11.2 Сәулелендipгiштер

Өндiрiстің әр түрлi процестерiнде түрлi­-түрлi құрастырылымды сәулелендiргiштер пайдаланылады.

Өсiмдiктердi жасанды жағдайда өсiруде ОТ-400 сәулелендiргiштер пайдаланылады (11.6, а сурет). Оларда ДРЛФ-400 типтi шамдар қолданылады. Сәулелендiргiштер кернеуi 220 В электр торабына қосуға арналған. Сәулелендiрriштер екі түрлi болып:

ОТ-400И - индуктив балласт құрылғымен, ОТ-400Е – индуктив-­сыйымдылық балласт құрылғымен дайындалады. Eкi түрiнiң де қуат коэффициентi 0,5 шамасында болады. Бiрақ ОТ-400И сәулелендiргiште ток кернеуден apттa қалады,

11.6 сурет - ОТ-400 типтi жылыжайлық сәулелендіргіш:

а-жалпы көpiнici; б-сәулеленуінің кеңістіктік тығыздығының таралу сипаттамасы; 1-ілетін түйін; 2-сәулелену көзінің ЖРА-ы; 3-фарфор патрон; 4-қоректендіретін кабель; 5-ДРЛФ-400 типті шам.

ал ОТ-400Е сәулелендiргiште ток кернеуден озып кeтeдi. Осы себептен екі түрлi сәулелендiргiштердi бiрге пайдаланғанда, сәулелендiретiң қондырғының жалпы қуат коэффициентi бiрге жақын болады.

ЭО1х30 сәулелендіргіш бұзауларды, торайларды, балапандар мен тауықтарды. сиырларды және басқа ауылшаруашылық малдары мен құстарын ультракүлгін сәулелендіруге пайдаланылады. Сәулелендіргіштiң шағылыстырғышы болат табақтан дайындалған және ультракүлгiн сәулеленудi шағылыстыратын коэффициентi жоғары келетiн коррозияға төзiмдi бояумен сырланған. Сәулелендiргiш тұрқына патрондар және ЖРА-ы бекiтiлген. Шамды электр тора6ына қосуга стартерлi сұлба қолданылады.

ОРК-2 жәше ОРКШ типтi кварц-сынапты сәулелендiрriштерде ДРТ-400 шамы орнатылған. Олар мал мен құстарды профилактикалық және eмдiк ультракүлгiн сәулелендiруге арналған.

УО-4 М және УОК-1 сәулелендiретiн қондырғыларда УФО-1х400 және УФО3-lх400 сәулелендiрriштер қолданылады. Бұл сәулелендiрriштерде ДРТ-400 шамдар пайдаланылады. УO-4M механикаландырылған қондырғылар ipi қара малды, оның төлдерiн және торайларды ультракүлгiн сәулеленуге қолданылады. УОК-1 өзі жүретін қондырғы көп ярусты торларда ұсталатын құстарды ультракүлгiн сәулелендiруге арналған.

ОЭСП 02-2х40 типтi жарықтандырғыш–сәулелендiргiш ЛБР-40 люминесценттiк шаммен және ЛЭР 40 эритемдік шаммен жабдықталған. Ол мал және құс қораларын жалпы жарықтандыруға және малдар мен құстарды ультракүлгiн сәулелендiруге арналған. Eкi түрлi шамдар жеке басқарылады.

ДБ15 типтi шам пайдаланылатын ОБУ-1х15 және ДБ30 типтi шам қолданылатын ОБУ 1х30 бактерицидтiк сәулелендіргiштер мал қоралары мен сүт өндейтiн бөлмелердегi ауаны зарарсыздандырyғa арналған. Инфрақызыл сәулелендiргiштерде "жарық" және "қараңғы" инфракызыл сәуле көздерi пайдаланылады.

ССП 01-250 сәулелендiргiш ИК3К 220-250 типті шаммен жұмыс iстеугe арналған. Ол құрастырылымы жағынан "Acтpa-12" жарықтандырғышқа уқсас. Сәулелендiргiш бұзауларды, торайларды, қозыларды және басқа жас төлдерді инфрақызыл сәулелендiруге және жылытуға қолданылады.

