2. Elastyczność
elastyczność – względna zmiana zmiennej zależnej pod wpływem zmiany zmiennej niezależnej
2.1. Elastyczność cenowa popytu
elastyczność cenowa popytu (price elasticity of demand) – siła reakcji wielkości popytu na zmianę cen
miarą Edp- współczynnik elastyczności cenowej popytu
procentowa
zmiana wielkości popytu Edp
=
procentowa
zmiana ceny
Edp
=
Edp
=
Pomiar elastyczności cenowej popytu
A
B
D
Współczynniki elastyczności kształtują się w granicach od 0 do nieskończoności.
Przy interpretacji wskaźnika bierze się pod uwagę jego wartość bezwzględną.
Znak „+” lub „-” informuje jedynie o dodatniej lub ujemnej korelacji między zmiennymi.
Elastyczność cenowa popytu jest na ogół ujemna, co wynika z prawa popytu ilustrowanego ujemnym nachyleniem krzywej popytu.
W zależności od wysokości współczynnika elastyczności cenowej popytu wyodrębnia się:
2.1.1. Popyt doskonale nieelastyczny
popyt doskonale nieelastyczny, czyli sztywny – gdy Edp = 0
(np. insulina, leki ratujące życie, trumny)
P
D
krzywa
popytu – prosta pionowa
X
2.1.2. Popyt nieelastyczny
popyt nieelastyczny, (mało-, niskoelastyczny) – gdy 0 < /Edp/ < 1
2.1.3. Popyt neutralny
popyt neutralny – gdy /Edp/ = 1
krzywa
popytu –
hiperbola
równoosiowa
D
X
2.1.4. Popyt elastyczny
popyt elastyczny – gdy /Edp/ > 1
2.1.5. Popyt doskonale elastyczny
krzywa
popytu – prosta pozioma
D
X
popyt doskonale elastyczny – gdy /Edp/ = ∞
2.1.6. Określanie elastyczności cenowej popytu ilustrowanego krzywą liniową
Edp
= ∞
Edp
>I1I
Edp
= I1I
Edp
< I1I
Edp
= 0
BM EdpB
= I3/1I =
BN
N
B
AM Edp
= I1/3I =
AN
A
M
Elastyczność cenowa popytu spada wraz z opadaniem krzywej popytu.
W połowie długości krzywej popytu Edp= -1.
W górnej połowie popyt jest elastyczny.
W dolnej – nieelastyczny.
Wskaźnik elastyczności w dowolnym punkcie liniowej krzywej popytu można określić ilorazem długości odcinka poniżej danego punktu do długości powyżej tego punktu.
Przy popycie nieelastycznym ( /Edp/ <1 ) procentowa zmiana wielkości popytu jest niższa niż procentowa zmiana ceny. Przychody sprzedawców zmieniają się zatem w kierunku zgodnym z kierunkiem zmiany ceny. Spadek ceny powoduje spadek przychodów, wzrost ceny – wzrost przychodów.
Przy popycie elastycznym ( /Edp/ >1 ) procentowa zmiana wielkości popytu jest wyższa niż procentowa zmiana ceny.
Przychody sprzedawców (wydatki nabywców) zmieniają się w kierunku zgodnym z kierunkiem zmiany popytu.
Przy popycie neutralnym ( /Edp/ =1 ) procentowe zmiany wielkości popytu i cen są identyczne i w związku z tym jakakolwiek zmiana ceny nie powoduje żadnej zmiany w całkowitych wydatkach nabywców na dane dobro, a więc i w przychodach firmy.
Elastyczność cenowa popytu zależy od:
liczby dostępnych substytutów dobra bądź usługi będącej przedmiotem badanego popytu; im większa liczba substytutów, tym elastyczność cenowa popytu większa, substytuty dają możliwość wyboru i ewentualnie – łatwiejszej rezygnacji z dotychczasowego przedmiotu zakupów, stwarzają szanse wzrostu zakupów dobra, gdy jego substytuty drożeją
czasu, jakim dysponuje nabywca podejmujący decyzję zakupu, im dłuższy czas, tym wyższa elastyczność popytu – większa bowiem szansa na znalezienie substytutu
udziału danego dobra w całkowitych wydatkach nabywcy, im ten udział jest większy, tym popyt jest bardziej elastyczny
skuteczności akcji promocyjnych, skuteczna reklama prowadzi do obniżenia elastyczności cenowej popytu.