Karol marx

" Filozofowie dotąd interpretowali świat, a chodzi o to, żeby go zmienić"

Socjalizm utopijny

Formacje społeczno- ekonomiczne.

Marx uważał, że rozpoznał sens i cel dziejów.

Formacje wg. Marksa:

-formacja pierwotna

-niewolnictwo

-feudalizm

-kapitalizm

Rozpoznaje też, jak dzieje potoczą się dalej- po kapitalizmie będzie socjalizm. Potem komunizm i na tym dzieje się skończą, nie ma już dalszej przyszłości-utopista

Konflikt klas- antagonistyczny stosunek między ludźmi, klasy są skonfliktowane,

Proletariat-robotnicy, esencja, robotnicy są szczególną klasą, nie ma ona interesu klasowego, nie jest zantagonizowana z inną klasą, interes klasowy robotników jest tożsamy z interesem wszystkich ludzi, a więc rewolucja proletariacka mogłaby znieść cały antagonizm klasowy bo nie wyłoni się nowa klasa antagonistyczna- nastanie nowy porządek komunistyczny, ludzie będą dobrzy i nie będą się wzajemnie wyzyskiwać.

Lenin wziął filozofię Marxa i dostosował ją do swojego pomysłu

Nie było w Rosji zaawansowanego kapitalizmu, nie było proletariatu-stąd pomysł partii

Rosja, Chiny-wypaczenie koncepcji Marxa

Rewizjonizm- jeden z nurtów Marksizmu, E. Bernstein-odrzucił pojęcie rewolucji, mówił o tym, że powinniśmy dążyć do zmiany ewolucją, ojciec współczesnej lewicy

" aby wprowadzić socjalizm należy wprowadzić demokrację"- lud chce przywilejów socjalnych- Marks

->alienacja pracy- praca staje się samodzielną potęgą w stosunku do robotnika, pracownik przestaje być sobą, zatraca swoje człowieczeństwo i alienuje się pod wpływem pracy, praca w systemie kapitalistycznym niszczy człowieka

-> komunizm wg. Marksa- system społ. znoszący alienację pracy, praca służąca samorealizacji, nie wyniszczająca, "każdemu według potrzeb", zniesienie antagonizmu klas- walki klasowej, rewolucja klas nie mająca interesu żadnej klasy-brak konfliktów, brak własności prywatnej- uspołecznienie własności ( własność jako element konfliktogenny)

Engels wprowadził do marksizmu język naukowy. Marks- żargon ekonomiczny

Leiborystyczna teoria pracy- teoria, która mówi że źródłem wartości jest praca-> cena rynkowa nie odpowiada jednak rzeczywistej wartości pracy wykorzystanej do stworzenia danego dobra- J.Locke-zwolennik leiborystycznej teorii pracy (mimo ze uważany jest za prekursora liberalizmu), A. Smith, D.Ricardo, K.Marks

Szkola z Salamanki, austriacka szkoła ekonomiczna, libertarianie- przeciwko l.t.p- twierdzą, że o wartości produktów decyduje wolny rynek. Marks krytykuje kapitalizm za chciwość

F. Nietzsche

- literacki sposób narracji

-" Wola mocy" - dzieło wydane po śmierci, w dużej mierze zmodyfikowane przez siostrę autora-zwolenniczkę nazizmu.

Sam Nietzsche nie był ani nazista ani antysemitą.

Chory prawdopodobnie na syfilis- choroba atakująca mózg, stracił kontrole nad swoim życiem, stąd jego ostatnie dzieła uważane są za pisane przez szaleńca.

- myśliciel antyreligijny- przeciwny ogólnie wszystkim religiom

1."Bóg umarł"- idea śmierci boga podzieli ludzi pomiędzy tych którzy sami żyją według swoich wartości moralnych i tych, którzy słuchają kapłanów.

2. Resentyment-zawiść wobec elity, wzgarda do tego, co człowieka przerasta. Chrześcijaństwo jest podszyte resentymentem- Chrześcijanie kierują się nim aby skłonić jednostki, które się z nimi nie zgadzają do podporządkowania się ich zasadom. Nienawiść wiernych wobec tego, czego im nie wolno według przyjętych zasad religijnych. Nietzsche mówi, że nie są to zasady uniwersalne, krytykuje nienawiść chrześcijan wobec osób o innych poglądach.

