6. ХХғ соңындағы Қытайда еркін экономикалық аудандардың құрылуы

ҚКП орталық комитетінің ІІІ пленуымы ҚХР-дың тарихына үлкен өзгерістер алып келді, яғни саяси және экономикалық құрылымның дамуына өз септігін тигізді. Шынында экономикалық сұрақтар сол кезде басты сұрақтардың бірі болды және ҚКП-ның 1979 жылы маусым-шілде айларындағы сессиясында тағы қаралған еді. ІІІ пленуымда қаралған ойлар партияның бүкіл ауыр жұмысын экономикалық сферамен ауыстыру, оны сессияда үш жыл көлемінде 1979-81 жж іске асыру көзделді, бұл саясат халыөтың шаруашылығын реттеу деп аталды. Бұл жаңа саясат ең алдымен экономикалық артықшылықтар және инвестициялық саясаттан тұрды. Ауыр өндіріске капитал азайтылып, жеңіл және текстильді өнеркәсіптің дамуына дем қойылды. Сонымен қатар капиталды азайту әскери өнеркәсіпті де байқалды. Артықшылықтық сфера ауыл шаруашылығын да жатқызды.және де ауыл шаруашылығындағы азық-түлікке баға көтерілді, машина өндіру көбінше ауыл шарушылығына бейімдеді. Тауар массасындағы маңызды өсім тез арада тұтыну нарығындағы оанын өзгертті. Тез арада тауарға деген сұраныс төмендеді. Ақша айналымы жолға қойылды. Тұтыну тауарларын экспорттау көбейді. Социолистік жүйенің салдары реттеу саясатында басты факторға айналды. Бұл партия билігіне жаңа басшылықтың Дэн Сяопиннің келуі, жаңа саяси қарсыластарының көзін жоюына әкелді.ҚКП ОК 4 пленуымында қыркүйек айында жаңа басшы мәдени революцияның қателіктерін айтты. ҚКП ОК –ның өкілі, тұрақты комитет өкілі Е Цяньинь мәдени революцияға былай баға берді: «Мәдени революция – керемет, құбыжықтық іс-әрекет, фашизмнің және феодализмнің диктаторлық көрінісі...» бірақ мұндай баға ашық сынға ендігәрі жарияланбады, партияның жаңа басшылары өткен ауыр кезеңдерді еске алғысы келмед

Партияның жаңа басшалары Моа Цзэдунның утопиялық идеяларынан бас тартқанымен партияның өзінде жаңа программалық реформа болған жоқ, яғни Қытайдың экономикалық және саяси модернизациясы. Тоталитарлық жүйедегі социалистік даму қытайды артта қалдырды. Бірақ басқа социолистік мемлекеттердің КСРО, КХДР, Вьетнам Кубаның жетістіктерін көре алмады.

Экономикадағы реттеу саясатының жақсы орындалуы Қытайды сәл де болса да, алға жылжытты. 1979 жылы желтоқсанда Аньхуэй провинциясндағы Фэнъян уезіндегі 21 шаруалар отбасы аштықтан құтылу мақсатында мемлекеттен жер тілімберін сұрады. Бұл Қытай ауылдарында эәне бүкіл елге тарап, шаруалар жағынан қолдау тапты. 1979жылы маусымда Анъхуэй партия комитетінің І секретарі Вань Ли ауылдарды аралады эәне шаруаларды қолдады. Экономикалық реформа жүргізуде Қытайдың тез дамуына ашық есік саясатын жүргізуі еді. Бұл даму тек экономикалық қатынастарға ғана тірелген жоқ, сонымен қатар мәдени және ғылыми байланыстардың, шетел бизнесмендері мен журналистеріне шекараның ашықтағы, ҚХР-дың азаматтары әлемді көруге мүмкіндігі болды.

1984 жылы Дэн Сяопин пікірі бойынша «Қытайдың дамуына жабық есік саясаты кері әсерін тигізді. ҚХР-дың құрылуынан кейін бізге шектеулер қойылды. 30 жылдық тәжірибемізді пайдалана отырып біз дамудың шарқына жетуіміз керек». Қорыта келе, Қытай социолистік ел болғанымен капиталистік даму жолындағы өзіндік ерекшелігі мен тәжірибесінің арқасында қазіргі жағдайға жетті. Бұл Дэн Сяо пиннің қажет кезде дұрыс реформажасауының арқасында еді.