43. Жүрек-қантамыр жүйесінің аурулары және жүктілік. Жүктілік пен босану ағымына әсері.
44. Зәр шығару, өкпе жүйесінің аурулары және жүктілік. Жүктілік пен босану ағымына әсері. Акушерлік тактика.
45. Асқорыту, эндокринді жүйесінің аурулары және жүктілік, жүктілік пен босану ағымына әсері. Акушерлік тактика.Жүктілік кезінде ұрыққа асқорыту жүйесінің жағымсыз әсері жүкті әйелдің тағамдарды дұрыс қорыта алмауынан.Көптеген аурулар,соын ішінде созылмалылары сіңірілудің бұзылыстарымен жүріп,ұрықтың құрсақ ішілік дауына кідіріс жасауды ұлғайтады.Жүктілік кезінде асқорыту жүйесінің ауруларын емдеу кезінде жүклінің салмағына және фетометриялық көрсеткіштерге қатты мән беру керек.Ішек инфекцияларының асқынуларына хориоамнионит ж\е уақытынан бұрын босану.Құрсақ ішілік зарарлану сирек кездеседі.Ойық жара ауруы-созылмалы, цикл түрінде өтеді асқыну мерзімінде асқазан ж\е 12 елі ішектің шырышты қабатының зақымдануы.Көптеген науқастарда жүктілік кезінде ойық жара ауруының ремиссиясы байқалады.Жедел ойық жара жүктілік кезінде өте сирек кездеседі.Жүктілік кезінде ойық жараның байсалды ағымы кенеттен белсендіге ауысуы мүмкін.Ойық жарадан қан кету жүктіліктің 1 периодында болса,онда сөзсіз тезде лапаротомия,кесар тілігі ж\е асқазан мен 12 елі ішекті оперативті емдеу міндетті түрде құрсақ қуысын дренаждаумен.Ойық жарадан қан кету жүктіліктің 2 периодында болса,жедел түрде босану жолдарына акушерлік қысқыштар салу арқылы мұқият жансыздандырумен ойық жараны оперативті емдеу хирургпен бірге жүргізіледі.Барлық ойық жарадан азап шегіп жүрген жүкті әйелдер әйелдер консультациясында терапевте диспансерлік тізімде болуы керек.Оларға жаралы аурудың асқынуы және кедергiнiң дамуын ескертуге бағытталған алдын алу емi өткiзу керек.Жүктілік кезінде қалқанша безі үлкен жүктемемен жұмыс істейді,себебі әйел өмірінің бұл ағымында гормондар көп қажет,әдеттегіге қарағанда.Қалқанша безінің гормонының көп немесе аз болуы ұрық дамуының бұзылыстарына әкеледі.анасының тиреоидты гормондары ұрықтың бас миының,жүрек-қантамыр жүйесіне ж\е қалқанша безінің дамуында үлкен роль атқарады.Жүктілікке дейін йод препараттарын қабылдау болашақ сәбидің интеллектінің жоғары болуына әкеледі.Жүктілік кезінде йод препараттарын қабылдау барлық әйелдерге міндетті,егер қалқанша безінің қызметі қалыпты болсада.Қалқанша безінің ауруы бар жүкті әйел арқашанда врач-эндокринологтың бақылауында болу керек.Эндокринді жүйе ауруларында ереже түрінде тиреотоксикоздың ауыр түрінде жүктілікті үзу ұсынылады,себебі ол ана мен ұрықта маңызды асқынулар тудыруы мүмкін.Бірақ қазіргі уақытта токсикалық зобты консервативті емдеудің жаңа эффективті әдістері жалсалған.Жүктілікке қарсы көрсеткіш ата-анасының екеуіндеде қант диабеті болса,сонымен қатар лабильді форма ж\е инсулинорезистент болса,қант диабеті мен активті өкпе туберкулезінің бірігуі.Сонымен қатар жүктілікті үзу мынадай ауруларда ұсынылады:гипопаратиреоз,гиперпаратиреоз,қантты емес диабет,бүйрек үсті ауруларының активті фазасында.
