
- •2.Мотивацияға(ынталандыру) басқару функциясы ретінде анықтама беріңіз.
- •Басқарудың классикалық мектебінің мақсатына, қосқан үлесіне сипаттама беріңіз
- •5. Ресми және биресми топтарына мінездеме беріп, ұқсастықтары мен айырмашылықтарына сипаттама беріңіз
- •1. Ресми ұйымдар
- •2. Бейресми ұйымдар.
- •2. Өзара көмек3. Өзара қорғау, адамдар күшінің бірігуі.
- •4. Өзара ортақ қызығушылықтар мен мүдделер.
- •Ұйымдық өзгерістердің табиғатын түсіндіріп, айнымалылардың өзара байланысын: мақсаттардың, құрылымның, технологияның, міндеттердің және адамдардың түсіндіріңіз
- •8. Бақылаудың мәні және мазмұнын сипаттап, бақылаудың қажеттілігін анықтаңыз.
- •9. Ұйымның сыртқы ортасына талдау жасап, сыртқы орта мінездемелеріне сипаттама беріңіз
- •10. Мотивацияның процессуалдық теорияларын салыстырмалы сипаттаңыз
- •11. Ішкі орта және оның факторларына сипаттама беріңіз
- •12. Мотивацияның мазмұндылық теорияларына салыстырмалы сипаттама жасаңыз.
- •13. Бақылау түрлерін анықтап, әрқайсысына сипаттама беріңіз
- •14.Болжаудың сапалық әдістерін анықтап сипаттама беріңіз.
- •16. Лидерліктің мәнін анықтаңыз. Ықпал етудің және биліктің түрлеріне сипаттама беріңіз
- •17. Коммуникациялық процесс түсінігіне анықтама беріңіз. Коммуникация процесінің элементтері мен кезеңдеріне сипаттама беріңіз.
- •18. Тиімді бақылау мінездемелеріне сипаттама беріңіз Бақылау - бұл ұйымның мақсатқа жетуін қамтамасыз ететін процесс.
- •20, Бақылау үрдісінің кезеңдері.
- •23. «Шешімге» анықтама беріңіз. Шешімның типтері мен шешім қабылдау тәсілдерін анықтаңыз.
- •Оғамдық ұйымдар шешімі т.Б.
- •Ұтымды шешім қабылдау кезеңдеріне сипаттама беріңіз
- •27.Ұйымдастыруға басқару функциясы ретінде сипаттама беріңіз. Делегирлеу, өкілеттілік және жауапкершілік түсініктерінің мәнін ашып, өзара байланысын анықтаңыз
- •28. Лидерліктің мінез-құлықтық тәсіліне сипаттама беріңіз
- •29.Формальды ұйым түсінігінің мәнін ашып, формальды ұйымдардың түрлеріне анықтама беріңіз
- •30. Сыртқы тікелей ықпал ету ортасының мәнін ашып, элементтеріне сипаттама беріңіз
- •31.Билік пен ықпал етудің нысандарына сипаттама беріңіз.
- •31. Билік пен ықпал етудің нысандарына сипаттама беріңіз:
- •32. Дивизионалды құрылым
- •34. Стратегиялық жоспарлау процесінің мәнін ашыңыз. Стратегия типтерін анықтап түсініктеме беріңіз
- •37.Басқарудағы жүйелік тәсілдің мәнін ашыңыз.
- •38. Басқарудағы жұмысшыларға сендіру және қатысу арқылы әсер етудің мәнін ашыңыз. (толық емес)
- •39.Ұйымдастырушылық құрылым түсінігінің мәнін ашып түрлерін анықтаңыз.
- •40. Менеджер ұғымына анықтама беріп оған қойылатын талаптарды атаңыз
- •43.Сіздің ойыңызша, көшбасшыға қажет бірнеше мінез сипаттарын атаңыз. Олар әр жағдайларда бірдей құнды ма?
- •Мүмкіндіктері (Opportunities): шет ел мемлекеттеріне мобильділік бағдарламары бойынша 1-2 семестрге оқу мүмкіндігі, мемлекет тарапынан мықты қолдау
- •Қатерлері (Threats): жеке университтер ашылу салдарынан және жалпы бәсекелестік, университет төңірегінде жемқорлық туралы алып-қашпа әңгімелер оқу орнының беделіне нұқсан келтіруі мүмкін
- •1.«Қақтығыстардан қашу», бұл адамның дау-жанжалдан алыс болуы, яғни стресске ұшырамау үшін.
- •2.Қарсы күрес, конкуренция – бұл өз көз-қарасынды қандай да болсын бағамен қабылдау басқа қатысушылардың пікірін сынға алмау
- •3. Тактикалық жоспарлау
- •52. Сізге белгілі жергілікті фирма үшін қысқаша миссиясы туралы мәліметті жазыңыз. Шағын ұйымға анық құрастырылған миссия туралы мәлімет қандай пайда әкелуі мүмкін?
