40. Экзистенциалистік философияның ерекшелігі неде? Мәнін ашып көрсетіңіз.

Экзистенциализм-адам,оның жеке басының мәселелері, дүниедегі тіршілігінің қиыншылықтары негізгі зерттеу пәні болып табылатын фил/лық бағыт. Ол өз-өзіне сенімсіздікті, адамның дүниеден жаттануын бейнелейді. «Болмыс пен әлем, адам тіршілігі , уайым, сезім, индивид ойларының ағыны» -дейді экзистенциалистер.

Экзистенциализмнің басты тақырыбы-адамның рухани әлемі қазіргі замандағы жеке тұлғаның тағдыры,жеке адам болмысы.

Экзистенциализмнің өзекті ұғымы- инферналдылық. Инферналдылық- инферна (латынның «дозаттық» сөзінен)-тығырық, тұйық, жабық жағдай дегенді білдіреді.Болмыстың инферналдылығы адамзат өміріндегі басты мағына.Өйткені ,өмірге келген алғашқы сәттен бастап жасалатын әрбір әрекет пен қадам өлімге қарай жасалатын қадам. Өлім инферналды- яғни болмай қоймайтын құбылыс. Мұны әркім түсінеді.Біздің санасыз өлу , өлім құбылысы туралы ойды рационалдандырып, қанша ығыстырғанымен, өлім-факт ретінде өмірдің әрбір сәтіне қатысып отырады.Өлім мәселесі адамзатты аз толғандырмағанымен , шын мәніндегі нағыз мәселе-басты сұрақ өлімде емес, өмірде: туылу мен өлу аралығындағы өмірде- инферналды болмыста, адамның сол аралықта өзін-өзі ұғынып, сезініп, жүзеге асыруында. Өйткені кез-келген адамның өмірінің мәні дәл сол адамның өз мәнін білдіреді.

Экзистенциализм фил-лық бағыт ретінде ХХ ғ-дың ортасында пайда болып, ХХғ. 20-70жылдарында маңызы арта түсіп, Батыс Европадағы ең танымал фил-лық бағытқа айналды.

Экзистенциализмнің өзектілігі мен көркеюіне мынадай алғышарттар себепші болды.

1. Бірінші ж/е екінші дүниежүзілік соғыстар қарсаңында , соғыстар кезінде ж/е олардың арасындағы кезеңде адамзатты билеген адамгершілік ,экономикалық ж/е саяси дағдарыстар.

2. Ғылым мен техниканың қаулап өсуі, техника жетістіктерінің адамға қарсы қолданылуы (әскери техниканың, автомат, пулемет, мина,бомбалардың жетілдірілуі, әскери әрекеттер барысында улы заттардың қолданылуы т.б.)

3. Адамзаттың жойылу қаупі (ядролық қарудың жасалынуы ж/е пайдаланылуы,жақындай түскен экологиялық апат);

4. Адамға қатысты қатыгездіктің , бейадамшылықтың күшеюі (концлагерлер, еңбек лагерлері, екі дүниежүзілік соғыста қаза болған 70млрд. адам);

5. Толық фашистік ж/е тоталитарлық режимдердің таралуы;

6. Адамның табиғат пен техногендік қоғам алдындағы шарасыздығы .

Экзистенциалистік фил/я осы құбылыстарға жауап ретінде пайда болды.

Философ-экзистенциалистердің қарастыратын мәселелері:

1. адам тұлғасының бірегейлігі , оның сезімдерінің тереңдігі, уайымдары, қуаныш-үміттері, тұтас алғанда өмірі.

2. Адамның ішкі дүниесі мен қоршаған дүние арасындағы айырмашылық

3. Адамның жаттану мәселесі (қоғамның, мемлекеттің адамнан әбден алыстап,алғы болмысын елемей , оның «Менін» жаншуы.)

4. Адамның жалғыздығы (адам дүниеде жалғыз ол өзін қажет сезіне алатын «координациялық жүйе» жоқ)

5. Өмірдің мағынасыздығы мәселесі.

6. Ішкі таңдау мәселесі