46. Босанудың басталу себептері. Босану қызметін тіркеудің қазіргі кездегі әдістері. Босанудың басталу себептері:Ең маңызды роль ана организмі мен фетоплацентарлы комплекстің нейрогумаральды ж\е гормональды жүйелері алады.Жүктіліктің соңында ж\е босанудың басында әйелдерде үлкен ми қыртысында тоқтату процесінің басымдығы ж\е қыртыс асты құрылымдарының қозғыштығының жоғарылауы байқалады(гипоталамо-гипофизарлы жүйелер,лимбиялық кешен құрылымы,ең бірінші миндальды ядро,ж\е жұлын).Жұлын-ми рефлекстері күшейеді,жатырдың рефлекторлы ж\е бұлшықет қозғыштығының жоғарылауы.Босану қызметінің дамуындағы маңызды роль гормональды факторларға жатады.Жүктіліктің соңғы 2 аптасында ж\е босанар алдында эстроген деңгейі жоғарылайды ж\е прогестерон деңгейі төмендейді. Прогестерон жүктiлiктер бойыда жатырдың спонтанды белсендiлiгiн бөгелтедi.Босану алдында оның механизмі бұзылады даоның продукциясының төмендеуі ж\е миометридің жиырылу қызметінің активациясына мүмкіндік туғызады.Эстроген нуклеин қышқылының жүйесі арқылы жатырды жиырылтатын белок синтезін активациялайды(актомиозин),катехоламин синтезін күшейтеді,холинергиялық жүйелерді активтендіреді,окситоциназа ж\е моноаминооксидазалар белсенділігін басады,жоюшы серотонин ж\е катехоламиндер.НАтрий,кальций,калий иондарына клетка мембранасының өтімділігі өзгереді,олар жатыр бұлшықетіндегі электорлитті байланыстарды өзгертеді.Эстроген әсерінен клетка ішінде калий иондарының саны көбейеді(К+ : Na+=5:3).Простагландиндер босану актін индукциялайды,миометрий клеткаларының деполяризациясын шақырады ж\е сабақтас кальцидің босатуына мүмкіндік туғызып жатыр бұлшықетінің жиырылуына әкеледі.Бұдан басқа простогландиндер анасы мен ұрықтың гипофизінің артқы бөлігіндегі окситоцин секрециясын стимулизациялайды ж\е прогестерон бұзылыстарын шақырады.Окситоцин жатыр денесінде орналасқан адренорецепторларды қоздырады,р-адренорецепторларды жаншиды;ол клеткалық мембраналардың қозғыштығын арттырады,холинэстераза активтілігі басым болады,ацетилхолин ж\е окситоцин жиналуына әсер етіп жатыр жиырылуын шақырады.Окситоцин синтезінің жоғарылауы босану кезінде жатыр жиырылуқабілетінде маңызды болып келеді. Босану қызметiн шешудегi нақтылы рөл меланотонинды шығаратын эпифизға жатады.Босанар алдында меланотонин экскрециясы бірден төмендейді.Меланотонин деңгейінің төмендеуі окситоцин заты мен серотонин продукциясы жоғарылайды,жатырдың моторлы функциясына меланотонин бөгелтетiн әсердi азаяды.Босану дамуының үлкен рольі.Фетоплацентарлы кешен қызметіне тән. Дамытуда, сонымен бiрге маңызды рөл босану қызметiнiң регуляцияларында ұрықтың гипофиз - бүйрек үстi жүйесiне берiледi.Гиопталамо-гипофизарлы жүйе активациясы босану алдында ұрық гипофизінің алдыңғы бөлігінен АКТГ бөлінуін жоғарылатады,ұрықтың бүйрекүстінен бөлінетін дегидроэпианадростерон(ДГЭА) синтезін стимуляциялайды.ДГЭА гидроксилиризациясы мен 16-ДГЭА- ға айналатын жеріне ұрық бауырына түседі.