7.3.1. Doskonałe różnicowanie cen
doskonałe różnicowanie cen – sprzedawanie każdej jednostki dobra lub usługi po maksymalnej cenie, po której nabywający jest skłonny ją zakupić (rzadko spotykane w praktyce)
7.3.2. Niedoskonałe różnicowanie cen
Niedoskonałe różnicowanie cen wykorzystuje się gdy:
można dokonać segmentacji rynku wyodrębniając segmenty charakteryzujące się różną elastycznością cenową popytu dla każdego poziomu cen
przybywają nowe grupy konsumentów
nie jest dokładnie znany kształt krzywej popytu.
Nieefektywność ekonomiczna monopolu - ujęcie ogólne
MC
P MC
P0
P1
A
B
E
MR
D
0
X0
X1
X
Na rynku doskonale konkurencyjnym firma wytwarzałaby X1 i sprzedawałaby w cenie P1.
Byłaby efektywna pod względem alokacyjnym ponieważ MC=P.
W monopolu zaś MR<P, toteż punkt równowagi E leży poniżej punktu B.
Pojawia się nieefektywność alokacyjna równająca się polu powierzchni figury EAB.
Monopol maksymalizujący zysk działa tylko w obszarze popytu elastycznego, tj. gdy MR>0. Jest w równowadze przy wielkości produkcji, dla której MC=MR i w krótkim okresie czasu może:
osiągnąć zysk ekonomiczny, gdy:
TR>TC lub AR=P>ATC
realizować zysk normalny, gdy:
TR=TC lub AR=P=ATC
minimalizować stratę, gdy:
zawiesić produkcję, gdy:
.
W każdym przypadku monopolista musi zdecydować o wielkości ceny, po której zamierza sprzedać określoną wielkość swojej produkcji. Odczytuje ją z krzywej popytu. Ponieważ monopol jest cenodawcą, a wielkość podaży nie jest funkcją ceny, nie można zatem w tym przypadku bezpośrednio wyznaczyć krzywej podaży.
Rynkowa siła monopolu zależy od cenowej elastyczności popytu. Jest tym większa, im mniejszy jest współczynnik Edp. Siłę monopolu mierzy się
formułą
Lernera:
Najczęściej spotykaną formą rynku jest konkurencja niedoskonała, rywalizacja pośrednia pomiędzy konkurencją doskonałą i monopolem. W ramach konkurencji niedoskonałej wyodrębniamy konkurencję monopolistyczną i oligopol.
Konkurencja monopolistyczna
8.1. Determinanty konkurencji monopolistycznej
dość duża liczba stosunkowo niewielkich firm posiadających mało widoczny udział w rynku, umożliwiający jednak oddziaływanie na cenę produktu; firma działająca na tym rynku należy do dawców ceny nie uwzględniających w podejmowaniu decyzji reakcji swoich konkurentów; jej zachowanie nie określa też kształtu krzywej popytu na wyroby innych firm w krótkim okresie
istnieje swoboda wejścia na rynek, szczególnie w długim okresie czasu
producenci wytwarzają dobra i usługi zaspokajające te same potrzeby, ale różniące się od siebie np. jakością, wyglądem, stopniem promocji, opakowaniem itp. (przykład w skali lokalnej mogą stanowić restauracje lub salony kosmetyczne, a w skali krajowej fabryki mebli lub odzieży); zachodzi więc konieczność stosowania konkurencji niecenowej (np. reklama) w celu przyciągnięcia klienta
firma może podnieść cenę nie obawiając się utraty wszystkich nabywających jej wyrób, ponieważ niektórzy konsumenci są do niego przywiązani; oznacza to, że krzywa popytu jest opadająca i nachylona do osi odciętych