1. Дүниетаным дегеніміз не? Дүниетанымның түрлерін (мифологиялық, діни, философиялық) сипаттаңыз.

Ерте заманнан-ақ адам өзін коршаған дүниенің заңдылықтарын және өзін-өзі, өзінің табиғатқа және басқа адамдарға қатынасын танып білуге тырысты. Адамнан тыс таным процесінің болуы мүмкін емес. Сондықтан адам танымы белгілі бір коғамда, коғамның практикалық қажеттіліктеріне сәйкес жүріп жатады. Дүние және ондағы адамның орны жайындағы түсініктердің жиынтығы дүниетаным деп аталады. Көп өлшемді бұл құбылыс адам өмірінің, практикалық іс-әрекеті мен мәдениетінің түрлі салаларында қалыптасады. Дүниетанымды құрайтын рухани құбылысқа философия кіреді. Дүниетаным - дүние және адам туралы, адамның мінез-құлқы мен іс-әрекеттері туралы ең жалпы ұғымдарды айқындап беретін пікірлер мен тұжырымдардың жиынтығы. Өзегі білім болғандықтан, күнделікті практикалық және теориялық болып бөлінеді.Күнделікті практикалық дүниетаным біркелкі емес, өйткені оның иесі болып табылатын одан да білімі, ақыл-ойы мен рухани мәдениеті, ұлттық дәстүрлері мен діни сенімдері жағынан алуан түрлі.

Дүниетаным-дүние және ондағы адам туралы толық көзқарас. Тарих дамуында адамзат дамуының 3 тарихи түрі қалыптасқан:1)мифологиялық 2)дін 3)философия

Мифология (грек «миф»- «аңыз»)-қоршаған дүние туралы реалды түсінікпен қатар фантастикалық қиялдың қосындысынан тұратын ежелгі қоғам дүниетанымы, қоғамдық сананың формасы.

Мифтің белгілері және жалпы сипаты:

1)табиғатты жанды тіршілік ретінде қабылдау

2) фантастикалық құдайларға, олардың өзара қатынасына сену

3) абстарктылы ойлаудың болмауы

4) мифтің нақты өмірлік міндеттерді шешуге бағытталған практикалық сипаты

5) мифологиялық сюжеттердің біркелкілігі мен терең болмайтын мағыналылығы

Дін (лат. «религия»-«құдайшылдық»)- сенімге негізделген, адам өмірі мен қоршаған дүниені басқаратын жаратушы құдіретті күштердің барын мойындайтын дүниетаным түрі. Діни дүниетаным адамнан дүние туралы сезімдік, образды-эмоционалды түсінікті талап етеді. Діннің мақсаты мен мағынасы – қоғам мен жалпы адамзаттың назарын Құдайға бағыттау арқылы бір бағытқа жұмылдыру, орталықтандыру, сол арқылы адамды және осы дүниелік болмысты мәртебелендіру.

Кең тараған ұлттық діндер: 1.синтоизм 2.индуизм 3.иудаизм

Негізгі әлемдік діндер үшеу: 1.буддизм 2.христиандық 3.ислам

Философия – дүниетанымның ғылыми теориялық түрі. Ол барлық ғылымдардан бұрын дүниеге келгендіктен, кезінде оны ғылымдардың ғылымы деп атаған. Философия әрі дана, әрі табиғатты зерттеуші, сынаушы, байқаушы ретінде бой көрсетті.Осыдан келіп, ол кезде философия барлық табиғат жөніндегі ой-пікірлерді бойына жинақтағандықтан оны, натурфилософия деп атады. Философияның тікелей айналысатын проблемаларына жататындар: логика (гр.logos-ойлау заңдылықтары туралы ілім), онтология (гр. ontos –мән туралы ілім), гносеология (гр. gnosis – таным туралы ілім), аксиология (гр. Axios-құндылық туралы ілім) болып қалыптасты. Адамзат дамуымен бірге философия өз алдына дүниеге көзқарас ілімі ретінде танылды.