- •Хоторндық эффект
- •Хоторндық тәжірибенің басқару теориясына ықпалы.
- •59. Өзіңіздің оқудағы тәжірибеге сүйеніп, кейбір ғылыми менеджменттің және бюрократияның қағидаларының қолдануын сипаттаңыз. Қалай ойлайсыз, осы сипаттамалар ұйымдарда мәңгі болады ма?
- •Ғылыми басқару
14.Болжаудың сапалық әдістерін анықтап сипаттама беріңіз.
Болжаудың сапалық әдістері.
Ақпараттардың жеткіліксіздігі, жетекші мүмкін қиын әдісті түсінбейді, мүмкін сандық әдіс шектен тыс қымбатқа түссе, басшылықтың болжаудың сапалық түріне жүгінуі ақиқат. Бұл уақытта болашақты болжау эксперттер көмегімен жүзеге асырылады. Сапалық болжам жасаудың көп таралған төрт түрлі әдісі бар: 1) қазылар пікірі, 2) өткермешінің жиынтық пікірлері, 3) тұтынушыны күту әдісі, 4) эксперт бағаларының әдісі.
Қазылар пікірі (Мнение жюри). Бұл әдіс болжамы ремвантты сферадағы эксперттердің ынталы пікірлерінен тұрады. Мәселен, жаңа модельді компьютердің рентабельділігін (пайдалылығын) арттыру мақсатында “Контрол Лейта” фирмасы өз менеджерлерін ең басты-басты ақпараттармен қамтамасыз етіп, маркетингтер мен қаржыгерлердің өнімінің қалай өтімді болуы жөнінде пікір, көзқарастарын сұрап отырады. Бұл процесте басты менеджер болып, фирмада нәтижені сол жүзеге асыруға ықпал етеді. Бейресми әдістің бұл түрі “ми әрекеті” (мозговой штурм) деп аталады. Қатысушы бұл уақытта ең алдымен үлкен идеяларды қалай сіңіріп меңгеру керектігін ойлайды және соған тырысады. Процесс аяқталғаннан кейін ғана идеялардың қалай жүзеге асқандығы бағалауда көрінеді. Бұл көп уақыт алуы мүмкін, алайда пайдалы нәтиже береді, әсіресе мекеменің жаңа идеялар мен альтернативті баламаларына зәру кезінде. Бұл осы мерзімде аса қажетті маңызды да.
Өтемшінің жиынтық пікірі. Тәжірибелі сауда агенттері негізінде болашақ сұраныстың шамасын жақсы біледі. Оолар тұтынушылармен жақын таныс болғандықтан, өткен әрекеттердің барлығына есептеп, сапалық модельді құрауда ненің тиімділігін жоспарлайды. Одан басқа жақсы сауда агенті анықталған мерзімді кесіндіде нарықты “сезініп”, іс сапалық мөдельдердің маңыздылығында екнін көрсетеді.
Тұтынушыларды күту моделі. Өзінің аты көрсетіп тұрғандай тұтынушыларды күту болжамы болып табылады. Өйткені мекеменің клиенттермен жүргізген сұрақ-жауап (опрос) барысында ешнәрсе айқын болмай, шешім тек нәтиже арқылы көрінеді. Олардан болашаққа деген қажеттіліктерін бағалау сұралады, әрине, жаңа талап бойынша. Осы жолмен жиналған барлық мәліметтерді жинақтап, модератор өз тәжірибесі бойынша жөндеулер де енгізіп, жиынтық қажеттілік есебін шығарады.
Эксперттік бағалар әдісі. Бұл – коллективті пікірдің формальды варианты. Әдіс алғаш рет “Рэнд Корпорейшн” фирмасының әскепилерге қызығушылық тудырған оқиғаны ьолжауында қолданылды. Эксперттік баға әдісі эксперттердің келісімге келу тәртібіне негізделеді. Әртүрлі, алайда өзара байланыс әрекетіндегі облыстардан жиналған эксперттер қарастырғалы отырған мәселе төңірегінде сұрақтар толтырады. Әр эксперт содан соң өзге эксперттерден жиынтық жауаптарын алады. Жиынтық жауаптар жинастырылып, шешуші болжам жасалады. Сонымен қатар олар өз пікірін ол туралы білдіреді.
