2.4.3. Prawo Engla

Wraz ze wzrostem dochodów udział żywności w wydatkach maleje.

Prawo to jest logicznym wnioskiem z przebiegu krzywej Engla dla dóbr podstawowych.

Krzywa ta jest wklęsła w stosunku do osi dochodu, a więc popyt rośnie wolniej niż dochód, wraz ze wzrostem dochodu udział wydatków na żywność musi więc spadać.

Rośnie natomiast wraz ze wzrostem dochodu udział wydatków na dobra o wskaźniku E_di> 1 czyli dobra luksusowe.

Naturalnie przy różnym poziomie dochodu różne produkty stanowią grupę dóbr luksusowych.

Bardzo różnorodną grupą są także dobra niższego rzędu, a więc dobra o opadającej krzywej Engla, E_di < 0. Te same dobra dla pewnych grup konsumentów mogą być dobrami luksusowymi, dla innych – dobrami niższego rzędu (krajowej produkcji odbiornik telewizyjny, krajowej produkcji samochód osobowy).

2.4.4. Dobra luksusowe

% wzrost wielkości popytu jest wyższy niż % wzrost dochodu – wskaźnik elastyczności dochodowej popytu E_di > 1.

2.4.5. Dobra podstawowe

Dalszy wzrost dochodu powoduje wprawdzie dalszy wzrost popytu na dobro X, ale jest to już wzrost wolniejszy w stosunku do wzrostu dochodu (Edi < 1).

2.4.6. Dobra normalne

Dobro normalne - elastyczność dochodowa popytu na nie jest dodatnia.

2.4.7. Dobra niższego rzędu

Bardzo różnorodna grupa o opadającej krzywej Engla, E_di < 0.

3. Zachowania konsumenta

zachowanie racjonalne – wewnętrznie spójne, logiczne postępowanie zmierzające do maksymalizacji satysfakcji jednostki

Teza o racjonalnym zachowaniu konsumenta sprowadza się do przyjęcia trzech założeń:

• konsument przejawia pewne potrzeby i potrafi je określić

• konsument jest w stanie dokonać wartościowania swych potrzeb – od najbardziej do najmniej intensywnie odczuwanych

• jednostka dokonuje wyboru w celu maksymalizacji własnej satysfakcji (zadowolenia, użyteczności)

nieograniczoność potrzeb

ograniczoność zasobów

konieczność dokonywania wyborów

koszt alternatywny

3.1. Teoria użyteczności krańcowej

Teoria użyteczności krańcowej zakłada wymierność użyteczności, możliwość jej wyrażenia w liczbach bezwzględnych, przez przypisanie określonej liczby „utyli” (jednostek użyteczności) każdemu z dóbr.

Jest to tzw. teoria kardynalna.

użyteczność całkowita (total utility) – satysfakcja uzyskiwana z konsumpcji (użytkowania) danej ilości określonego dobra

użyteczność krańcowa (marginal utility) – przyrost użyteczności całkowitej spowodowany wzrostem konsumpcji dobra o jednostkę

Realne wybory najczęściej dotyczą określenia najlepszej kombinacji konsumowanych dóbr.

3.1.1. I prawo Gossena - prawo malejącej użyteczności krańcowej

I prawo Gossena – prawo malejącej użyteczności krańcowej mówi, że w miarę wzrostu konsumpcji danego dobra jego użyteczność krańcowa spada

Wraz ze wzrostem konsumpcji danego dobra do pewnej jej wielkości użyteczność całkowita rośnie, ale coraz wolniej. Po przekroczeniu tej granicy użyteczność całkowita może zacząć obniżać się.

Takiemu przebiegowi krzywej użyteczności całkowitej odpowiada spadek krzywej użyteczności krańcowej.

Punktowi maksymalnej użyteczności całkowitej odpowiada użyteczność krańcowa = 0, spadek użyteczności całkowitej oznacza już ujemne wartości użyteczności krańcowej.