37.Басқарудағы жүйелік тәсілдің мәнін ашыңыз.

Басқару  жүйесі  аса  күрделі,  әрі  жауаптылықты  қажет етеді.  Сондықтанда  бұл  мәселені  талдауда  ең  алдымен  оның  зерттеу  тәсілдеріне  ерекше  мәе  беріледі.  Отандық  және  шетел  баспаларында  көптеген  ғалымдардың  пікірі  бойынша  негізінен  басқару  жүйесінде  үш  тәсіл  қолданылады:  процестік,  жүйелі  және  ситуациялық  тәсілдер.

Процестік тәсілде басқару өзара байланыты басқару функциясының үздіксіз сериясы ретінде қарастырылады.

Ситуациялық тәсілінде басқарудың әр түрлі әдістерінің жарамдылығы нақты жағдайға қарай анықталады.

Жүйелік тәсілде атап көрсетілетіні: басшылар ұйымдастыруды адамдар құрылым міндеттер мен технология секілді өзара байланысты элементтердің жиынтығы ретінде қарастыруы, сөйтіп өзгермелі сыртқы орта жағдайында алуан түрлі мақсатқа жетуді көздеуі тиіс.

Жүйелі  тәсіл — бұл  қандай да  болмасын  басқару  жүйесіндегі  жинақталған  тәсіл  не  ол  меңгерушілер  орындайтын  міндеттер  емес, бұл  ұйым  жөнінде  және  басқару  жөніндегі  ойлау  тәсілі.

Жүйе – деп  бұл  өзара  тәуелді  бөлшектерден  құралған  бір  тұтастылық. Орың  әр  бөлігі  тұтас  жүйеге  өз  үлесін  қоса  алады.Барлық  ұйым  жиынтығы  бір  системаны  құрайды.

Системаның  негізгі  екі  түрі  бар : жабық  және  ашық  жүйе.  Жабық  жүйенің  қатаң  сақталатын  шекарасы  болады, ол  өзін  қоршаған  ортаға  және  жүйеге  тәуелсіз  әрекет  жасай  алады.Ал, ашық  жүйе  сыртқы  ортамен  өзара  тығыз  байланыста  болады. Мұндай   жүйе  өзін-өзі  қамтамасыз  етпейді, ол сырттан  келетін  энергияға , информацияға  жәек  материалға  тәуелді  болады.

                        Ашық  жүйедегі  ұйым  белгісі

Алынуы	Өнделуі	Түпкі  нәтиже, не  шығару
Информация                      Материалдар               Капитал                            Еңбек  ресурстары	Өндеу  және   алынған   материалдарды         қайта  өндеу	Өнім  не  қызмет  көрсету.    Пайда.   Әлеум.  Жауапкершілік.                      Нарық  үлесі.

Алдымен, ұйым  өзін  қоршаған  ортадан: информация, капитал, адам  ресурстарын  және

материалдар  алады. Бұл  компоненттердің  бәрі – алыну  деп  аталады.

Ұйым  бұл  алынғандарды  өндеу  және  қайеа  өндеу  процесі  нәтижесінде  өнімге  айналдырады  не  қызмет  көрсеіледі, мұны  ұйым  еңбегінің  түпкі  нәтижесі  не  оның  сыртқы  ортаға  шығарылуы  деп  аталады.

Егер  ұйым  тиімді  басқарылатын  болса, онда  қайта  өндеу  процесінде  алынғандарға  қосымша  күн  қосылады.Мұның  нәтижесінде  көптеген  қосымша  шығарылатын  мүмкіндіктер  болады:пайда, нарық  үлесінің  өсуі, сату  көлемінің  артуы, әлеуметтік  жауапкершілікті  жүзеге  асыру, қызметкерлерді  қамтамасыз  ету, тағы  басқа.

38. Басқарудағы жұмысшыларға сендіру және қатысу арқылы әсер етудің мәнін ашыңыз. (толық емес)

Ықпал- жеке бір адамның, келесі бір адамның мінезіне, басқалармен қарым-қатынасына, сезіміне т.б. өзгеріс енгізетін қандай да бір мінез-құлық әрекеті. Мұндай ықпал етудің құралдары ретінде: өтініш, құлаққа сыбырлау немесе ең соңғы сатысы қорқыту жатады. Бір адам басқаларға тек қана идеяларының көмегімен ықпал ету мүмкін.

Сендіру – басқа адамға ықпал ету үшін өз көзқарасын ұтымды түрде жеткізе алу, яғни басшы өз бағыныштысының белгілі бір қасиетіне сенеді де оған билік береді.Сендіруді тиімді ұйымдастыру үшін басшы бағыныштының сеніміне ие болуы керек және оның интеллектуалдық деңігейіне байланысты міндеттерді лайықтап қоя білуі қажет.Сендіру арқылы ықпал етудің күшті жақтары: сендіру арқылы ықпал ету кезінде ұйымдардағы адамдар берілген тапсырманы дәл, тиянақты, бұлжытпай, тиімді орындайды, бұл жұмысты басшының бақылауынсыз жасайды, себебі жұмысшының жеке басының қабілеттілігі осы жұмыстың тиімділігі бойынша – барлық басқару деңгейлерінде насихатталып жарияланады.Сендіру арқылы ықпал етудің әлсіз жақтары: өте нашар немесе бәсең екендігі белгісіздігі, екіұштылығы, сонымен бірге ықпал етудің бұл түрі тек бір– ақ рет әсерін тигізеді.