Электрлік шам

«Естімеген елде көп». Сол айтқандай австралиялық ғалымдар электрлік киім ойлап тапты. Бір қызығы ол қылмыскерге кигізетін киім емес, кәдімігі сұлулық іздеп, сән қуған адам киетін күнделікті киім. Бұл киімнің өмірге келуіне Канберре университеті ғалымдарының тоқ өткізгіш синтетикалық матаны ойлап табуы себеп болған. Арнайы микроқондырғылары бар тоқ өткізгіштерден тоқылған жейденің жібі суық күндері жиырылып, тығыздалады да, ауа алмасуды баяулатып, жылуды сақтайды. Ал температура көтерілгенде керісінше, кеңейтіп, жылу ауыстыруды ретке келтіреді. Яғни бұл жейдені киген адам кез-келген ауа-райында еркін жүре береді. Оның үстіне микромобильді телефон мен микроплейер орналастыру мүмкіндігі де қарастырылған. Соның арқасында электрлік жейдені киген кісі қалаған жеріне дер кезінде хабарласып, керек болса ән де, жаңалықтарды да тыңдай алады. Көпшіліктің қолдануына 15-20 жылдан кейін енеді деген болжам бар.

«Зерде», 8,2002.

Көшіргіш аппарат қалай жұмыс істейді?

Көшіргіш аппаратардың басты жұмыс элементі – барабан және жалпақ таспа. Көшіру алдында аппарат таспаны ионмен зарядтайды. Сосын қондырғының әйнек қақпағына құжатты қойып, өте қуатты шырақпен сәулелендіреді. Құжаттың жарық бөліктеріне түскен сәуле одан электрондарды ығыстырып шығарады. Олар таспадағы иондардың сол бөлігін бейтарап қалдырады. Қалған зарядталған иондарға бояудың теріс зарядталған бөліктері жабысады. Қағаз парағын таспадағыдан әлде қайта күшті оң зарядтармен зарядтайды. Сондықтан таспадағы бояу қағазға ауысады. Бояу қағазға ұнтақ түрінде жұғады. «Зерде», 8,2002.

452 - тапсырма. Берілген сөздермен сөйлем құрастырыңыз.

Сонша, біраз, неғұрлым, бірталай, көп, жеткілікті, әрең, тез, нағыз, бірге.

453-тапсырма. Көшіргіш аппараттардың қандай түрлерін білесіз, қысқаша шолу жасаңыз.

454-тапсырма. Мәтінді аударыңыз.

Теңге – Қазақстан Республикасының ұлттық валютасы

Қазіргі таңдағы көп өзгерістердің бірі-тәуелсіз елдердің өз ұлттық валюталарын айналымға енгізу.

Төл теңгеміз тұңғыш рет енгізіліп отырғандықтан әуелі кезекте оның әншейін қағаз күйінде қалмауы, қорғанысы мықты болуы қарастырылады. Теңгенің 12 түрлі көзден таса қорғанысы бар. Қағазы да ерекше, Әлемге аты әйгілі фирманың жұмысымен таныса келе, ағылшынның «Харрисон» фирмасы таңдап алынды. Ол фирма төл валютамыздың массасын 4 ай мерзім ішінде әзіреп берді. Қазақстан Республикасының аумағында 1993 жылдың 15 қарашасынан бастап ұлттық валюта – теңге айналысқа енді. Теңге - Қазақстан Республикасындағы бірден-бір заңды төлем құралы. Ол жүз тиыннан тұрады. Теңге – тәуелсіз елдің тұтқасы, даму көзі, теңелудің алғашқы факторларының бірі. А.А. Сатбекова «Қазақ тілі».

Биоотынмен автомашина жүре ме?

Биоотын- рапса, зығыр майынан, банан, цитрустық шикізаттардан дайындалады. Еуропалық көптеген мемлекеттерде және АҚШ, Канада, Бразилия, Малазия секілді елдерде осындай биологиялық отынды өндірістік көлемде өндіріп жатқаны рас, бірақ қазірге оның отындық баланс үлесі 0.3 пайыздан аспай тұр.

Рапсалық майдан отын алудың технологиясы қарапайым: оны синтетикалық метил спиртімен араластырады да, сілті мен католизатор қосып 50 градусқа дейін қыздырады. Сұйықтық суығаннан кейін эфир үстіне глицерин қосады. Рапсалық жанармайдың өзіндік бағасы А76 бензинінен 15-20 пайызға жоғары. Еуропалық осындай биологиялық отынмен жүретін автокөліктер шығарыла бастады. Қазір олардың бағасын жасанды түрде төмендетіп отыр.

«Зерде», 12,2004.