Ең соңында кіндік тасырлары арқылы плацентаға түседі де сонда эстриолға айналдырады.Эстроген ұрық бауыры мен бүйрекүстінде синтезделеді,ол плацентаға қарағанда бүйрекүстінде 1.5-2 есе көп синтезделеді.Босану алдында нейрогуморальды өзгерістерге байланысты жатырда а-адренорецторлар басым болады.Миометрий клеткаларында мембранды потенциал төмендейді,олардың қозғыштығы жоғарылайды,спонтанды активтілігі күшейеді,контрактильді затқа сезімталдық көтеріледі.Миометрии жиырылуын қамтамасыз ететін энергетикалық заттар(гликоген,фосфокреатинин,актомиозин,глутатион)ж\е электролиттер(кальций,магний,натрий,калий) жинақтала бастайды.Миометрийдің барлық клеткаларының мембранды потенциалының төмендеуі қозғыштықты шығаруы мүмкін,бірақ жатырда көптеген клеткалар бар осы қозғыштық қай жерде бірінші басталып сосын жатырдың барлық жеріне тарайды.Ал бұны ритм жүргізуші дейді(мейсмекер),ол жатыр түбінде оң жақ түтік бұрышына қарай орналасады.Барлық кешендер,яғни нервті,нейрогуморальды ж\е эндокринді өзгерістер организмде босану алдында болады,деп аталатын босану даминантын құрайды.Босану қызметін регистрациялау әдістері:1.Ішкі гистерография(токография). Ішкі токография кезінде (датчик жатыр қуысында орналасады)жатыр ішілік қысымды толғақ кезінде ж\е тыс регистрациялайды,яғни қиғаш ,бірақ жатырдың жиырылу қызметін нақты дәлелдейтіндей.Ішкі токография әдісінің ішінде перспективтісі радиотелеметрия.2.Көп каналды сыртқы гистерография,ол жатырдың әртүрлі бөлігінде жиырылу қызметі жайында толық ақпарат береді,нормада да сонымен қатар патологияда да.Бұл оңай әдіс,инвазивті емес ж\е қай жерде жиырылу толқыны туындағанын,оның таралуын ж\е жиілігін жатырдың қай бөлігінде екенін сонымен қатар толғақтың ұзақтығын,характерін,көлемін ж\е олардың арасындағы интервалды регистрация жасауға мүмкіндік береді.Сыртқы гистерографияның кемшіліктері болып:Құралдардың көрсетулеріне тері асты май қабатының қалыңдығы,тері қысымы,жатырдың жылжуы ж\е оның жиырылуы кезінде ратоциясы,плацентаның бекінген жері,босанатын әйелдің мінез-құлқының өзгеруі,жеткіліксіз деректілік осының бәрі ықпал етеді.
47.Босанғаннан кейінгі қан кетудің себептері. Анықтау алгоритмі.
Босанудан кейінгі қан кету көбінесе миометриидің жиырлу функциясының бұзылыстарынан болады:атония(жатырдың толық тонусын,оның жиырылуға қабілетінің,стимуляцияға миометридің реакциясының болмауы).Тағы бір себебі фиброма ж\е жатыр миомасы;көпұрық кезінде жатырдың қатты созылуы,су көптік,ірі ұрық,жатырдың тонусын төмендететін препараттар қолдану.Босанудан кейінгі кан кету жатыр қуысында шу қалдықтарының қалып қоюынанда болады:плацента бөліктері ж\е ұрық жапырақшасының бөлігі қалғанда.Бұл жатырдың қалыпты жиырылуына кедергі келтіреді,қабыну ж\е аяқ астынан босанудан кейін қан кетуге әкеледі.
Босанудан кейінгі қан кетудің туындауына мүмкіндік береді:анасында гемокоагуляцияның бұзылуы,туа пайда болған аномалиялар,антикоагулянттар қабылжау,ДВС-синдромының туындауы.
