21.Ақша қаражаттарын есепке алудың мәнi мен мақсаты. Кассадағы қолма-қол ақша қаражаттарының есебі

Ұйымдар әртүрлі шаруаш-қ операцияларды жүзеге асыру барысында төлемдер қолма-қол н/е қолма-қолсыз ақша қаражаттары арқылы жүзеге асырылады. Қолма-қолсыз ақша арқылы есеп айырысуларды жүргізу үшін ҚР-ң әділет органынан мем/к тіркеуден өткен барлық заңды тұлғалар 1 ай ішінде коммерциялық банктен есеп айырысу шотын ашуға міндетті. Ақша қаражаттарының есебін жүргізу ж/е ұйымдасытрудың мақсаттары: 1) АҚ-мен есеп айырысулар жүргізілген барлық операцияларды толық ж/е дер кезінде есепке алуды қамт/з ету. 2) ұйымдағы АҚ-ң дұрыс, тиімді пайдаланылуының бақылау. 3) есеп айырысуларды жүргізу тәртібін бақылау ж/е ұйымның АҚ түріндегі кірістері мен шығыстарын дұрыс есептеу. АҚ Бе жүргізудің міндеттері: 1)АҚ нақты қолда бары мен олардың қозғалысын есептік регистрларға толық ж/е дер кезінде көрсету 2) алдын ала анықталған уақытта ж/е ұйым басшысының талап етуі б/ша АҚ-на түгендеу жүргізу. 3) кассадағы е.а шотындағы ж/е банктегі басқа да шоттардағы АҚ-ң сақталуына бақылау жасау. Қолма-қол ақшаларды қабылдау, сақтау, беру үшін ұйымда касса болады. Касса- қолма-қол ақшаларды ж/е өзге де құндылықтарды қабылдауға, беруге ж/е уақытша сақтауға арналған арнайы жабдықталған бөлме. Кассалық операцияларды жүргізу кассирге жүктеледі. Ол кассадағы барлық құндылықтардың сақталуына толық жауапкершілік алады. Кассалық операцияларды жүргізу кезінде алғашқы құжат ретінде кіріс ж/е шығыс ордерлері қолд/ды. Кіріс кассалық ордер кассаға АҚ-ын қабылдау кезінде толтырылады. Ондағы барлық реквизиттер толтырылып қолдар мен ұйым мөрі басылғаннан кейін құжат заңдық күшке ие болады, осы құжаттың бір бөлігі квитанция АҚ өткізген тұлғаға беріледі. Шығыс кассалық ордері ұйым кассасынан АҚ беру кезінде қолданылатын алғашқы құжат. Кассада Ақ-н беру кезінде міндетті түрде ұйым басшысының рұқсаты беріледі. АҚ-ын ашушы адамның жеке басын куаландыратын құжат көрсетуін талап етеді. Кіріс ж/е шығыс кассалық ордерлеріне ешқандай түзетулер енгізуге болмайды. Осы алғашқы құжаттағы мәліметтер арнайы тіркеу журналдарында тіркеледі. Кассадағы операциялар б/ша айналымдарды есептеу үшін кассалық кітап пайдаланылады. Кассадағы операциялар есебін жүргізу үшін 1010 шоты қолд/ды ж/е мына жазбалар пайд/ды: 1) сатылған тауарлар үшін АҚ кассаға түсті- ДТ 1010, КТ 1210 2) банкетгі е.а шотынан қолма-қол ақшалар кассаға алынды Дт 1010, Кт 1030 3) ұйымның жарғылық капиталына қолма-қол ақша түрінде үлес қосылды- Дт 1010, Кт 5030 4) кассадан жалақы берілді- Дт 3350, Кт 1010 5) іс-сапар шығындары үшін қызметкерлерге аванс берілді- Дт 1250, Кт 1010.

22.Банктегі ағымдық шоттағы ақша қаражаттарының есебі Заңды тұлғалар банктен мынадай шоттар аша алады: ағымдық, депозиттік, валюталық. ҚР-ғы барлық заңды тұлғалар өз есеп айырысуларын банктен ашылған ағымдық шот арқылы жүргізуге міндетті. Банктік шоттар арқылы е.а жүргізу кезінде қолма- қолсыз ақша арқылы е.а-ларды жүргізудің 1 формасы пайд/ды: төлем тапсырмасы, төлем талап тапсырмасы, инкассалық үкім, аккредитив, чек. Ағымдағы банктік шоттағы АҚ-ның есебін жүргізу үшін 1030, жинақ шоттарындағы АҚ-ның есебін жүргізу үшін 1050, өзге де АҚ-ның есебін жүргізу үшін 1060 пайд/ды. Аталған шоттардың барлығы активті. Е.а шоты б/ша АҚ-ын аудару кезінде сатушы мен сатып алушы арасында бекітілген келісімшартта көрсетілген есеп айырысу құжаттарының біреуі пайдаланылады ж/е есеп айырысу шотында ақша қаражаттары жеткілікті болған жағдайда ғана е.а жүргізіледі. Е.а б/ша жүргізілген операциялардың тізімі көрсетілген көшірме ұйымға беріліп отырады. 1030 шоты б/ша жүргізілген шаруашылық операцияларына жасалатын бухгалтерлік жазбалар: 1) ұйым кассасындағы артық ақша қаражаттарын е.а шотына өткізді- Дт 1030, Кт 1010 2) е.а шотындағы ақша қаражаттарының белгілі бір салада жинақ шоттарын ашуға аударылды- Дт 1050, Кт 1030 3) бюджетке салықтар аударылды- Дт 3110,3130, 3160 Кт 1030 4) банткен алынған несие есеп айырысу шотына аударылды Дт 1030, Кт 3010. Банктік ашылған шоттар мынадай жағдайларда жабылуы мүмкін: 1) ұйым басшысының өтініші негізінде 2) ұйым таратылған өтініш негізінде 3) 3 ай бойы шотта қозғалыста болмаған жағдайда.