87. Туристтік кәсіпорынды сертификаттау

Өнімді немесе қызметті сертификаттау – бұл бекітілген талаптарға олардың сәйкестігін растайтын әрекет.

Сертификаттау мына мақсаттармен өткізіледі:

- ҚР-ның бірыңғай тауар нарығында кәсіпорынның, ұйымның және мекемелер мен кәсіпкерлер қызметі үшін жағдай туғызу;

- тұтынушыны тауар мен қызмет өндірушілердің адалсыздығынан қорғау;

- өмір, денсаулық, кәсіпорын мен мүлікті қорғау үшін өнім мен қызметтің қауіпсіздігін бақылау;

- өндірушімен жазылған өнімнің сапасының көрсеткіштерінің расталуы.

Осыған байланысты нормативті құжаттарды азаматтар, сонымен қатар, туристтер денсаулығына патенциалды қауіпті тауар, жұмыс пен қызметті міндетті сертификаттауды қарастырады.

Осы облыс бойынша жұмыстарды стандарттау, метрология пен сертификаттау бойынша ҚР-ның комитетімен жүргізіледі.

Сертификаттау жүйесімен сәйкес сертификаттау органымен кәсіпорынға беріледі:

- сәйкестік сертификатты – бекітілген талаптарға берілген өнім немесе қызметтің сәйкестігін растайтын құжат;

- бекітілген тәртіппен тіркелген сәйкестік белгісі.

Сертификаттау міндетті және ерікті болады. Міндетті сертификаттау ҚР-ның заңнамалық актілерімен алдын қарастырылған жағдайларда жүзеге асырылады. Міндетті және ерікті сертификаттау бойынша жұмыстардың төлемі өтінушілермен әске асырылады, ал, қаражаттың өздері өнім, жұмыс, төлемі өтінушілермен іске асырылады.

88. Қызметкерлерді басқару ұғымы

Қызметкерлер – кәсіп немесе қызмет белгілері бойынша топ құрайтын мекеменің, кәсіпорынның жеке құрамы немесе қызметкерлері (аурухананың техникалық қызметкерлері, дәрігерлік қызметкерлері, қызмет\күтушы қызметкерлері, әйел қызметкерлер).

Кадрлар ұғымына кәсіпорындардың, мемлекеттік мекемелердің, қоғамдық ұйымдардың мүлікті қызметкерлерінің негізгі (штаттық) құрамы кіреді. Отандық экономика кәсіпорынның штатына кірмеген қызметкерлердің бірқатары бар «тізімнен тыс (тізімге кірмейтін) құрамы» ұғымына да арқа сүйеді.

Кәсіпорын қызметкерлерін суреттеу (сипаттау) үшін шешілген міндеттерге байланысты топтастырудың әртүрлі астарлары (аспектілері) пайдаланылады. Мысалы, кәсіпорынды немесе оның бөлімін сипаттау (суреттеу) үшін тізім саны көрсеткішін, яғни штат және штаттық кесте бойынша пайдаланады; жұмыс күші қарқынын анықтау және еңбек өнімділігін, орташа еңбек ақысын есептеу үшін орташа арифметикалық шама ретінде қарастырылатын сол немесе басқа кезең үшін орташа тізім саны пайдаланылады. Мысалы, қызметкерлердің орташа айлық саны айдың күнтізбелік күндерінің санына бөлінген қызметкерлердің айдың әрбір күнтізбелік күнінің тізім санына тең.

Күнделікті бақылау үшін анық сан көрсеткішіне тең.

89. Кадр саясаты: принциптері, бағыттары, жұмыс жасау және іске асыру

Қызметкерлерді басқару бас бағытты саясат жасауды талап ететін басқару қызметінің күрделі бағыты: қамту, оқыту, еңбек ақы, өндірістік қатынастар, денсаулықты қорғау және әл-ауқат.

Кадр саясатындағы жоспарлау мотивация функциясымен байланысты. Кадр саясаты нәтижелі жұмыс күшін қолдануға, жақсы жұмыс жағдайын жасауға, жұмысшылар мен басшылықтың қатынасын жақсартуға бағытталады. Кадр саясатының негізін құрайтын бірқатар ұстанымдар бар. Олардың арасында – ынтымақтастықққа дайындыққа тәуелді басқаруды демократияландыру; жекеленген адамдары және олардың қажеттіктерін білу; теңдікпен бірізділікті сақтау.

Кадрлар саласындағы саясаттық қорытынды ережелері мыналар болып табылады:

- жұмыспен қамту саясаты - нәтижелі қызметкерлермен (персоналмен) қамтамасыз ету және оны еңбекке тарту жағдайларын, қауіпсіздігін және мүмкіндігінше қанағаттандыру;

- оқыту саясаты – қызметкерлердің өздерінің қазіргі міндеттерін орындауын жақсартуға және дайындалуға жағдай жасайтын тиісті оқыту қуатымен қамтамасыз ету;

- еңбекақы төлеу саясаты – қабілеттерімен, тәжірибесімен, жауапкершілікпен анықталатын құрылымға сәйкес, басқа жергілікті фирмаларға қарағанда, жоғары еңбек ақысын төлеу;

- өндірістік қатынастар саясаты – еңбек мәселелерін шешу үшін көрсетілген процедулар белгілеу;

- әл-ауқатты саясаты – басқа жалдаушыларға қарағанда, неғұрлым қолайлырақ қызметпен жеңілдікпен қамтамасыз етуі; әлеуметтік демалыс жағдайлары қызметкерлер үшін мүдделі және өзара пайдалы болу керек.

Кадр саясатының қажеттігін жалпы түсіну болмағанымен, кейбір даулар бар, оларды жазбаша түрде толтыру қажет. Кадр саясатын жазбаша рәсімдеудің басты артықшылықтары:

- Өндірістік қатынастарды жақсарту үшін билікті орталықсыздандыруды қолдау;

- Оқытумен менеджментті дамытуға қолдау;

- Қызметкерлерге, басшылыққа алатын ережелер олар туралы ақпарат беру;

- Имандылықты нығайту және қатынастарды жақсарту.