48.Босанудың бірінші кезеңі. Клиникасы. Ұзақтығы. Акушерлік тактика.1кезеңді жүргізу:барлық әйелдерге клизманы ж\е қыруды тағайындамау;Босанушыға жеке босану бөлмесі;қарау(1 әйелге – 1 акушер);босануда туыстарының қатысуы;босану кезінде су ішуге ж\е жеңіл тағамдар жеуге рұқсат;вертикальды позиция ж\е босану кезінде қозғалу;демедикализация;жансыздандырудың медикаментозды емес әдісі;қарау ж\е күту принципі;
Ашылу кезеңі бірінші жүйелі толғақтан басталады ж\е жатыр мойнының толық ашылуымен аяқталады.Толғақ- бұл периодты,еріксіз жатырдың жиырылуы.Толғақ кезінде бұлшықет талшықтарының жиырылуы болады(контракция)ж\е олардың бір-бірімен араласуы(ретракция).Толғақ пен талшықтардың араласу аралығы сақталады.Соңында жатыр жиырылуынан талшықты бұлшықеттердің ретракциясы күшейеді,соңында жатыр қабырғаларының қалыңдауына әкеледі.Сонымен қатар ретракция төменгі сегменттің кеңеюіне әкеледі,жатыр мойнының тегістелуі ж\е сыртқы ернеулердің ашылуы.Жатыр мойнының ашылуы қағанақ суының жатыр мойнының каналына жылжуына әсер етеді.Жатырішілік қысымның көтерілуіне байланысты қағанақ суы ішкі ернеулерге ығысады.Қағанақ суының күшімен жатыр қабырғасынан төменгі полюс ұрық жұмыртқасы ажырайды ж\е жатыр мойнының каналы ішкі ернеулерге енеді.Бұл бөлім,ұрық жұмыртқасының төменгі сегментінің қабықшасы,қағанақ суымен бірге жатыр мойнының каналына енуі ұрық көпіршігі деп аталады.Жатырдың төменгі сегменті салыстырмалы жұқалау.Еріксіз толғақтың туындауы жатырдың жоғарғы бөлігінің қалыңдауы ж\е төменгі сегменттің жұқалау қабырғасының жұқаруы арасындағы шекара туындайды.Бұл шекара контрокционды сақина деп аталады. Жатырының төменгi сегментi тығыз сақинамен алдында жататын ұрықтың бiр бөлiгiне жақын болу үшін iшкi белдiк құрастыра қамтиды.Ал жатырдың төменгі сегменті мен сүйекті сақина арасында жақын болудың сыртқы белдігі түзіледі.Жақын болу белдігіне байланысты суды екіге бөледі алдыңғы ж\е артқы.Жатыр мойнының тегістелуі мен ашылуы бірінші ьосанушы мен қайта босанушыда әртүрлі болады.Бірінші босанушыда ішкі ернеу ашылады,жатыр мойны қысқарады ж\е тегістеледі,жатыр ернеулерінің аймақтарыекі жаққа созылып кетеді.Қайта босанушыларда ішкі ж\е сыртқы ернеулер бір уақытта ашылады ж\е жатыр мойнының қысқаруы параллельді жүреді.Жатыр ернеулерінің толық немесе толық дерлік ашылуы кезінде ұрық көпіршігінің жарылуы болады.Кейде ұрық көпіршігінің уақытынан бұрын жарылуы болады.1 кезең 3 фазадан тұрады(толғақтың ұзақтығына,жиілігіне, қарқынына байланысты):1фаза(латентті) еріксіз толғақтан басталады ж\е жатыр ернеулерінің 3см дейін ашылуымен жалғасады.Бұл фаза қайта босанушыларда 5сағ ал бірінші рет босанушыларда 6.5сағ созылады.Жатыр мойнының ашылу жиілігі сағатына 0.35см. 2фаза(активті) босану қызметінің күшеюімен сипатталады.Фаза 1.5-3 сағатқа созылады.Жатыр ернеулерінің ашылуы 4-8см.Датыр мойнының ашылуы жиілігі сағатына 1.5-2см бірінші босанушыларда,2-2.5см қайта босанушыларда.3фаза кейбір бәсеңдеулермен сипатталады.Ол 1-2сағатқа созылады жатыр мойнының толық ашылуымен аяқталады.Ашылу жиілігі 1-1.5 см сағатына.
