Arystoteles

Poszukiwanie prawdy w świecie materialnym, materializm, zainteresowanie kwestią nauki, psychologii.

Polemika między idealistą (Platonem) a realistą (Arystotelesem). Platon-wizjoner, Arystoteles- praktyk, realista, analizuje problemy z różnych stron, prekursor logiki. Dobro u Arystotelesa jest materialne i widoczne.

"Likejon"- Liceum, szkoła Arystotelesa

"Etyka nikomachejska"- filozofia Arystotelesa. Etyka dostosowuje się do sytuacji- poszukujemy złotego środka w konkretnej sytuacji, etyka cnót

Etyka złotego środka:

Zuchwałość->odwaga<- tchórzostwo

Pochlebstwa->przyjaźń<-wrogość

Skąpstwo->oszczędność<-rozrzutność

Platon uważał, że świat idei przyniesie nam szczęście, a nie świat materialny.

Wg. Arystotelesa szczęście można odnaleźć w harmonii. Cnoty-eudajmonia- szczęście. Jesteśmy szczęśliwi, jeżeli umiemy wybrać złoty środek.

Nie w każdym przypadku da się odnaleźć zloty środek (złoty środek przy morderstwie, cudzołóstwie itp zdaniem Arystotelesa nie istnieje)

Nie chodzi o euforyczne przeżycie życia, szczęście to głęboka realizacja siebie jako istoty rozumnej- w perspektywie długookresowej, umiar i harmonia źródłem szczęścia, a nie chwilowe przyjemności codzienności.

Animal rationale- człowiek istotą rozumną-> polis (może się realizować jedynie w polis)

Tylko istota rozumna może być szczęśliwa.

Etyka-3 szkoly, modele etyczne

-deontologizm

-utylitaryzm

-etyka cnót (Arystoteles)-= etyka podmiotu, perfekcjonizmu

Kwestie polityczne u Arystotelesa:

-"Polityka"-główne dzieło

"Nie tylko należy zastanowić się nad tym, jaki ustrój jest najlepszy, ale również nad tym, jaki jest możliwy"

Uznał utopie Platona za bezużyteczną, niemożliwą do realizacji

"Państwo istnieje z natury"- źródłem państwa jest podział pracy wśród ludzi, funkcjonalizm-teza Platona (źródłem jest jednostka, człowiek jest sam i wybiera swoja grupę), u Arystotelesa- człowiek nigdy nie jest sam, źródłem państwa jest to co naturalne, rodzina jest czymś naturalnym, państwo jako wzorzec rodziny (rodzina jako gmina, zbiór gmin- państwo, proces naturalny, oczywisty)

"Człowiek jest istotą polityczną/zwierzęciem politycznym"- człowieczeństwo= obywatelstwo

"Polis (państwo) jest wcześniej niż jednostka" - człowiek podporządkowany wspólnocie

Monarchia- bogactwo

Arystokracja-bogactwo

Demokracja-wolność

Każdy z tych systemów nakierowany jest na realizowanie jednej konkretnej wartości

Według Arystotelesa należy znaleźć zloty środek pomiędzy tymi systemami- wypośrodkowany i możliwy do zrealizowania

Złoty środek- politeja- model

Królestwo, arystokracja, politeja ( ustroje modelowe, niemożliwe do zrealizowania)- w świecie realnym ustroje te ulegają degeneracji (nadmiar egoizmu)-> tyrania ( egoizm jednostki, powstaje ze zdegenerowanego królestwa) oligarchia (egoizm bogatych, zdegenerowana arystokracja) demokracja (egoizm biedoty, zdegenerowana politeja)

Realna politeja- wymieszanie interesów ludzi biednych i ludzi bogatych- oligarchii i demokracji

Arystoteles mówił, że jeśli odbierzemy człowiekowi własność prywatną to przestanie interesować się dobrem społecznym- inaczej niż u Platona, który potępiał własność prywatną

Umiarkowany hedonizm-balans, harmonia w życiu społecznym, eudajmonia

Sprawiedliwość-cnota cnót

Arystoteles afirmatorem niewolnictwa- niewolnik jako żywa własność

Kobieta u Arystotelesa- patriarchat, pierwiastek rozumny po stronie mężczyzny

(Platon natomiast nie stawiał kobietom żadnych barier)

STOICY

->Seneka, Cyceron, Epiktet i Marek Aureliusz

Afirmacja polityki, wszystkie ustroje są dobre- nie ma jednego preferowanego.

Wszystko, co się dzieje w życiu człowieka to dojrzały owoc, który trzeba zjeść w odpowiednim momencie, nawet coś negatywnego jest świadectwem głębokiego sensu, nawet jakby się działo bardzo źle w każdej chwili należy zachować stoicki spokój.

Wolność-uświadomiona konieczność

" gdy czekamy na życie, życie umiera"- nie czekajcie na życie, żyjcie

Filozofia prospołeczna

Idea miłości bliźniego

Doskonałość wewnętrzna- umiejętność pogodzenia się z własnym losem.

Stoicy są panteistami. Panteizm- filozofia religii (łac. pan- wszystko), Bóg utożsamiany jest z całością rzeczywistości, jest wszędzie. Rzeczywistość jest wieczna. (w chrześcijańskie Bóg jest poza rzeczywistością)