйлемнің басында келіп, үтірмен бөлінеді. Мысалы: Түу, бері келші.

4. Одағай сөйлемнің соңында тұрса, үтір одан бұрын қойылады.

Мысалы: Бүгінгі дос- ертең жау,

Мен не қылдым, япырым-ау. (Абай).