27.Лютауская (1917) рэвалюцыя у Расii I Беларусi. Беларускi нацыянальны рух у 1917 годзе.

На захопленай Герм. тэрыторыі вядомыя бел. дзеячы выступілі з ідэяй стварэння канфедэрацыі ў форме Вялікага княства.Аднак гэта не ўдалося. Герм. ўрад не быў зацікаўлены ў такой дзяржаве. 1916 герм. загад аб школах акупіраванага краю бел. мова - раўнапраўнай з польскай, літоўскай і яўрэйскай. Бел. нац. рух значна ажывіўся.Гал. цэнтры бел. нац.руху - Петраград, Масква і інш. Некалькі рэв. газет, нядоуга існавалi.Далейшае развіццё бел. нац. руху стала магчымым толькі ў выніку перамогі Лютаўскай рэв-і.Лютаўская рэв-я звергла рас. манархію, адкрыла шлях да дэм. развіцця Расіі. Рэв-я была буржуазна-дэм. Звяржэнне самадзяржаўя. Пачалі стварацца Саветы, якія і сталі органамі ўлады. Большасць у Саветах склалі меншавікі і эсэры.Двоеўладдзе. Бел. рабочыя, сяляне, салдаты віталі пралетарыят Петраграда і выказалі намер падтрымаць рэвалюцыю. Саветы ў Б. прызнавалі кіруючую ролю Петраградскага Савета рабочых і салдацкіх дэпутатаў. Разам з тым яны прызнавалі і Часовы ўрад. 6 сакавіка 1917 часовы ўрад перадаў уладу ў губернях і паветах сваім камісарам, якія выконвалі функцыі губернатараў. У першыя дні рэвалюцыі пачалі стварацца прафсаюзы, якія павялі барацьбу за паляпшэнне эканамічнага становішча працоўных, скарачэнне рабочага дня, павелічэнне зарплаты і інш.Рэв-я паклала пачатак дэмакратызацыі войска.7–17 красавіка 1917, Мінск - І з’езд ваенных і рабочых дэпутатаў армій і тылу Зах. фронту. З’езд прызнаў неабходным для Расіі працягваць вайну з мэтай абароны рэвалюцыі. 20 красавіка 1917, Мінску - з’езд сялянскіх дэпутатаў. Дэлегаты з’езда выступілі за пераход усёй зямлі ў агульнанародную. Лютаўская буржуазна-дэм. рэв-я - пачатак дэм. развіцця Расіі, Б., адкрыла шлях да эканамічнага і сац. прагрэсу краіны.

28.Кастрычнiцкая (1917) рэвалюцыя у Расii, усталяванне савецкай улады у Беларусi.

У народзе узраслi антыурадавыя настроi.Гэта спрыяла бальшавiкам ажыццяуляць курс 6 з''езда РСДРП(б) на узброенае паустанне. Праводзiць сваiх прадстаунiкоу у Саветы. Але у Б. бальшавiкi мелi большасць толькi у Мiнскiм i Гомельскiм Саветах.Сялянскiя саветы: большасць пад уплывм эсэрау i БСГ.Бальшавiцкая арганiзацыя на Бел. на 95% -з салдат. Магчымасць разгарнуць падрыхтоуку узброеных фармiраванняу (Чырвонай гвардыi) для захопу улады. 25 кастрычнiка 1917 года рабочыя, салдаты пад кiраунiцтвам ЦК РСДРП(б) зверглi Часовы урад. 26 кастрычнiка Другi Усерасiйскi з''езд Саветау абвясцiу савецкую,прыняу Дыкрэт аб мiры i Дыкрэт аб зямлi.Быу утвораны Часовы рабоча-сялянскi урад (СНК) на чале з Ленiным. Апоуднi 25 кастрычнiка бальшавiкi Мiнска атрымалi павед-не аб перамозе паустання у Петраградзе. Мiнскi Савет абвясцiу сябе уладай.Па яго указаннi з турмы былi вызвалены салдаты арыштаваныя за антыурадавыя выступленнi.З iх быу арганiзаваны Першы рэва-

люцыйны полк. Створаныя бальшавiкамi ваенна-рэвалюцыйныя камiтэты (ВРК) абапiралi-

ся на салдацкiя масы.ВРК Зах. фронту узначалiлi бальшавiкi Кнорын,Ландар,Мяснiкоу. Процiдзеянне бальшавiкам у Мiнску аказау Камiтэт выратавання, на чале з меньшавiком Калатухiным: увеу у Мiнск

Кауказкую дывiзiю i прад'явiу Мiнскаму Савету патрабаванне улады у горадзе i на Заходнiм фронце. Мiнскi Савет вымушан пайсцi на часовы кампрамiс з Камiтэтам выратавання. Да бальшавiкоу Мiнска падаспела дапамога (браняпоезд)i суадносiны змянiлiся на карысць бальшавiкоу. ВРК распусцiу Камiтэт выратавання, Калатухiна арыштавалi, распусцiлi Саветы у якiх не мелi большасцi i правялi iх перавыбары- устанауленне сваей дыктатуры. Вярхойным галоунакамандуючым прызначаны прапаршчык Крыленка. Склiкалi з'езды, у Мiнску саветау рабочых i сялянскiх дэпутатау Зах.вобласцi...