Potęgowanie beznadziei i potępienia-im gorzej tym lepiej dla religii.

3. Nihilzm - chrześcijaństwo jest według niego nihilizmem- chrześcijanie są wrodzy życiu, nienawidzą życia.

Nietzsche mówi, że życie jest tu i teraz i trzeba z niego korzystać

4. Wieczny powrót- życie jako pewien cykl, powtarzalność, chrześcijanin wobec takiego stwierdzenia wpada w panikę, nadczłowiek – ktoś, kto zaafirmuje swoje życie pomimo tego jakie ono jest, nie potrzebuje idei która go zbawi, ktoś kto wytrzymuje test wiecznego powrotu.

Człowieczeństwo jako transcendowanie siebie, swoich słabości, walka ze słabościami i wykuwanie swojego silnego ja afirmującego samego siebie w oparciu o swój system wartości, bez oglądania się na innych.

5. Nadczłowiek- ktoś, kto walczy z nihilizmem, afirmuje życie, wytrzymuje test wiecznego powrotu, człowiek, który stara się być lepszym. Nietzsche uważa, że Chrześcijaństwo jest słabe - slaby podmiot czeka na zbawiciela, Nietzsche natomiast uważa, że sami musimy starać się być lepszymi ludźmi.

Ostatni człowiek- filister, zaprzeczenie nadczłowieczeństwa, ktoś kto nie chce się zmieniać, odczuwa samozadowolenie w odniesieniu do siebie, nie ma żadnych wyższych aspiracji, jest mu dobrze tak jak jest.

Kultura konsumpcyjna jest efektem rozwoju Chrześcijaństwa- jest to ruch, który wszystkiego się boi, marazm kultury, kultura w oparciu o słabiznę, nie ma tu wyższych aspiracji, tylko wieczny powrót może ich ocalić.

Żywioł apolliński i dionizyjski- bóg Dionizos wielkim bohaterem Nietzschego, spłodzony przez boga i ziemiankę, bóg odradzający się, energia, pęd, żywioł, nieokiełznanie, Nietzsche mówi, że dla sztuki warto żyć.

Świat społeczny- krytyka wszystkich, gardzi nikczemną błogością, " człowiek wolny jest wojownikiem" ludzie tworzący politykę powinni się zmienić i to powinno za sobą pociągnąć zmiany polityczne, wszędzie chcemy wybitnych jednostek, elity, ale panujący system niszczy wybitność, koncentruje się na przeciętności.

"Tako rzecze Zaratustra"- metafora rozwoju duchowego, co jest celem życia, trzy etapy rozwoju duchowego:

-> wielbłąd- wierzy w transcendencję, w Boga, człowiek, który ładuje w siebie cały bagaż kulturowy, "garb", akceptuje zakazy i nakazy, nie widzi, jak bardzo obciąża go przyjęty bagaż kulturowy, słaby rozwój świadomości.

-> lew- wywrotowe nastawienie do tradycji, ktoś kto nie ufa tradycji, walczy z nią, chce być wolny, buntuje się, atakuje i chce zniszczyć, gardzi nią, każdy kto walczy w pewnym sensie również jest ślepy- praktycznie tak jak wielbłąd, poglądy i tradycje wpływają na niego tak bardzo, że aż musi z nimi walczyć, oznacza to że problemy te głęboko go dotyczą, poruszają, wzbudzają skrajne emocje.

-> dziecko- z nikim nie walczy, życzliwość i ufność wobec świata, nie potrzebuje żadnego usprawiedliwienia dla swojej egzystencji, jest niewinne, spontaniczność i wolność od nienawiści, twórcza kreacja bez dogmatów, brak osądów i oczerniania innych.

Celem nietzscheanizmu nie jest bunt- trzeba zaakceptować życie we wszystkich jego odcieniach.

"jestem i nic więcej"- afirmacja wszystkiego, ufność