42 Мин патшалығы кезіндегі Чжэн Хэның теңіз жолымен батысқа баруы

1405-1433 жылдар аралығында Оңтүстік Шығыс және Оңтүстік Азияға жеті экспедиция жасалынған еді.Олардың алдында мынадай міндеттер тұрды:

Географиялық ашылуларды іске асыру,алыс шет елдерді зерртеу, саяси байланыс орнату және осы мемлекеттерді Қытай империясына әсер етуін қамтамасыз ету.Теңіз әскерінің басшылығында ислам дінін қабылдаушы Чжэн Хэн болды.Сол уақытта болған елеулі жеістіктер соның атымен байланысты.Бұл қымбатқа түскен экспедицияда отыз мыңға жуық адам болған ондаған кемелер қатысты.Олардың арасында теңізшілер,солдаттар,оқымыстылар болды.Бұл бірінші экспедицияның басты мақсаты Қытайға кең масштабты шабуыл ұйымдастырған Тамерланға қарсы одақтастар іздеу болды.Бұған қоса Азияның Оңтүстік Шығысында орталық империяда гегемония орнату, осы уақытқа дейін орнаған Қытай қауымдастығымен байланысты орнату, Қытаймен шекаралас мемлекеттер туралы көзқарасты кеңейту.Бұл мәселе бойынша Қытай саясаткерлері мен теңізшілері үшін ең басты қызығушылық танытқан Малайзия,Суматра, Ява және Филиппин болды.Алайда Қытай кемелері тек Оңтүстік Шығыс Азияға ғана емес, сонымен қатар одан әрі Батысқа қарай, Индия,Цейлон,Парсы шығанағы жағалауларына тіпті африканың Шығыс жағалауына дйін жетті.Чжэн Хэ басқарған экспедиция тек көрші мемлекеттерге өз ықпалын орнатып қана қоймай,ұзақ қашықтыққа бағытталған теңіз экспедицияларын ұйымдастыруды көздеді.Сонымен қоса бұл экспедиция империяның және экономикалық ресурстардың дамуының көрінісі болды.15 ғасырдың 40 жылдарында Қытай ықпалында болмаған аумақтарда белсенді сыртқы саясатты тоқтату туралы шешім шығарды.Олулі фактор бойынша жүргізілді: ресурстардың азаюы және солтүстіл батыстан қауіп төндірген көшпенді халық тарапынан көрсетілген қауіп болды.Оңтүстік бағыттағы белсенді сыртқы саясаттың тоқтатылуы елдің жабық есік саясатын ұстануына әкелді.

1446 жылы қытайдан алыс шетелдерге өкілдер жіьерілді, ал 1552 жылы барлық теңіз әскерлері қытай жағалауына кері шақырылды және көптонналық кемелерді жасауды тоқтату туралы шешім қабылдады.

43. Синьхай революциясының тарихи маңызы (1911)

Синхай революциясы 1911ж тамыз-желтоқсан ай/да жеңіске жетті.Жалпы синхай рев/сы 2000ж өмір сүрген. Қытай монархиясын жойды.Бұл оқиғаның бастамасы Учан қаласы-провинцияның орталығы-Хубэй.Ауыр жағдайларына қарамастан қытайлық революционерлер манчжурларға қарсы қарулы күшпен көтеріліске шығуды ұйғарды.Манжурларға қарсы көтер/ке дайындық орталығы Ухань,бұнда 2 революциялық ұйымдар әрекет етті –Ағартушылық қоғам,жалпы пргрестік одақ.Хубэйде ,басқа да провинция/рда революционерлер 1-ші орында солдат/р ж/е офицер/р арасында жұмыс істеді. Олар/ң қарамағында кем дегенде 5000 адамға толы б/ды.Учандық көтер/с жеңеді.Революцияға қатысушы ж/е белсенді әрекет етуші Сунь Ятсен-пайымдауынша манжурларға қарсы революция олардың саяси көзқарастарына қарамастан ,қытай халқын біріктіреді деді.Бірлескен отырысты ұйымдастырушы Хубэйлік революциялық басшылар,генерал-Ли Юаньхун,Азаматтық әкімшілікте –Тан Хуалун.1-орындағы мәселе Цин династ/ қарсы/қ б/уі.Революцияға қатысушылар өздерінің шаштарын қырқып тастады. Жалпы 27 желтоқсан күні Нанкин келісім шартына қол қояды.17 провинцияның өкілдері монархияны жойып,Республика құру жөніндегі кеңес өткізді.Ұсыныс бойынша,президенттікке 2адамды ұсынады.1-ші Юань Шикай –Син империясының генералы әскери қолбасшысы,Сун Ятсен-саяси революционер,Сун Ятсен 16 дауыспен жеңіп,1912ж Нанкин қаласында қыт/р уақытша үкімет құрылғандығынжариялайды,ант беріп билікті қабылдайды. Қытай монархисын жойды,империяаның әлеуметтік статусын сақтау,манжурлар/ң қырғынына ұшырап қалмауы керек .Сун яытсеннің бағдарламалары Қытай ұлтын біртұтастандыру,Қытайлық территорины біртұтастандыру.Әскери саясатты біртұтастандыру.Ішкі саясатты біртұтастандыру.Қазынаға,ақша,қаржыға көп көңіл бөлу.Қытайдағы 5 ұлттан құралған республикалық саяси құрылымды б/у.Үкіметтік құрылымын жарияланған 9 министрлік Қаңтардың 28 күні Сун Ятсен Қытай уақытша республикалық парламенттік құрды. Төрағасы болып-Лин Цың /орманбай д/а/Мемлекеттік құрылым тәуелсіз 3 биліктен тұрды.1-заң шығарушы 2-атқарушы,3сот билігі.Қытай Республикасыныңатасы Сун ятсен буржуазиялық сипаттағы батыс үлгісіндегі республикалық құрылым жүйесі. Оның заңдары сайлау заңы ұлттық саясатқа араласу құқығы,азаматтық құқық тұрғын үй,көрші-қон,еңбек ету т,б феодалдық заңдар/ң күшін жойған адамдардың басын қорлайтын заңдар не нәрсені адал сату апиын сату казино тб қарсы.Әәйелдердің аяғын таңып қорлау қарсы.Сун Ятсен тиым салды. Бас кесілсін бірақ шаш кесілмесін қарсы болған. Экономикаға,білім беру батыстық үлгіде ұл қыздарды бір мектепте оқыту. Конфуций іліміне қарсы. Ғылым-техникалық жүйені жақсылап игеру. Өнеркәсіп,сауданы дамыту,кәсіпорындарды жекешелендіруге мүмкіндік беру.