Zapamiętaj!
Tylko rzeczownik pani w BIERNIKU ma końcówkę -ą, czym się różni od reszty rzeczowników rodzaju żeńskiego.
Porównaj końcówki przypadkowe rzeczowników rodzaju żeńskiego z odpowiednimi końcówkami rzeczowników rodzaju żeńskiego w języku ukraińskim.
ODMIANA PRZYMIOTNIKÓW PRZEZ RODZAJE,
PRZYPADKI I LICZBY
Przymiotniki w języku polskim podobnie jak w języku ukraińskim odmieniają się przez rodzaje, przypadki i liczby.
Przymiotnik przybiera przypadek, rodzaj i liczbę określanego rzeczownika.
Przymiotniki rodzaju męskiego w MIANOWNIKU mają końcówkę -y po twardych spółgłoskach lub -i — po k- i g- i po miękkich spółgłoskach, na przykład:
nowy wysoki lisi młody długi tani
Przymiotniki rodzaju żeńskiego w MIANOWNIKU mają końcówkę -a, a po miękkich -(i)a, na przykład:
nowa wysoka lisia młoda długa tania
Przymiotniki rodzaju nijakiego w MIANOWNIKU mają końcówkę -e lub -(i)e po k- i g- i po miękkich spółgłoskach: na przykład:
nowe wysokie lisie młode długie tanie
• |
ODMIANA CZASOWNIKÓW U KONIUGACJI W CZASIE TERAŹNIEJSZYM |
|
|||
|
robić leżyć mówić |
|
|||
|
liczba pojedyncza |
|
|||
|
1. (ja) |
robię |
leżę |
mówię |
|
|
2. (ty) |
robisz |
leżysz |
mówisz |
|
|
3. on ona ono _ |
robi |
leży |
mówi |
|
|
liczba mnoga |
|
|||
|
1. (my) |
robimy |
leżymy |
mówimy |
|
|
2. (wy) |
robicie |
leżycie |
mówicie |
|
|
3. oni one |
robią leżą mówią |
|
||
W l osobie liczby pojedynczej zawsze jest końcówka -ę.
W 2 osobie liczby pojedynczej zawsze jest końcówka -isz lub -ysz (po sz, ż,rz, cz).
W 3 osobie liczby mnogej zawsze jest końcówka -ą.
Porównaj odmianę wymienionych czasowników z odmianą podobnych czasowników w języku ukraińskim.
PISOWNIA WYRASÓW Z ke, kę, kie, ge, gę, gie Uwaga: kie, gie, ke, ge piszemy zgodnie z wymową;
Zazwyczaj ke i ge piszemy w wyrazach pochodzenia obcego, na przykład: kefir, hokej, keks, kelner, geografia, geniusz, generacja, generał.
kę, gę piszemy tylko w wyrazach polskich, na prykład: kędzior, sukienkę, rękę, gęś, nogę, mogę.
W wyrazach obcych te połączenia nigdy nie występują.
?. kie i gie piszemy zgodnie z wymową, na przykład:
kieszeń, żakiet, lakier, rakieta, ogień, drugie, długie, higiena, angielski,
ewont.
W języku polskim jak i w języku ukraińskim rozróżniamy rzeczowniki zywotne i nieżywotne Rzeczowniki zywotne rodzaju męskiego dzielą się na dwie grupy: m ę s k o o s o b o w ą i niemęskoosobową.
TO WŁAŚCIWE JEST TYLKO DLA JĘZYKA POLSKIEGO!
rodzaj maski |
||
rzeczowniki żywotne |
rzeczowniki nieżywotne |
|
męskoosobowe |
niemęskoosobowe |
|
uczeń |
koń |
zeszyt |
chłopiec |
kot |
długopis |
nauczyciel |
pies |
ołówek |
dyrektor |
chomik |
rower |
pan |
piżmak |
obiad |
lekarz |
wąż |
tort |
poeta |
chrząszcz |
miesiąc |
ojciec |
orzeł |
wagon |
król |
królik |
dzień |
|
ODMIANA RZECZOWNIKÓW DKKLINACJI MĘSKIEJ (nieżywotne) |
|
||||
|
M. - |
dach |
rower |
/cs/.yt |
obiad |
|
|
-D. |
dachu |
rowera |
zeszytu |
obiadu |
|
|
C. |
dachowi |
rowerowi |
/cs/ytowi |
obiadowi |
|
|
B. |
dach |
rower |
zeszyt |
obiad |
|
|
N. |
dachem |
rowerem |
zeszytem |
obiadem |
|
|
Mc. |
o dachu |
rowerze |
zeszycie |
obiedzie |
|
|
W. |
dachu! |
rowerze! |
zeszycie! |
obiedzie! |
|
|
|
|
||||
RZECZOWNIKI nieżywotne tej deklinacji w MIANOWNIKU i BIERNIKU nie mają końcówki, w DOPEŁNIACZU zwykle przybierają końcówkę -w, czasami -a, na przykład: talerza, miesiąca, grama, grosza, Krakowa, Lwowa, Kijowa, Dniepra i inne.
