Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Язэп Лёсік. Беларускі правапіс. 1929.doc
Скачиваний:
1
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
1.01 Mб
Скачать

§ 13. Правапіс прыметнікаў

I. Канчаткі склонаў: 1. Назоўны склон

Правіла 32. Канчаткі радоў: а) адзіночнага ліку, 1) мужч. роду ы.-і, 2) жаноч. роду ая-яя, 3) ніякага ае-яе, ое

б) множнага ліку ыя

2. Родны склон адзіночнага ліку

Правіла 33. 1) Мужчынскага і ніякага роду не пад націскам ага-яга, пад націскам ога; 2) жаночага роду не пад націскам ае (ай)яе (яй), пад націскам ое (ой)

3. Вінавальны склон адзіночн. ліку жан. роду

Правіла 34. Канчаткі ую-юю

4. Творны і месны склон

Правіла 35. 1) Канчаткі мужч. і ніяк. роду ым-ім; жаноч. роду: а) у творным склоне не пад націскам аю (ай)яю (яй), а пад націскам ою (ой).

б) у месным склоне не пад націскам ай-яй, а пад націскам ой

5. Аканьне ў канчатках прыметнікаў

Правіла 36. Канчаткі: 1) роднага і давальнага склонаў мужч. і ніяк. роду ага-яга, аму-яму

2) Родн., давальн., творнага і месн. склонаў жаноч. роду ае (ай)яе (яй), ай-яй, аю (ай)яю (яй)

II. Прыметнікі памяншальныя і ласкальныя.

Правіла 37. Канчаткі. 1) енькі, 2) анькі

III. Ступені прыраўнаньня.

Правіла. 38. Канчаткі ступені: 1) 1-ай: ыі, ая-яя; ое, ае-яе.

2) 2-ой: ейшы, ая-ае (эйшы, ая-ае)

3) 3-яй: з прыстаўкай най ці з словамі: за ўсіх, ад усіх, самы

Няправільныя ступені прыраўнаньня

IV. Скарочаныя прыметнікі.

Правіла 39. Устаўныя гукі не пад націскам: а-е, а пад націскам о.

§ 14. Правапіс лічэбнікаў:

Правіла 40. 1) складаных, 2) парадкавых, 3) аканьне ў зборных лічэбніках, 4) падвойнае цц у лічэбніках, 5) склонавыя канчаткі парадкавых лічэбнікаў.

§ 15. Правапіс займеньнікаў

Правіла 41. Канчаткі займеньнікаў аднакія з канчаткамі прыметнікаў. Канчаткі: 1) назоўнага скл.

2) роднага, творнага і меснага склонаў мужч. і ніяк. роду

3) жаночага роду

4) Прыстаўкі не, ні ў неазначальных і адмоўных займеньніках. Калі не, ні пішуцца асобна?

16. Правапіс дзеяслоў

Правіла 42. А) Галосныя ў канчатку дзеясловаў I-га і II-га спражэньня абвеснага ладу

1) Калі націск прыходзіцца на канчатак, то 2-я асоба множнага ліку ў I-м спражэньні канчаецца на аце-яце, у II-м—ыце-іце

2) Калі націск не на канчатку, то ў I-м спражэньні еце-аце, а ў II-ім—іце-ыце

3) Як адрозьніць II-е спражэньне ад I-га? Канчаткі неазначальнай формы: 1) іць-ыць, 2) ець-эць, 3) яць-аць

Б) Дзеяслоўныя прыметы і прыслоўі

1) Зьмены дзеяпрыметнікаў паводле роду, ліку і склону

Канчаткі дзеяпрыметнікаў:

а) Даўнейшыя (учы-ючы, ачы-ячы, мы). б) Сучасныя (ны, ты, лы). в) Склонавыя канчаткі дзеяпрыметнікаў

2) Канчаткі дзеяпрыслоўяў: учы-ючы, ачы-ячы

Канчаткі дзеясловаў

Правіла 43. 3-яй асобы множн. ліку I-га спражэньня уць-юць, II-га—аць-яць.

Правіла 44. Адзіночнага ліку цяперашняга і будучага часу 1) 2-й асобы I-га спражэньня еш-аш, II-га—ішыш

2) 3-яй асобы I-га спраж. е-а, II-га—іць-ыць

Правіла 45. Множ. л. цяперашняга і будучага часу

1) I-й асобы I-га спражэньня ем-ам, II-га—ім-ым

2) 2-ой асобы а) не пад націскам у I-м спражэньні еце-аце, у II-ім—іце-ыце; б) пад націскам: II-га спражэньня—іце-ыце, I-га—яце-аце

Правіла 46. Дзеясловы з зваротным займеньнікам ся

1) Спражэньне такіх дзеясловаў

2) Канчаткі цца, ца

Правіла 47. Формы загаднага ладу

1) ь (мяккі знак) у 2-й асобе адзіночнага і множнага ліку

2) зьмена канчаткаў 2-й асобы адзін. ліку і-ы на е-э, 1-ай і 2-ой асобы множн. ліку