21. Беларусь у час вайны Расіі з Рэччу Паспалітай (1654-1667 гт.). Вынікі вайны для Беларусі.

1609 - польскі кароль Жыгімонт III - адкрытая інтэрвенцыя супраць Расіі. Масква апынулася ў руках інтэрвентаў. Кастр. 1612 - апалчэнцы вызвалілі Маскву. 1613 - на рас. прастол - Міхаіл Раманаў. Вайна 1654–1667 – нац.-вызваленч. барацьба бел. народа супраць польск.паноў і каталіцк.экспансіі за ўз’яднанне з Расіяй. Амаль адразу былі заняты 33 гарады.Летам 1655 =уся Б. была занята рускімі войскамі.

Праваслаўнае насельніцтва, якое пражывае ў Рэчы Паспалітай, падвергалася нацыянальнаму і рэлігійнаму прыгнёту з боку палякаў-каталікоў. Пратэст супраць прыгнёту ў паўстанні пад кіраўніцтвам Хмяльніцкага. Паўстанцы, якія складаліся пераважна з казакоў, а таксама з украінскіх і беларускіх сялян, атрымалі шэраг перамог над польскім войскам і склалі з Варшавай Зброўскі мірны дагавор, які надаў казакам аўтаномію. Неўзабаве, вайна аднавілася гэтым няўдала для паўстанцаў, якія пацярпелі цяжкае паражэнне пад Берасцечкам. Хмяльніцкі, бачачы немагчымасць перамогі паўстання, звярнуўся да Расіі з просьбай прыняць украінскія тэрыторыі ў яе склад. Земскі сабор прыняў рашэнне задаволіць просьбу Хмяльніцкага і абвясціў вайну Польшчы. ў Пераяслаўе адбылася Рада, якая выказалася за ўваходжанне ў склад Расіі. Хмяльніцкі перад рускім пасольствам прынес прысягу на пэўнасць цару Аляксею Міхайлавічу.Падрыхтоўка да вайны вялася ад пачатку царавання Міхайлавіча былі створаны тры арміі- паўночна-заходняя, цэнтральная і паўднёва-заходняя Даведаўшыся што цар найперш хоча ўдарыць па Смаленску, сойм паслаў рэвізораў для агляду смаленскіх умацаванняў з тым, каб забяспечыць зброяй для пачатку вайны стала памылка паслоў Рэчы Паспалітай у напісанні царскага тытулу. Усе тры царскія арміі павінны былі ўдарыць адначасова. Ход вайны ад самага пачатку агрэсіі разгортваўся надта ўдала для заваёўнікаў..царскія войскі захапілі Полацк. царскія войскі ўзялі Смаленск і пасля моцнага супраціўлення, здалі горад, здаўся и Магілёў. задалася Дуброўна, пасля чаго, з гораду выгналі ўсіх людзей, шляхту адправілі цару пад Смаленск а сам горад спалілі. Шарамец'еў з баямі ўзяў Віцебск,. Працягваў аказваць моцнае супраціўленне толькі Стары Быхаў, моцная крэпасць. Баявыя дзеянні 1654 года, скончыліся толькі глубокай восенню. У выніку Рэч Паспалітая перастала існаваць як дзяржава. Землі Беларусі далучыліся да Расійскай імперыі. Толькі перамір'е, заключанае ў Андрусаве (1667), спыніла гэтае супрацьстаянне.

23. Сацыяльна-эканамічнае і палітычнае становішча Беларусі ў другой палове XVII -пачатку XVIII ст.

Напярэдадні Люблінскай уніі на Б. - 1 800 тыс. жыхароў, (шляхта, сяляне, мяшчане). Шляхта дзялілася на групоўкі. Найбольш буйнымі былі магнаты, складалі сенатарскае саслоўе і валодалі ў большасцю сялянскіх гаспадарак. Самай шматлікай - група дробнай шляхты, але ў яе руках былі толькі 28% с/г. XVI - шляхта, як ваенна-служылае саслоўе, пачынае разлагацца знутры. У 1633 г. сейм абвясціў, што не толькі шляхціч, але і яго нашчадкі назаўсёды будуць пазбаўлены шляхецкіх правоў за гандаль ці шынкарства. Самым шматлікім саслоўем - сяляне. Аграрная перабудова гаспадаркі была вызначана каралём у 1557: заснаванне фальварачнай гаспадаркі, канчатковае запрыгоньванне сялян, павелічэнне павіннасцей, рост даходаў дзяржаўнага скарбу і шляхты. Пасля рэформы сяляне: цяглыя, асадныя, сяляне-слугі. Сялянская гаспадарка пачала ўцягвацца ў рыначныя адносіны. З 2й п. XVII - эканамічны заняпад Беларусі, выкліканы ўзмацненнем феадальнага прыгнёту, разбурэннем гаспадаркі, як у выніку антыфеадальнай, нацыянальна-вызваленчай барацьбы, так і знешніх войнаў. Аднаўляць разбураную гаспадарку пачалі з раздачы зямлі сялянам і перавод іх на грашовы і натуральны аброк. Вяртаецца паншчына і павялічваюцца павіннасці. Мяшчане (жыхары гарадоў) павялічвалiся за кошт вольных сялян, уцекачоў і прыгонных. Да першай паловы XVIII магдэбургскае права мелі ўсе буйныя гарады.Саслоўе мяшчан складалася з заможных вярхоў, сярэдняга пласта і беднаты. Рамёствы і гандальУласныя карпарацыі рамеснікаў – цэхі.Пашыраўся гандаль як унутраны, так і знешні. Найбольш трывалыя сувязі былі з Расіяй, Польшчай, Левабярэжнай Украінай, Рыгай, з краінамі Заходняй Еўропы.У 1784 г. было завершана будаўніцтва канала Агінскага, які злучаў Нёман з Прыпяццю. У 1781 г. пачалося будаўніцтва Днепра-Бугскага канала. Такім чынам, сельская і гарадская гаспадарка Беларусі да сярэдзіны XVIII ст. была ў асноўным адноўлена.