11. Прышла вясна.

Ужо прайшла зіма цяжкая—

Мароз, мяцеліца ліхая!

Паплыў з вадою крыгаў лёд,

І сьнег ад сонца тае ўлёт.

Ужо вады паўны разоркі,

І зачарнеліся узгоркі.

А зьнізу лёгкі ветрык вее,

І сонейка так цёпла грэе.

Бор неяк весела шуміць;

Трава на лузе зеляніць.

Аджылі дробныя мурашкі,

Чарвякі і матылькі, а пташкі

Шчабечуць, звоняць і пяюць,

Людзям ахвоты дадаюць.

Жавараначка ў прасторы

Шчабеча, як у сінім моры;

Плыве і бусел, і жураў,

І дрозд запеў і засьвістаў.

Гудзе лятучы тоўсты жук;

Балбоча ёмка цецярук;

Пішчаць дзесь чайкі на балоце;

Пліска хвастом трасе на плоце;

Турчыць працяжна жабін хор,

І дзеці рвуцца з хат на двор.

Стары Ўлас.

12. Прырода гатуецца да сну.

Пакарочалі цёплыя летнія дзянькі. Перастала грэць яснае сонейка. Не падымаецца яно высока над зямлёю. Яго косы ня сьвецяць ужо так ясна. Яны ня грэюць і ня песьцяць ужо маткі-зямлі. Затуманілася неба. Няма таго дню, каб сівыя хмары ня плавалі над зямлёю. Пачаліся прымаразкі. Ліст на дрэвах пажоўк і асыпаўся, і згінулі кветкі, што ўбіралі поле і луг. Ня шастаюць у траве конікі, ня гудуць каля вульляў пчолкі, не “таўкуць куцьці” камары і мошкі. Птушкі адны за аднымі зьбіраюцца ў вялікую дарогу. Уся прырода пачынае заміраць.

Ужо і халодная восень прыйшла. Сонейка рэдка паказваецца з-за хмар; позна ўзыдзе, нявысока падымецца ды зноў схаваецца. Хмары ня сходзяць з неба. У паветры ціш. Усе хаваюцца ад холаду і дажджу. Змоўклі вясёлыя птушкі-пяюхі. Ня відаць харошанькіх матылькоў. Усё пахавалася, усё пакінула нас разам з сонейкам, толькі высока над зямлёю чуваць маркотны крык жураўлёў. Борзда ляцяць яны з поўначы на поўдзень і сваім крыкам быццам шлюць нам сваё разьвітаньне.

Агаліўся і парадзеў лес. Стаіць ён, як сірата, смутны і маркотны. А ці той гэта луг? Дзе яго кветкі, дзе пышная трава? Кветкі пасохлі, траву скасілі. Адзін вецер ня мае сабе прыпынку. Носіцца ён па голай зямлі, круціць сухое лісьце і расьсявае сьпелае насеньне з травы і дрэў. Усё чарнее і траціць свой колер, толькі жыта маладое расьце і руніцца, дый яго скора замарозіць мароз. У гэты позьні асеньні час уся прырода падобна да спрацаванага чалавека, што пасьля цяжкае працы заснуў моцным сном.

13. Аратаю.

Ары, ары, чалавеча, ары

Ад раньняй зары да ночнай пары!

Сошку сваю ты нанова наладзь,

Лепш каб было, чалавеча, араць;

Коніка-сябра свайго паганяй;

Хлеба скарынку з сабою вазьмі,

Чуць толькі сьвет—ты з сахой выхадзі,

Постаць на полі сабе адвядзі,

Кідай барозны ты з краю у край

І родную песьню ціха сьпявай.

Цьвёрдую глебу рэж, уздымай,

Роўна і плытка барозны складай,

З шнура за межу ня кідай зямлі,

Чыста-ж яе у загон прылажы;

Добра глядзі, каб агрэху ня даць,

Ўсё, як належыць, на полі урадзь.

Чыста ад пырніку поле апратай

(Поле тваё гэтым зельлем багата!),

Бо калі ў пырнік зерня пасееш,

З працы свае карыстаць не здалееш:

Ўсё ён заглушыць, і сам узрасьце,

Сваім карэньнем зямлю упляце.

Дык-жа працуй, чалавеча, ары

Ад раньняй зары да ночнай пары,

Бо калі ўпору зямлі не ўзарэш,—

Збожжа нямнога увосень зьбярэш!

А. Галіна.