49.Босанудың екінші кезеңі. Клиникасы. Ұзақтығы. Акушерлік тактика.2кезеңді жүргізу: босану таза,бірақ стерильді емес;әйелдің еркін ж\е ыңғайлы позициясы;асықпау,шуылдамау;толғақты ьасқармау;ұрық жағдайын қадағалау;барлық әйелдерге эпизиотомия жасамау;босанушы мен акушердің контакты;
Жатыр мойнының толық ашылуынан екінші фаза басталады – қуылу кезеңі деп атайды.ОЛ 1 кезеңнен әлде қайда қысқа болады:бірінші босанушыларда ол 1-2 сағатқа созылады,ал қайта босанушыларда 15 минуттан 1 сағатқа дейін.Қуылу кезеңі басталарда қағанақ суы кетееді(ұрық көпіршігі өздігінен жарылады немесе дәрігер амниотомия жасайды,босану қызметтерін үйлестіру үшін).Бас нерв шиеленістерін басып қалады,ж\е әйелде басында күшті ж\е жиі толғақтар басталады,сосын оған күшенулер қосылады – іш пресінің бұлшықеттері ж\е жамбас түбі жиырылады.Нәресте шығуға жақындаған сайын,бұлшықеттерге қысымда күшті болады,күшенулер белсендірек болады.Күшенудің басталуы мен нәрестенің өздігінен туылуы нормада 20-25минуттан аспайды.Босанудың 2кезеңі босану залында өтеді.Босанушының жанында акушерка,акушер-гинеколог дәрігері ж\е педиатр болады.Босанушы арнайы босану краватына көшіріледі.Босанушы күшену уақытында алдыға қарай иіледі,ол кезде тізесі қолтық маңында болу керек. Сонымен бiрге табандар тiреулерде тiреледi,ал қолдарымен арнайы тұтқаларда ұстайды.Толғақ басталарда,терең дем алады,толық тыныс алу ж\е дем шығару.Бір толғақта 3 рет күшену керек.Бұл кезде жамбас түбі ж\е бет бұлшықеттері босаңсыған болуы керек.Егер беті қызарып,көзі қысылып немесе бақырайса,онда күштер дұрыс бағытта емес.Күшену тік ішекке қарай болуы керек,яғни іш қатқанда дәретке отыратындай.Күшену алдында терең дем алу,тынысты максимальды ұстау,содан кейін тіс арасынан ақырын шығару,осы кезде диафрагманы босата отырып.Зәр шыққан кезде күшенуді тоқтатпау,ол барлық босанушыларда кездеседі.Көп әйелдер толғақ кезінде жақсы күшенсе ауырсынуды сенінбейтінін айтады,оның орнына жеңілдікпен босауды сезеді.ТОлғақ жоқ кезде максимальды босаңсу,терең дем алу,бірақ абыржымастан,күшті келесі күшенуге сақтау.Күшену арасындағы үзілісте дәрігер акушерлік стетоскоп арқылы нәрестенің жүрек соғутыңдайды,егер КТГ датчиктер қосылмаған болса.Күшену әрекетіне байланысты ұрық босану каналы арқылы ақырындап туылады.Оның басы өзінің формасын өзгертеді,босану каналының формасына қарай,осы кезде бас сүйектері бір біріне кіріп тұрады.Нәресте басы жамбас түбіне жеткенде бас нервтарды басып қалғаннан босану жолдарынан басты шығару сезімі пайда болады.Осы уақытта босанушының шат аралығы шығынқы болады,созылады,күшену кезінде жыныс саңылауынан басының төменгі полюсі көрінеді,ал күшену тоқтағанда басы қайта көрінбей қалады.Бұл бірнеше рет қайталанады,бұл процес бастың қайта енуі деп аталады.Бірнеше уақыттан кейін күшену тоқтағанда ұрық басы жыныс саңылауына жасырынбайды-бас кесіп шығады.Нәресте басы кесіп шыққаннан кейін түзетіледі,жыныс саңылауынан маңдай мен бет туылады.Туылғаннан кейін басы бетімен әйел санына қайырылады.Келесі күшенуде нәрестенің иықтары мен денесі туылады.