Яны: вiталi устанауленне Савецкай улады i выказалi падтрымку.26 лiстапада трыма з'ездамi быу утвораны Выканаучы Камiтэт Зах. вобласцi i фронту - Аблвыканкамзах. Старшыня -Рагозiнскi. Старшыней Савета народных камiсарау Беларусi – Ландэр. У лютым 1918 года бальшавiкi амаль завяршылi арганiзацыю Савецкай улады у губернях, паветах i воласцях. Саветы сталi адзiнымi паунапраунымi органамi улады. Рэв. пераўтварэнні і ў вёсцы: канфіскацыя ўсёй зямлі.У канцы кастрычніка 1917 г. былі ажыццёўлены меры, накіраваныя на паляпшэнне становішча працоўных Б.Пастанова аб устанаўленні 8-гадзіннага рабочага дня.Такім чынам, перамога Кастрычніцкай рэвалюцыі і ўстанаўленне савецкай улады паклалі пачатак рэвалюцыйным пераўтварэнням ва ўсіх сферах грамадскага жыцця бел. народа.

29.Беларусь падчас нямецкай акупацыi (люты-снежань 1918) Абвяшчэнне БНР

1-шы Усебеларускi з'езд а- 5-7 снежня 1917 у Мiнску, 1872 дэлегаты ад усiх 5-цi губерняу Бела-

русi, меу права вырашаць пытаннi аб стварэннi краевай улады.Была абрана Рада i фактычна аб'яулены па-за законам Аблвыканкомзах. Бальшавiкi з дапамогай зброi разагналi з'езд (17 снежня).Трэцi Усерасiйскi з''езд Саветау адобрыу дзеяннi бел.бальшавiкоу. 18 снежня 1917 тайна у дэпо Лiбава - Роменскай чыгункi адбылося паседжанне Прызiдыума Усебел. з''езда. Абраны выканаучы камiтэт ( 17 чал.) начале з Тамашом Грыбам.Ва умовах развалу фронта бальшавiкi не здолелi арганiзаваць абарону Б.У ноч на 19 лютага 1918 года бальшавiкi уцяклi з Мiнска.Уладу у свае рукi узяу Выканкам Усебеларускага з'езду.21 лютага 1918 года Выканкам звярнууся да народа Б.з 1-шай Устауной граматай: абвясцiу сябе часовай уладай i абявязауся склiкаць Усебеларускi Устаноучы з''езд. 9 сакавіка 1918 - пашыранае пасяджэнне выканкома Савета Усебеларускага з’езда: 2-я Устаўная грамата: Б. абвяшчалася Нар. Рэспублікай.Аднак не былі дастаткова акрэслены сац.-паліт. задачы. 25 сакавіка 1918 Рада, Устаўная грамата, павінна была завяршыць працэс самавызначэння і канстытуіраваць утварэнне бел. нац. дзяржаўнасці. Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі.Найбольшую самастойнасць Рада БНР атрымала ў галіне культуры і адукацыі.Народны сакратарыят БНР атрымаў ад ням. камандавання некаторыя правы і ў галіне міжнароднай палітыкі. Рада БНР на закрытым пасяджэнні - тэлеграма Германіі, падзяка за вызваленне ад бальшавіцк. прыгнёту і анархіі: Раду пакінулі эсэры, меншавікі, яўрэйскія сацыялісты.Крызіс прывёў да расколу БСГ.Пасля вайны на вызваленай тэрыторыі Беларусі была адноўлена савецкая ўлада. Ствараліся яе органы: ваенныя саветы, рэвалюцыйныя камітэты, выканкомы Саветаў.Абвяшчэнне БНР – 1-шая спроба рэалізацыі бел. ідэі – нац.свядомасці, нац.-культ. адраджэння і нац. дзяржаўнасці.Аднак гэта быў першы крок барацьбы за бела. дзяржаўнасць. Незалежнасць і свабода, аб’яўленыя 1918 так і засталіся жаданнем.Рада БНР паспяхова займалася культ.-асветн. дзейнасцю.Дазвол на выданне 14 бел.-моуных газет i часопiсау.Адкрыты педiнстытут, бюро па напiсанню падручнiкау, таварыства "Асвета".У эканамiчнай вобласцi была арганiзавана Бел. гандлевая.Пасля лiстападаускай 1918 года рэвалюцыi у Германii Савецкi урад дэнансавау Брэсцкi мiрны дагавор i рушыу Чырвоную Армiю на Захад. Не маючы уласных войск,Рада БНР не змагла аказаць супрацiуленне.Многiя члены Рады БНР вумушаны былi пакiнуць Мiнск.Няудала завяршылася 1-ая спроба арганiзацыi бел. дзяржаунасцi.Рада БНР зрабiла значны уплыу на рост нац.самасвядомасцi