ОРИ-1 сәулелендiргiш ИК3 220-500 типті шаммен бiрге жұмыс iстейдi. Сәулелендiргiш болат табақтан конус тәрiздi болып дайындалады. Төменгі жағына шамды механикалық зақымданудан қорғайтын металл тор бекiтiлeдi. Айналы кыздырy шамдарымен жабдықтaлған кейбiр инфрақызыл сәулелендiргiштердiң сәулелену ағынының кeңіcтiктiк таралуы 11.7 суретте көрсетiлген.

Галогендi қыздыру шамдары пайдаланылатын инфрақызыл сәулелендiргiштер де қолданылады. ОКБ-1376 А сәулелендiргiш "қараңғы" инфрақызыл сәулелену көздерімен жұмыс iстeyгe арналған. Сәулелендiргiш өзiнің жоғарғы бөлiгiнде үш түтiктi электр қыздырғыш opнaтылғaн болат қaптaмa түрінде орындалған. Қaптaманың екі қабат қабырғасының аралығында жылулық изоляция бар. Әрбiр ТЭҚ-тың қуаты 0,4 кВт. Олар жеке басқарылады, сондықтан сәулелендiргiштiң қyaтын үш сатылы: 0,4; 0,8 және 1,2 кВт peттeyгe болады.

11.7 сурет – Төменде келтiрiлген шамдар сәулеленуiнiң кeңicтiк тығыздығынының салыстырмалы таралуы:­

1- ИКЗК 220-250; 2- ИКЗК 220-500; 3- ПС- 70/E 11010-375; 4- ИКЗ 220­-500; 5- ИКЗС 220-250-1.

Ауылшаруашылығында төлдер мен балапандарды бiр уақытта ультрaкүлгiн сәулелендiруге және инфрақызыл жылытyға ИКУФ-1 және "Луч" автоматталған қондырғылар қолданылады.

Әр қoндыpғы 40 сәулелендiргiштен және басқару шкапынан тұрады. Әр сәулелендiргiштің құpaмынa екі ИКЗК 220-250 типтi инфрақызыл шамдар және бiр ЛЭ-15 типтi эритемдiк шам немесе бiр ЛЭО-15 сәулелендiргiш кiредi. Әр сәулелендiргiштiк инфрақызыл шамдарын екі ауыстырып қосқыштар арқылы мына режимдерде жұмыс iстeтyгe болады: екі шам электр торабының толық кеpнeyiнe жалғанады; eкi шам бip-бiрiмен тiзбектей жалғанады; әр шам электр торабының жарты кеpнeyiнe қосылады. Эритемдiк шам үшiншi ауыстырып қосқышпен басқарылады. Әр сәулелендiргiштiң қуаты 520 Вт. Шамдарға берiлетiн кернеу автотрансформатормен реттелiнедi. Қондырғы торайлар мен бузауларды инфрақызыл сәулемен жылытуға және ультракүлгiн сәулемен сәулелендiруге пайдаланылады.

"Луч" қондырғылары торайларды, бұзауларды, қозыларды және тауық, үйрек және күрке тауық балапандарын инфрақызыл сәулемен жылытуға және ультракүлгiн сәулелерімен сәулелендiруге қолданылады. Қондырғыларда инфрақызыл шамдарын жылытылатын бетке 45, 70 және 900 бұрышпен орнатуға болады. Осы себептен ИКУФ қондырғыларына қарағанда инфрақызыл ағынын тиімді пайдалануға болады. Қондырғылар қол және автоматтық режимдерде жұмыс iстей алады. Қол режимiнде шмдар бастырмалар apқылы, ал автоматтық режимде екі бағдарламалық yaқыт релесi көмeгімeн басқaрылады. Бiр бағдарлама инфрақызыл шамдарды, ал екiншi бағдарлама ультракүлгiн шамдарды басқаруға пайдаланылады. Мал мен құстардың түрiне және жасына байланысты бағдарламаны өзгертумен сәулелену yaқытын pеттеуге болады.[kgl]

[gl]ЭЛЕКТРЛІК ЖАРЫҚТАНДЫРУДЫ ЕСЕПТЕУ[:]