50.Босанудың үшінші кезеңі. Клиникасы. Ұзақтығы. Акушерлік тактика.2 кезең аяқталғаннан кейін ең қысқа 3 кезең басталады,бұл кезең шудың кетуі,ол плацентадан,кіндіктен ж\е ұрық жапырақшасынан тұрады.Бұл период 30минутқа созылады ж\е аздаған кан кету болады.3 кезеңді активті жүргізу.Окситоцин(10ХБ в\м)немесе басқа препараттар енгізу,яғни жатыр бұлшықетінің жиырылуына,сәби туылғаннан кейін 1 минут ішінде.Кіндікті жатыр жиырылғанда өзімізге қарап тартамыз,бір уақытта жатырға қысым түсіре отырып.Плацента туылғаннан кейін жатырға массаж жасаймыз.Егер 30-40мин ішінде плацента туылмаса кіндіктен тартуды тоқтатып,келесі толғақ болғанша тосамыз,толғақ басталғанда қайтадан басындағы әрекетті қолданамыз.3 кезеңді активті жүргізудің күту тактикасынан айырмашылығы:
Жалпы қан кетудің төмендеуі
Босанудан кейінгі қан кетудің жиілігінің төмендеуі>500мл
Босанудан кейінгі қан кетудің жиілігінің төмендеуі>1000мл
Гемаглобиннің төмендеуінің төмендеуі,босанудан кейінгі кезеңде қан құюдың ж\е окситоцин препаратын терапевт тағайындауының қажеттілігінің төмендеуі
3 кзеңді жүргізу:3кезеңді жүргізу тактикасына әйелдің ақпараттандырылған келісімі;активті жүргізу;мұз салынған пакетті іштен төмен қолданбау;көрсеткіштерге қарап қуыққа катетеризация;плацентаны ж\е ұрық жапырақшасын қарау;қынапты ж\е шат аралықты антисептиктермен өңдемеу;
51. Ұрық басының «сегменті» туралы түсінік. Акушерствада басты үлкен ж\е кіші сегментке бөледі. Ұрық басының үлкен сегментті деп кіші жамбас кіреберісінен өтетін оның ең үлкен дөңгелегі.ұрық басының әртүрлі орналасуына байланысты,оның кіші жамбас кіреберісінен өтуіде әртүрлі болады.Шүйдемен келу кезінде(бастың иіліп орналасуы)оның үлкен сегментті болып кіші қиғаш өлшем жазықтық дөңгелегі;бастың алдымен келуі(шалы басының шалқаюы)- дөңгелек тік өлшем жазықтығында;маңдаймен орналасу(бастың бейнеленген шалқаюы)-үлкен қиғаш өлшем жазықтығында;бетпен келу(бастың максимальды шалқаюы)-вертикальды өлшем жазықтығында.Ұрық басның кіші сегментті деп кез келген диаметр,яғни үлкеннен кіші.Ұрық денесінен келесі өлшемдерді анықтайды:иықтардың көлденең өлшемі;12см тең,дөңгелектер б\ша 35см;көтендердің көлденең өлшемі 9-9.5см,дөңгелегінен 27-28см.
52.Босану кезінде ұрықтың адаптациясы. Босану процессінде ұрықтың гомеостазы және газалмасуы. Босану кезінде толғақ болғанда нәресте өспелі гипоксияны баснан өткереді,үлкен физикалық күш (ауырсыну стрессі)ана құрсағынан шығу кезінде,босану жолдарынан өту кезінде.Босануға адаптация процесінің бейнеленуі,өмірдің жаңа ережелеріне реакция деп нәрестенің ауыспалы жағдайы(шекаралы,транзиторлы,физиологиялы).Бұл жағдайлар босану кезінде немесе туылғаннан кейін пайда болады,сосын жоғалып кетеді.Шекаралық деп атау себебі ол өмірдің екі кезеңінің ортасында пайда болады(құрсақ ішілік ж\е құрсақтан тыс),бірақ әдетте нәрестеге физиологиялы,олар белгілі шарттарда(ең алдымен туудың гестационды жасына байланысты,құрсақ ішілік кезеңнің ж\е босану актысының өту мерзімінің ерекшеліктері,туылғаннан кейінгі сыртқы орта жағдайы,күтім,асырау,нәрестеде аурулардың бар болуы)патологиялық қырларды қабылдауы мүмкін.Гомеостаз термині iшкi ортаның салыстырмалы динамикалық тұрақтылығы және негiзгi физиологиялық функциялардың орнықтылығы.
