55. Бсср у пасляваенны перыяд; аднаўленне народнай гаспадаркі, грамадска-палітычнае і культурнае жыццё.

Велiзарныя мат. i людскiя страты (75 млрд. рублёу, загiнуу кожны 4 беларус). З 1943 пачалося аднауленне прамысловасцi, да 1950 яна перавысiла даваенны узровень. Быу асвоены выпуск аутамабiляу, трактарау, лiцейнага абсталявання. Пабудаваны рад прадпрыемствау лёгкай прам-цi, праведзена рэканструкцыя iльнозаводау, абутковых прадпрыемствау. П. 50-х гадоу характ-ца навукова-тэхнiчнай рэвалюцыяй. Да сяр.50-х Б. дасягнула новых поспехау. Пабудавана 150 прадпр-вау: Аршанскi завод швейных машын,Вiцебская шоука-ткацкая фабрыка,малочна-кансервавыя заводы... Нов. тэхналагiчн. абсталяванне.Павысiлася прадукцыйнасць працы. З сяр.50-х пашыраецца капiтальнае будаунiцтва, вытворчасць набывае характар навукова-iндустр-га тыпу. Навука становiцца удзельнiкам механiзаванай i аутаматызаванай вытворчасцi. За 1956-65 было пабудавана 450 фабрык i заводау (Бел. аутазавод у Жодзiне, 2 Салiгорскiя калiйныя камбiнаты, Полацкi нафтаперапрацоучы завод...). Але у 40-60-ыя у прамысловасцi дзейнiчалi сiлы тармажэння, звязаныя з камандна-адмiнiстр. сiстэмай. Спроба аслаблення яе заменай у 1957 галiновага кiраунiцтва эканомiкай тэрытарыяльна-галiновым (замест мiнiстэрствау уведзены сауноргасы) iстотных змен не прынесла. Вялiкi урон i с/г. 1945-50 iдзе аднауленне, сяляне пазбауляюцца права выбару форм гаспадарання на зямлi, пераутвараюцца у механiчную рабочую сiлу.Калгаснiкi аказалiся у залежнасцi ад кiраунiкоу калгасау, не маглi выехаць з вёскi. Гэта прывяло да крызiсу с/г. У п. 50-х пачалi шукаць выхад з крызiсу, якi бачыуся у павышэннi цэн на с/г прадукцыю, пераразмеркаваннi бюджэту на карысць сяла.

55. Сацыяльна-эканамічнае становішча і развіццё беларускай культуры ў 50-60 гг. ХХст.

У 1946 г. адбыліся выбары ў Вярхоўны Савет СССР, у 1947 г. - у Вярхоўны Савет БССР. Улада знах-ся ў партыйных камітэтаў. Дзейнасць камсамольскіх арганізацый. Палітыка рэпрэсій у Б. ў пасляваенныя гады была звязана з дзейнасцю міністра дзярж. бяспекі БССР Цанавы (1938-51). Па яго ўказанню былі рэпрэсіраваны многія вядомыя партыйныя і дзярж. дзеячы. Рэпрэсіі закранулі і пісьменніцкую арганізацыю БССР. Вядомых дзеячаў літаратуры М. Зошчанку і Г. Ахматаву абвіна-вачвалі ў прапагандзе безыдэйнасці і апалітычнасці. Нягледзячы на рэпрэсіі, большасць народа была адданая савецкай уладзе, Сталіну. 1952 пасля 13-гадовага перапынку адбыўся XIX з'езд партыі, перайменаваў ВКП(б) у КПСС. 1953 памёр Сталін. ЦК КПСС узначаліў Хрушчоў. 1-шыя спробы па дэмакратызацыі грамадска-паліт. жыцця. XX з'езд КПСС 1956: Хрушчоў з дакладам «Аб кульце асобы і яго выніках». Пасля XX з''езда КПСС - важныя паліт. мерапрыемствы па пераадоленню культу асобы Сталіна. Рэабілітаваны ахвяры рэпрэсій. 1957 Вярхоўны Савет СССР – закон: рэспублікі самі маглі вырашаць пытанні абласнога і краявога адміністрац.-тэрыт-га будаўніцтва. Пашыраліся заканадаўчыя правы саюзных рэспублік. 1961 XXII з'езд КПСС - праграма пабудовы камунізму.З 1953 г. у літаратуры новыя тэндэнцыі, звяз. з актывізацыяй грамадскага жыцця. Вельмі плённымі для беларускай драматургіі былі к. 60-х – 70-я, створаны шэраг п’ес, класіка. Вялікі тэатр оперы і балету.У муз. культуры ў развіваюцца жанры сімфоніі і інструментальнай музыкі.Развівалася выяўленчае мастацтва. У першыя пасляваенныя гады мастакі знаходзіліся пад уражаннем гераіч. падзей ВАВ.У манументальным мастацтве – тэмы: гераізм і ўздым нар. духу. Павялiчваецца пiсьменнiцкая арганiзацыя. Да 1966г. на Беларусi было 242 пiсьменнiкi i паэты.Была рэабiлiтавана i вернута чытачу творчасць Ц.Гартнаа, М.Чарота, А.Дудара,П.Галавача. Росквiт дзейнасцi П.Броукi, М.Танка,А.Куляшова,В.Быкава, Я.Брыля. Многiя творы бел. аутарау ("Апошняя сустрэча" Я.Брыля,"Нявестка" А.Кулакоускага) баранiлi высокае званне чалавека.Значныя творы "Людзi на балоце" Мележа,"Сасна пры дарозе" Навуменкi,"Засценак Малiнаука" Чарнашэвiча. Асаблiвая падзея - раман У.Караткевiча "Каласы пад сярпом тваiм".Гэтыя творы рэальна характэрызуюць рэвалюцыйныя падзеi на Беларусi,паказваюць жыццё беларускай вёскi,гiстарычнае мiнулае беларускага народа. В.Быкау "Жураулiны крык","Сотнiкау", "Здрада", "Пастка".