4.11. Izokoszta

Izokoszta – krzywa jednakowego kosztu, przedstawia możliwe do zastosowania metody wytwarzania różniące się między sobą proporcjami stosowanych dwóch zmiennych czynników wytwórczych w ramach jednak niezmiennego kosztu całkowitego zastosowania tych czynników

B

X₁, X₂, X₃ – izokwanty

TC – izokoszta

R – kombinacja najniższych kosztów

TC

X₃

R

X₂

X₁

0

A

4.12. Najtańsza kombinacja czynników wytwórczych

Najtańsza kombinacja czynników wytwórczych, leżąca w punkcie styczności izokwanty i izokoszty, wymaga spełnienia warunku, by relacje krańcowych produktów rozpatrywanych czynników wytwórczych odpowiadały relacjom cen tych czynników.

5. Koszty i ich klasyfikacja

5.1. Koszty ekonomiczne

Istota podejścia ekonomicznego sprowadza się do traktowania kosztu jako kosztu ekonomicznego czyli alternatywnego.

5.2. Koszty jawne

Koszty jawne obejmują bezpośrednie wydatki pieniężne przedsiębiorstwa (oprócz wydatków inwestycyjnych), a zatem koszty robocizny, surowców, materiałów, paliwa, energii, usług obcych, czynszu, ubezpieczeń itd.

5.3. Koszty ukryte

koszty ukryte – odzwierciedlają np. możliwe do uzyskania dochody z danych zasobów przy alternatywnym najkorzystniejszym ich wykorzystaniu

5.4. Amortyzacja

amortyzacja – stopniowo, w miarę zużywania się środków trwałych, wliczane w koszty odpisy z ich wartości początkowej, równoważące ich umorzenie, mające za zadanie stworzenie funduszu umożliwiającego odtworzenie zużywającego się majątku

5.5. Koszty księgowe

koszty księgowe w przedsiębiorstwie – wyłącznie koszty jawne i amortyzacja

5.6. Zysk księgowy

zysk księgowy – dodatnia różnica między przychodem przedsiębiorstwa (iloczyn wielkości sprzedaży i cen produktów gotowych) a sumą kosztów jawnych i amortyzacji

5.7. Zysk normalny

zysk normalny – osiągany, gdy przychody przedsiębiorcy zrównują się z całkowitymi kosztami ekonomicznymi

Oprócz kosztów księgowych przedsiębiorca ma również pokryte koszty ukryte, a zatem otrzymuje dochód nie niższy, niż w najlepszym alternatywnym wariancie alokacji swego zasobu ziemi, kapitału i pracy (jej czasu, kwalifikacji i przedsiębiorczości).

Jeśli zysk księgowy jest niższy niż koszty ukryte przedsiębiorcy (przychód jest niższy niż koszt alternatywny), to firma ponosi stratę ekonomiczną. Przy alternatywnym wykorzystaniu swych zasobów przedsiębiorca osiągnąłby wyższe korzyści. Dlatego też zysk normalny określa się mianem dolnego progu rentowności firmy – break even point.

Wynik poniżej zysku normalnego to strata, powyżej – zysk ekonomiczny.

5.8. Zysk ekonomiczny

zysk ekonomiczny – nadwyżka przychodów nad całkowitymi kosztami ekonomicznymi

5.9. Klasyfikacja kosztów

1. Koszty własne przedsiębiorstwa

koszty własne przedsiębiorstwa – koszty uwzględniane w jego własnym rachunku jako podstawie podejmowania decyzji produkcyjnych

2. Koszty społeczne

koszty społeczne – całkowite koszty ponoszone przez społeczeństwo, a związane z prowadzeniem danej działalności gospodarczej

3. Koszty całkowite

koszty całkowite – total costs - suma iloczynów wielkości zużycia poszczególnych czynników wytwórczych i ich cen

Całkowite koszty ekonomiczne obejmują koszty jawne i ukryte.

Koszty całkowite dzielą się na koszty stałe i zmienne.

4. Koszty stałe

koszty stałe – fixed costs – w krótkim okresie czasu są to koszty niezależne od skali produkcji, nie podlegają zmianie, wraz ze zmianą wielkości produkcji (np. opłaty dzierżawcze, podatek od nieruchomości, wynagrodzenia pracowników administracji, ubezpieczenia majątkowe, amortyzacja)

W długim okresie czasu koszty te nabierają cech zmienności, najczęściej skokowo.

5. Koszty zmienne

koszty zmienne – variable costs – wynikają z zaangażowania w procesie produkcji zmiennych czynników wytwórczych

Koszty te rosną wraz ze wzrostem skali produkcji, choć w różnym tempie (np. koszty paliwa, materiałów, energii, wynagrodzeń pracowników bezpośrednio produkcyjnych).

6. Koszty przeciętne

koszty przeciętne dzielą się na:

• przeciętne koszty całkowite (ATC – average total costs)

• przeciętne koszty zmienne (AVC – average variable costs)

• przeciętne koszty stałe (AFC – average fixed costs)

1. Przeciętne koszty całkowite

przeciętne koszty całkowite (ATC – average total costs) to iloraz kosztów całkowitych i wielkości produkcji

2. Przeciętne koszty zmienne

przeciętne koszty zmienne (AVC – average variable costs) to iloraz kosztów zmiennych i wielkości produkcji

3. Przeciętne koszty stałe

przeciętne koszty stałe (AFC – average fixed costs) to iloraz kosztów stałych i wielkości produkcji

7. Koszt krańcowy

koszt krańcowy – jest równy zmianie kosztu całkowitego spowodowanej zmianą wielkości produkcji o jednostkę

9. Zależność między krzywymi kosztów a krzywymi produktów

TPP

m

T

TPP

S

R

0

0

A₁ A₂ A₃ A₄ A₅ A

R’

MPP

APP

S’

MPP_A

APP_A

T’

A₁ A₂ A₃ A₄ A₅ A