Нәресте адаптациясы туылғаннан кейін:өзінің тыныс алуының қалып тасуы;қан айналым жүйесіндегі өзгерістер;терморегуляцияның қалыптасуы;тамақтанудың басталуы;қоршаған ортамен контакт;жанұяда психо-эмоциональды қатынастың түзілуі:
53.Дәлелдемелі медицина және ДДСҰ ұсыныстарына сәйкес босануды жүргізу. Босану кезде ұрықтың және босанатын әйелдің жағдайын бақылау. ДДСҰ ұсыныстары б\ша:босану кезінде әйелдің қалауы б\ша туыстарының қасында болуы,сонымен қатар босанғаннан кейінде еркін келуі;сау нәресте анасымен бірге болуы тиіс;босану алдында клизма жасауға ж\е жыныс мүшелерін қыруға көрсеткіштер жоқ;Жүкті әйелге босанудың 1 ж\е 2кезеңінде литотомиялық позицияларды ұсынуға болмайды;эпизиотомияны жүйелі түрде қолдану ақталған жоқ;босану уақытында барлық әйелдерге анальгетиктер мен анестетиктерді тағайындамау;
54.Партограмма, оның мақсаты. Толтыру принциптері.Партограмма- бұл ерекше жеңіл,бірақ эффективті график түрінде босануды жүргізу құралы.Партограмма мақсаты – ана мен ұрық жағдайын босану процесінің динамикасын нақты бейнелеу кезінде сипаттау.Партограмманың өте маңызды бөліктері:Жатыр мойны ашылуының динамикасының графиктің көрінісі:Ұрықтың келген бөлігінің қозғалуы;Анасының ж\е ұрықтың босану ағымындағы маңызды критериі – пульс,АҚ,дене температурасы,басының конфегурациясы,ұрық жүрек соғысы.ДДСҰ көпорталықты зерттеуде партограмманың басымды тиімділігін босану таричын жазуға қарағанда тиімді екенін дәлелдеді.Партограмманы жүргізу.Партограмма Босану динамикасында әйелдің барлық жағдайын қарастырады. Партограмманың ерекшелігі болып жатыр мойнының ашылу динамикасы,қынаптық қарау кезінде нақтыланады.Бірінші белгі жатыр мойнының ашылуы активті фазада болса қырағылықтар сызығына қойылады.Мінсіз ситуацияда босану ағымы қырағылық сызығында өтеді.Бақылау жүргізіледі,бірақ ешқандай әрекет қолданылмайды.Ал егер босану ақырын өтіп жатса,онда осы қисық Әрекет сызығына көшіріледі немесе соның маңайында боладыОндай жағдайда сәйкесінше араласуды ойлау керек.Бұл сызықтың мағынасы,осы кездегі өткен босану ағымының ауытқуын профессионалдарға түсінуге көмек береді.Босанудың физиологиялық ағымында графиктік сызық қырағылық сызығы бөлігінде болады.Бақылау жүргізіледі ж\е босанушыға психолониялық қолдау көрсетеді,бірақ ешқандай медициналық немесе инструментальды әрекеттер жасалынбайды.
55.ДДСҰ ұсыныстарына сәйкес босануды жансыздандыру. Жансыздандырудың ұрыққа әсері. Босануды жансыздандырудың 2 әдісі бар:1.Парентеральды(бұлшықетке немесе көктамырға) жансыздандыру препараттарын енгізу;2.Босанудың эпидуральды анестезиясы.Жансыздандыру препараттарын парентеральды енгізудің 2 маңызды ережесі болуы керек – біріншіден,бұл жақсы босану қызметтерінің бар болуы,ал екіншіден жатыр мойнының 3-5 см-ге ашылуы.Қатты аурсыну сезімдері болғанда,ереже түрінде барлық босанушыларға акушер-гинеколог босануды жансыздандыру үшін спазмолитиктер группасынан бір препаратты бұлшықетке енгізеді(баралгин,папаверин,но-шпа ж\е т.б.).ал олардың жансыздандыру эффектті жеткіліксіз болса наркотикалық анальгетиктер(промедол)қолданылады.Егер ауырсыну төмендемесе,онда көмекке дәрігер-анастезиологты шақырамыз,ол көктамырға күшті наркотикалық анальгетиктер енгізеді(фентанил),кейде оны бір седативті препаратпен комбинирлеуге болады(мыс,диазепам).Фармакологиялық емес жансыздандыру әдістері:релаксация техникасы(суда жату(ванна,душ));жанасу ж\е массаж(суық немесе жылы компресс);контрқысым(гипноз,концентрация,дыбыстық қоздырғыштарға ықыластар(музыка)).