JEŻELI WĄTPISZ JAKIEJ KOŃCÓWKI UŻYĆ,
SIĘGNIJ DO SŁOWNIKA ! *xM%^/*fr
W CELOWNIKU te rzeczowniki mają końcówkę -owi, NARZĘDNIK zawsze ma końcówkę -em, (-i)em, w MIEJSCOWNIKU i WOŁACZU występują dwie końcówki -u lub -e, (-i)e.
Porównaj z językiem ukraińskim.
|
||||
|
ODMIANA PRZYMIOTNIKÓW w liczbić pojedynczej |
|||
|
rodzaj męski |
rodzaj nijaki |
rodzaj żeński |
|
|
M. |
nowy wysoki tani |
nowe wysokie tanie |
nowa wysoka tania |
|
D. |
nowego wysokiego taniego |
nowej wysokiej taniej |
|
|
C. |
nowemu wysokiemu taniemu |
nowej wysokiej taniej |
|
|
B. |
nowy wysoki tani |
nowe wysokie tanie |
nową wysoką tanią |
|
N. |
nowym wysokim tanim |
nową wysoką tanią |
|
|
Mc. |
o nowym wysokim tanim |
nowej wysokiej taniej |
|
|
W. |
nowy wysoki tani |
nowe wysokie tanie |
nowa wysoka tania |
W MIANOWNIKU liczby pojedynczej przymiotniki rodzaju męskiego mają końcówki -y, -i; rodzaju żeńskiego — -a, -/a; rodzaju nijakiego -—e, -ie.
Przymiotniki rodzaju męskiego i nijakiego odmieniają się podobnie oprócz MIANOWNIKA, SERNIKA i WOŁACZA.
Uwaga! Przymiotniki rodzaju męskiego i nijakiego w NARZĘDNIKU i MIEJSCOWNIKU mają jednakową końcówkę -ym, -im.
ODMIANA CZASOWNIKÓW i KONIUGACJI w czasie 1 era/ni ej s/yni |
|||
|
pisać |
szyć |
iść |
liczba pojcdync/a |
|||
1-0'a) |
piszę |
s/yje. |
idę |
2- (ty) |
piszesz |
szyjesz |
idziesz |
3. on, ona, ono |
pisze |
szyje |
idzie |
liczba mnoga |
|||
l.(my) |
piszemy |
szyjemy |
idziemy |
2. (wy) |
piszecie |
szyjecie |
idziecie |
3. one/oni |
piszą |
szyją |
idą |
Czasowniki I koniugacji w l osobie liczby pojedynczej zawsze mają koń cówkę -ę, w 2 osobie Ip czasowniki te mają końcówkę esz/iesz, Im —
-ecie/iecie, w 3 osobie Im czasowniki I koniugacji posiadają końcówkę -ą jak i czasowniki II koniugacji.
PORÓWNAJ ODMIANĘ PODANYCH CZASOWNIKÓW Z ODMIANA PODOBNYCH CZASOWNIKÓW W JĘZYKU UKRAIŃSKIM
PISOWNIA WYRAZÓW /. ch i h
W języku polskim ch i h oznaczają jeden d/więk, który się wymawia podobnie do ukraińskiego [x].
W polskich wyrazach piszemy ch tam, gdzie w pokrewnych ukraińskich wyrazach jest x Na przykład:
chata xara
chór xop
chemia xiMiя
kochać KOxaти
H zaś piszemy w wypadku, gdy w ukraińskich wyrazach jest ^ albo brak spółgłoski. Na przykład:
hamak zauaK
humor zyuop
hetman zembMan
historia icmopm
Hanna Fauna
Hiszpania Icnanm
Zapamiętaj: w wyrazach Podhale, Ikalny, harcerz, herbata, hełm i mc których innych zawsze piszemy h.