Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
оку куралы казак тілі СОШ30.doc
Скачиваний:
2
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
2.11 Mб
Скачать

Сын есім тудыратын жұрнақтар

-ғы, -гі, -қы, -кі

көктем+гі, сырт+қы, кеше+гі

-лы, -лі, -ды, -ді, -ты, -ті

бала+лы, ат+ты, көрік+ті

-сыз, -сіз

бала+сыз, сөз+сіз, ақыл+сыз

-шыл, -шіл

ұйқы+шыл, ой+шыл, сауық+шыл

-шаң, -шең

көйлек+шең, сөз+шең, бой+шаң

-лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік

қала+лық, көйлек+тік, аудан+дық

-дай, -дей, -тай, -тей

тау+дай, үй+дей, құс+тай

-ық, -ік, -қ, -к, -ақ, -ек

аш+ық, сын+ық, шира+қ

-малы, -мелі, -палы, -пелі

жина+малы, ауыс+палы

-қыш, -кіш, -ғыш, -гіш

біл+гіш, байқа+ғыш

-шақ, -шек

мақтан+шақ, ерін+шек

-аған, -еген

сүз+еген, қаб+аған

-улы, -улі

іл+улі, жаб+улы, жина+улы

-ыңқы, -іңкі, -ңқы, -ңкі

көтер+іңкі, желбіре+ңкі

Сын есімнің шырайлары

шырай

ережесі

жасалу жолдары

жай

заттың жай белгісін көрсетеді

негізгі сын есім

салыстырмалы

сынның, сапаның бір-бірінен кем не артықтығын көрсететін сын есім

1. С.е.+-ырақ, -ірек,

-рақ, -рек. М:алыс+ырақ

2. С.е.+-лау,-леу,-дау, -деу,-тау,-теу

М.: қашық+тау

күшейтпелі

заттың қасиеттерін күшейте түсетін сын есім

С.е. 1 буыны+п + С.е.

М.: а+п-алыс,

қа+п-қашық

асырмалы

заттың сындық белгісін я тіпті асыра, я тіпті төмендете көрсететін сын есім

өте, тым, аса, тіпті, мүлде, ең, нағыз, нақ, шымқай, кілең, орасан, тамаша+С.е.

10- жаттығу жұмысы №11- жаттығу жұмысы

Негізгі сын есім

Туынды сын есім

Дара сын есім

Күрделі сын есім

Сапалық сын есім

Қатыстық сын есім

Жай шырай

Салыстырмалы шырай

Күшейтпелі шырай

Асырмалы шырай

мысал

мысал

1

ақ

1

биік

2

тұзды

2

сарылау

3

көп балалы

3

өте дәмді

4

жасыл

4

аппақ

5

өнерлі

5

жап-жарық

6

ыстық

6

жылы

7

қой көзді

7

үлкендеу

8

тәтті

8

қап-қатты

9

білгіш

9

тым ауыр

10

ашық

10

ақылды

11

сөзшең

11

сұлу

12

ақ киімді

12

ең биік

13

орманды

13

ақшыл

14

сұлу

14

аса қадірлі

15

қысқа

15

кішірек

16

сұр ала

16

ауырырақ

17

кешегі

17

тәп-тәтті

18

баласыз

18

сұршыл

19

бойшаң

19

тым ұзақ

20

таза

20

аса маңызды

21

жуан

21

қоңырқай

22

жылдық

22

өте сұлу

23

бай

23

ең терең

24

шыдамды

24

жақсы

25

тап-таза

25

ұзақ