64. Шанхайгуань шайқасының себеп салдары

Шанхайгуань шайқасы 1644 ж Шанхайгуань қақпасының маңында болды. Осы шайқас манчжурлар мен Мин патшалығының арасында болған. Манчжурлар тек 1644 ж ғана қақпадан өтті, оны Мин патшалығық үкіметінің іс әрекеттеріне ыза болған генерал Ву Сангуйдің өзі ашып берді. Осының арқасында манчжурлер тез арада Пекинді басып алып, Минді құлатып, оның орнына Цинь патшалығын құрды. Манчжурлар шабуылды Монғолия жері арқылы, тікелей Қытайдың өз жеріне бағыттайды. Олардың армиялары Чжили мен Шаньдуннен өтіп, пкинге жақындайды. Бірақ Абахай Пикинді алуды асықпайды, ол үлкен әзірлік жүргіхзіп, бүкіл Қытайды иемденуге жоспар жасады. Манчжур бүкіл Қытайды жаулап алуға әзірленеді. 1637 ж Абахай Корееяны басып алады, Қытайды басып алардың алдында, яғни 1644 ж қарай, манчжурлардың күшті дайындақтағы 200 мың атты әскері болған.

17 ғ 40 жылдарының басында, манчжурлар Қытай жеріне шабуфылдарын үндетіп, адамдарын мыңдап тұтқынға алып, құлға айналдырып, елді күйретуге ұшыратты.

Қытайдағы қалыптасқан жағдайға байланысты, ірі феодалдық топтар билікті жай жолмен шаруалардың қолына бергісі келмеді. Ең ірі қытай фк\еодалдардың бірі, әскери қолбасшы У Сань-гуй, Шанхай-гуаньда шекараны манчжурлардан қорғап тұрған болатын. 1644 жылы көктемде ол кенеттен манчжурлардың әскери басшылығымен келісімге келіп, олардың Қытайға шабуылға әзірленіп тұрған әскери күштерін шекарадан өткізуге рұқсат береді. У Сань-гуйдің ондағы мақсаты, Мансапқорлықтан туған алысты болжағыш жоспар еді. манчжурлардың көмегімен елдің астанасын қолында ұстап, отырған Ли Цзыченнің әскерін басып-жаншып, ақырында елдің билігін өз қолына алу үшін манчжурлармен келіспек болады. Алғашқыда манчжурлар У Сангуйдіың бұл ұсынысын қабылдамай тастайды да, артынша-ақ қолайлы сәтті пайдаланып, манчжурлар Ұлы қабырғадан еш кедергісіз ары өтіп, Қытайға басып кіреді. Ал У Сангуйдің әсккері, манчжурларға Пекиннің түбінде келіп қосылады. Өзінің манчжурлармен одақтасуының шын ниеттен туғандығын көрсету үшін ол, өзінің әскерінің жауынгерлеріне, манчжурлар сияқты, басындағы шаштың алдыңғы жағын қырып тастап, артқы желкедегі ұзын шашты өріп қоюға бұйрық береді.

Енді ғана билікті қолына алған шаруаларға манчжурлар мен У Сангуйлік қытай әскерінің бірлескен шабуылы үлкен қауып төндірді. Ли Цзы-чэн тәуелсіз Қытай үшін күресті бастып, оны сатқан феодалдар мен манчжурларға қарсы шықты. 1644 жылы 27 мамырда Шанхайгуаньдағы шешуші күрес нәтижесінде, көтерілісшілер армиясы үлкен жеңіліс тауып, Ли Цзычэн Пекинге шегініп, ақыры оны да тастап кетті. У Саньгуй тобы мен манчжурлар жеңіске жетті. Ли Цзы-чэн әскері пекиннен шегініп, батысқа бет бұрды. 1645 ж Ли Цзы-чэн осы жорықтары кезінде өледі, оның жетекшілік еткен көтеріліс жеңіліске ұшырайды.

65. Сунь Ятсен және Гоминдан партиясының і съезінің қабылдаған шешімдері

1924 жылдың 20-30 қаңтар айлары аралығында Гоминдан партиясының ең негізгі реорганизациясы ж\е біріккен фронттың І съезі Гуанчжоу қаласында өтті. Съезде 165 делегат қатысқан болатын, 11 мың мүшелері партия мүшелері болды. Жаңа Гоминдан партиясының реорганизациясы негізінде съездің негізгі құжаты – манифест қабылданды. Оны құрастыруда коммунистер қатысқан болатын, сонымен бірге М.М. Бородин. Бұл манифест «үш ұлттық принцип» атты жаңа түсіндірмесін белгілеген болатын. Ең бірінші жоспарда, национализм принципін реализациалаудың жаңа құрылымдарын енгізу көзделген болатын. Қытайлық милитаризмге ж\е империализмге қарсы болды. Халықтық билікті насихаттаған болатын. Бұл манифест болашақ конституциялық құрылым крнституцияның негізінде мем\те бес билік орнаған болатын. Олар: атқарушы, заң шығарушы, сот билігі, емтихан қабылдау ж\е бақылаушы билік органдары. Манифест Парламентаризм жүргізіп келе жатқан кемшіліктерді жоюды көздеген болатын. «Үш ұлттық принцип» түсіндірмесі манифестте бұның антиимпериалистік ж\е антикапиталистік негізде болғанын атап кетсек те болады. «Үш ұлттық принцип» Сунь Ятсеннің Октябрьдегі тәжірибесіне, оның Коминтернмен, қытайлық коммунистерімен ж\е М.М. Бородинмен қарым-қатынасына ықпал етті. Бірақ бұл тсіндірме консервативтерден қолдау таппады. Тек Сунь Ятсеннің өзінің беделінің арқасында бұл манифестті қабылдаған болатын. Съезд партияның құрылымына көп көңіл аударды. Сунь Ятсен өзінің бір сөзінде былай деген болатын: «Ресейдің революциялық партиясы сияқты күшті ж\е жақсы ұйымдастырылған Гоминдан партиясын құрғм келеді». Ол қатал дисциплиналы ж\е орталықтанулы лениндік, большевистік тұрғыда партия құрғысы келді.Съезде Гоминданның Орталық атқарушы комитетіне 41 мүшесі тағайындалды, оның ішінде 10 коммунистер болған еді. Көптеген коммунистер басқарушы лауазымдарын атқарған болатын. Бұл біріккен фронттың қалыптасуына негіз болды.