59. Философиядағы адам мәселесі.

Антропология – адам туралы ілім, адамзат пайда болуы, дамуы, оның құрылымы туралы ғылым . Философиялық антропология –адам туралы философиялық ілім немесе адам философиясы.Адам мәселесі философияның аса маңызды өзекті мәселелерінің бірі. Қазіргі заманғы философиялық антропология бір-біріне қарама-қарсы көптеген мектептер мен ағымдардан тұрады.Антропогенез мәселесі. Адам өте күрделі біртұтас жүйе, өз кезіңде одан да күрделі екі жүйенің (биологиялық және әлеуметтік) құрамдас бөлігі болып саналады. Бұл дегеніміз, адам тек қана биологиялық емес, сонымен бірге әлеуметтік тіршілік иесі болып табылады. Сонда адам тарихи жолмен биоәлеуметтік тіршілік иесі ретінде қалайша қалыптасты екен? Бұл сұрақ антропогенез мәселесінің мәні деуге болады.

Адам мәселесі,оның ішінде шығу тегі,мәні, табиғаттағыторны және қоғамдық өмірдегі рөлі мәселелері фундаменталдық фил-ық тақырыптардың бірі болып т. Фил-ия пайда болғанынан қазіргі уақытқа дейін адам оның басты назарында болды, ал бүгінгі күндері адам әрекетінің әр түрлі қырларын зерттеуді негізгі мақсат тұтатын өзге де ғылыми салалар п.б. Тікелей антропологиялық проблематикаға өту софистердің сыншыл, ағартушыылық әрекетімен және фил-ық этиканың негізін қалаған сократтың еңбегімен байланысты болды.Сократ үшін негізгі мәселе адамның ішкі әлемі,оның жаны мен қасиеттері болып т.

Уақытында ұлы Аристотель адамды «Zoon Politikon» — қоғами жануар деген болатын. Адамды танып білудің философиялық бағдарламасын Сократтың: «Өзіңді — өзің тани біл» — деген қанатты сөздің тұжырымдамасы екенін айта кетуге болады. Орта ғасырлық діни философияда адам о бастан-ақ бір-біріне қарама-қарсы екі бастаманың: «тән» мен «жанның» іштей қайшылықты бірлігі болып жаратылғанын түсіндіреді. Жаңа заман философиясы адам жайында негізінен идеалистік көзқараста болғандықтан, адамды ең алдымен рухани жан деп түсінді. ХІХ-ХХ ғ. идеалистік философиясы адам өмірінің бастамасын асыра бағалап, адамның мәнін бірде ақыл-ой арқылы түсіндірсе, енді бірде керісінше, ақыл-ойдың күшіне сенбеу (иррационализм) арқылы түсіндіруге тырысты. ХІХ ғ. классикалық неміс философиясы адам мәдениет дүниесін жасайтын рухани қызметтің субьектісі, жалпы идеялық бастама – рухтың, ақыл-ойдың иесі болып табылады. Ежелгі Үнді философиясында адам әлемдік жанның бөлігі ретінде пайымдалады.

Антропосоциогенез жүйенің тұрақты жұмысын реттейтін, қызметін әдістерін адамдардың әлемге, бір – біріне және өзіне деген қарым – қатынастың әдістерін топтастыратын, тіршілік етудің үздіксіз үрдісі.

Ежелгі Шығыс даналығы.Еж.Үнді және Қытай фил-сы Еж Үнді фил-сы.ББіздің жыл санауымыздан үш мыңдай жыл бұрын Еж.Үнді жерінде қауымдық қоғам ыдырап,оның орнына құлдық қоғам қалыптаса бастады.Жайнизм "жина"-жеңімпаз б.д.д.3 ғасырда п.б.. Буддизм б.д.д.563-483 ж п.б. шығу тарихы принц Сиддхарта Гаутаманың есімімен. Локаята Лока-аймақ,ел,кеңістік,әлем,жер,өмір". Біздің дәуірімізге дейін үшінші ғас-ың аяғында п.б. Еж.Қытай фил-сы кейінірек негізгі алты фил-ық бағытқа -мектептерге бөлінді. 551-479 Конфуцйшылдық-іліміне,ең жоғары жаратушы күш-аспан. Мэн-цзы 372-289ж -Халықты өз баласындай сүйсе,халық оны әкесінен жақсы көруі керек,-деген тұжырым жасайды.Легистер-заңгерлер . Даосизм 6ғ.Дао-барлық зат-ың тұпатасы.