15.Коммуникация түсінігі мен басқарудағы коммуникацияның роліне сипаттама беріңіз. Коммуникацияның түрлерін атаңыз. Коммуникация дегеніміз қарым-қатынас, екі және одан да көп адамдардың өзара түсінісуге негізделген байланысы: бір бірінен ақпарат, мәліметтер алмасуы. Басшы өзінің көпшілік уақытын мәліметтер алу және шешім қабылдау үшін, біреулермен байланысуға, қарым-қатынас орнатуға арнайды. Баскдрудың жоспарлау, ұйымдастыру мотивация және бақылау қызметтерін орындау да қарым-қатынас орнатуға байланысты. Коммуникация – басшылық етудің байланыстырушы процесі болып саналады. Менеджерлер өз жұмысын ойдағыдай орындау үшін тиімді қарым-қатынас орнатуы қажет. Шетел зерттеушілерінің пікірінше, тиімсіз қарым-қатынас – проблемалардың туындауының басты себептерінің бірі. Тиімді жұмыс істейтін басшылар – бұлар тиімді қарым-қатынас орната білетіндер. Ұйым ішінде де, одан тысқары жерде де тиімді қарым-қатынас ұйым аралықтары үшін де, сыртқы орта үшін де аса қажетті, сол мақсатта олар түрлі амалдарды пайдаланады. Олар тұтынушыларға жарнама арқылы және басқадай жолдармен байланысады. Қоғамдық ұйымдармен қарым-қатынас орнатуда жергілікті ұйымдармен, жалпыұлттық немесе халықаралық деңгейде байланыс жасауға ерекше кеңіл бөледі. Ұйым мемлекеттік реттеу тәртібіне бағынуына тура келеді, сол себептен де есеп беріп, онда қаржы және маркетинг туралы мәлімет береді, сондай-ақ өзінің орналасуы мүмкіндіктері, жеңілдіктері т.б. туралы деректер келтіреді. Ұйымның сыртқы ортадағы оқиғалар мен факторларға қатысуынын баска да толып жатқан әдістері бар. Коммуникацияның түрлері: тігінен; көлденеңінен; вербальды; вербальды емес; формальді; формальды емес.
1)Төменгі деңгейден жоғарғы деңгейдегі басшылыкка берілетін мәліметте не істеп жатқандығы айтылады. Басшы осындай жолмен ағымдағы және толғағы жеткен мәліметтерді біліп отырады, істі оңға бастырудың мүмкін болатын варианттарын ұсынады. Жоғарғы басшылар мен төменгі басшылардын мәлімет алысуы әдетте есеп беру, ұсыныс айту және жазбаша түсініктеме нышанында болады. 2)Әр түрлі бөлімшелер аралығындағы коммуникация көлбеу коммуникацияға жатады. Кез келген ұйым ұндай коммуникацияны қажет етеді, өйткені, оның өзі өзара байланысты элементтерден тұратындықтан басшы мақсатқа жетуі үшін біркелкі жолға қойылған жұмысқа қол жеткізуі тиіс.
Жеке адамдар арасындағы қарым-қатынас тиімділігін арттыру үшін мынадай жайттар ұсынылады: — мұқият тыңдай білуге дағдылану; — өз идеяңды айтпас бұрын айқындап алу; — потенциалдық семантикалық проблемаларды қабылдай білу; — өзіңнің дене тұрысыңа, қимылыңа, дауыс ырғағыңа зер салу; — эмпатияға және ашық жарқын әңгімеге көңіл бөлу. Эмпатия — бұл басқа адамның сезіміне көңіл аудару, әрі өзара пікірлескенде, хабар алмасқанда қолдау, көңілді әңгімелесу; — кері байланыс орнатуға тырысу.
3)Вербалсыз қатынас кұралдары Әлеуметтік психологияда «дене тілі», немесе вербалсыз қатынас деген болады. Психологтардын пікірінше, адамдар арасындағы әңгімеде мәліметтің 90%-дайы вербалсыз, яғни сөзбен емес, басқадай амалдармен беріледі. Әңгімелеушінің маңызды мәліметтерінде бет және қол қимылдарымен қоса, дене қимылы да ерекше орын алады. Әңгіме-кеңес өткізушінің нақты жағдайдан тұтастай мағлұматы болуы тиіс. Бір жағдайда ұйым ішіндегі өзара сөйлесуі, екінші бір жағдайда сауда ісінде сөйлесу маңызды рөл атқаруы мұмкін. Кестеде осы тарапында кейбір мәліметтер келтірілген (Дж.Миллер және К.Борген). Вербалсыз қарым-қатынастың ең табиғи амалы — көзқарас. Оның өзі көптеген жайді аңғартады. Егер әңгіме-дүкен кұруға машықтанған адамдар өзінің сезім күйін ыммен немесе дене қимылымен білдіретін болса, онда ол өзінің кез қимылына бақылау жасай алмайды. Оның көзі еріксізден біресе ұлғаяды, біресе кішірейеді, сол арқылы әңгімелесушіге өз пікірін білдіреді.