25. Бұрынғы ксро-да рекреациялық мәселелерімен кім айналысқан? Бұрынғы ксро-да география

саласында рекреациялық мәселелерін зерттеу жұмыстарымен География

Институті айналысатын. Бұндай жұмыстармен негізінен В.С.

Преображенский басқарған физикалық географияның бөлімі және А.А. Минц

басқарған экономикалық географияның бөлімі айналысқан.

Рекреациялық жүйені объективті және әлеуметтік құрылым ретінде

тұңғыш рет ұсынған В.С.Преображенский болды. В.С. Преображенскийдің

ұсынысы кеңестік рекреациялық географияның аяғына тұру жолында ең

алғашқы ірі қадам болып саналады. Рекреациялық қызметтерді өндіруге және

халықтың рекреациялық қажеттіліктерін қанағаттандыруға

мамандандырылған аумақтық-шаруашылық құрылымның географиялығы

пайда болды. Зерттеу практикасында жиналған мәліметтер геожүйенің

ерекше концепциясын – территориялық рекреациялық жүйесін (ТРЖ)

жасады, ол рекреациялық географияның жаңа оқу пәні болмақ.

"Территориялық рекреациялық жүйе" – бұл әлеуметтік географиялық

жүйе. ТРЖ-де белгіленген қоғамдық функциялар жиналған, оның ішінде

адамның (рекреанттың) денсаулығы мен еңбек қабілеті, физикалық және

психоэмоциялық күш-қуатын қалпына келтіру ең бастысы болып табылады.

Құрылымы жағынан ТРЖ бір-бірімен байланысты элементтерден тұрады

(шағын жүйелерден): табиғи және мәдени кешендер (ТК), техникалық

құрылыс (ТҚ), қызмет көрсету (ҚК), басқару органы (БО) және демалушылар

тобы (ДТ)-рекреанттар.

26. В.С. Преображенскийдің территориялық рекреациялық жүйе (трж) ұғымына сипаттама беріңіз.7-сурет Рекреациялық жүйені объективті және әлеуметтік құрылым ретінде

тұңғыш рет ұсынған В.С.Преображенский болды. В.С. Преображенскийдің

ұсынысы кеңестік рекреациялық географияның аяғына тұру жолында ең

алғашқы ірі қадам болып саналады. Рекреациялық қызметтерді өндіруге және

халықтың рекреациялық қажеттіліктерін қанағаттандыруға

мамандандырылған аумақтық-шаруашылық құрылымның географиялығы

пайда болды. Зерттеу практикасында жиналған мәліметтер геожүйенің

ерекше концепциясын – территориялық рекреациялық жүйесін (ТРЖ)

жасады, ол рекреациялық географияның жаңа оқу пәні болмақ.

"Территориялық рекреациялық жүйе" – бұл әлеуметтік географиялық

жүйе. ТРЖ-де белгіленген қоғамдық функциялар жиналған, оның ішінде

адамның (рекреанттың) денсаулығы мен еңбек қабілеті, физикалық және

психоэмоциялық күш-қуатын қалпына келтіру ең бастысы болып табылады.

Құрылымы жағынан ТРЖ бір-бірімен байланысты элементтерден тұрады

(шағын жүйелерден): табиғи және мәдени кешендер (ТК), техникалық

құрылыс (ТҚ), қызмет көрсету (ҚК), басқару органы (БО) және демалушылар

тобы (ДТ)-рекреанттар.

27. Рекреациялық іс-әрекет жіктелуінің негізі қандай? Рекреациялық қажеттілік рекреациялық іс-әрекеттің белгілі бір

түрлерінде ғана іске асады, ондай әрекеттер тек бос уақытта ғана

ұйымдастырылып, адамның физикалық, психологиялық және рухани күшін

қалпына келтіруге және дамытуға бағытталады.

Рекреациялық іс-әрекет белгілі бір тәсілдер арқылы жүзеге асады. Бұндай

тәсілдерді "рекреациялық шаралар" деп атайды. Сонымен, "рекреациялық

шаралар" – бұл рекреациялық іс-әрекет түрлерін іске асырудағы тәсілдер /1/.

Шаралар жинағының ішінен мынадай рекреациялық шараларды бөліп

қарауға болады: суға шомылу, жаяу қыдыру, саңырау-құлақ пен жеміс-жидек

жинау, ескерткіштер мен мұражайларды аралап көру және т.с.с.

Рекреациялық шараларды екі топқа бөлуге болады, олар негізгі төрт

шараның басын қосады

Рекреациялық-емдеу шаралары – бұл арнайы шаралар жүйесі,

санаторлық-курорттық емдеу әдістерімен қатаң анықталады: климатпен

емдеу, бальнеологиялық емдеу, батпақпен емдеу және т. б. Рекреациялық-

сауықтыру шараларының түрі әр алуан болып келеді. Бұған кіретіндер:

қыдыру, суға шомылу, күн және ауа ванналарын алу, ойындар, жай демалыс,

саңырау-құлақтарды жинау және т. б.

Рекреациялық-спорт шаралары, негізінен, адамның күш-қуатын дамытуға

бағытталған. Бұған кіретіндер: спорттық ойындар, желкенді және моторлы су

спорты, шаңғы спорты, ұзақ жаяу асулардан өту, тау шыңдарына көтерілу

және т. б. Рекреациялық-танымдық шаралар адамды рухани дамытуға

арналған. Бұған жататындар: мәдени ескерткіштерді көру, табиғаттың

құбылыстарымен танысу және т. б.

Жоғарыда айтылған рекреациялық шараларды жай рекреациялық

шаралар дейді.

Жай рекреациялық шара – бұл ішкі бүтіндей біркелкі технологиялық

компоненттерге бөлінбейтін рекреациялық қызметтің элементтері