54.Англияда конституциялық монархияның бекуі. 1679 және 1689 ж. Актілер.

1658ж Кромвель қайтыс болған соң билік оның ұлы Ричардка өтті. Оның қоғамда беделі жоқ болатын. 1659ж Ұзақ парламенттің «қалдығы» таққа өлтірілген патшаның ұлы - ІІ Карлды (1630-1685) отырғызды. Алайда, Карл сөз бергеніне қарамастан ескі тәртіпті орната бастады. Бұл жылдары Англияда 2 саяси партия пайда болды: торри – патшаны жақтаушыларды біріктірді, виги – патшаға оппозициялық қатынастағы буржуазия мен орта дворяндарды біріктірді.

1679ж вигилар парламентта көпшілік дауысқа ие болуының нәтижесінде «Хабеас Корпус акт» немесе «Азаматтардың бостандығын жақсы қамтамасыз ету және теңіздің ар жағында қамауға алудың алдын алу актісін» қабылдады. Бұл заңға сәйкес, қамауға алынған адам өзі немесе туыстары арқылы «Хабеас Корпусты» туралы бұйрық беру талабымен Англияның жоғарғы соттарының біріне жолдану құқығын иеленді. Бұл бұйрыққа сәйкес, қамауға алған тұлға оны сотқа әкелуге тиіс болатын және, мүмкін болса , ол үшін ақшалай құн төленсе, оны босатуға тиіс болатын. «Хабеас Корпусты» ІІ Карл бекітті, слайда ол вигилердің ІІ Яковтың таққа отыруына қарсы болмауын шарт етіп қойды.

Жаңа патша ІІ Яков (1633-1701) буржуазияға қарсы саясатты жүргізді, сөйтіп, парламент вигилармен біріге отырып (парламенттің құрамында негізінен торила болатын), «революцияны» жүзеге асырды. 1689ж таққа Нидерланды штатгальтері Вильгельм Оранский (1650-1702) отырды. Осы кезден баста Англияда конституциялық монархия түбімен орнады. Бұл тақ төңкерісін ағылшындар «даңқты революция» деп атаған. Жаңа патша таққа отырған соң «Құқықтар туралы Биллі» бекітті. Осы құжат Англияның Конституциясы болып саналды. Оның негізгі мәні парламенттің заңнама саласындағы үстемдігін бекітуде болды. Алайда, патшада парламенттің заң жобаларына абсолюттік вето құқығы сақталып қалды.

55.Хуііі-хіх ғғ. Ағылшын парламентаризмі дамуы. Екі партиялы жүйе. ХіХғ. Сайлау реформалары.

56.Ұлы Наурыз Ордонансы

Бұл акті Франция бас штаттарының нұсқауымен билеуші феодал тобы үшін қиын-қыстау кезеңде жазылған. Англиямен болған 100 жылдық соғыста Францияның феодалдық шонжарлық жерінің күйреуі, Париж көтерілісі, тақ мұрагері Карлдың едәуір жеңілдіктер жасауына мәжбүр етті.

1357ж шақырылған Бас штаттар реформа жобасының ауқымды жоспарын жасады.

Аса маңызды реформалар наурыздағы король ордонасында бекітілді. 67 баптан кірген ордонаттық толық түрде мем-ті, қаржыны, әкімшілікті басқаруда. Бас штаттар билігінің едәуір нығайғандығын көрсетті.

Ұлы Наурыз Ордонансы Франциядағы өкілдік монархия даму кезеңінің ең шарықтау шегі болды. Бірақ ол небәрі 1 жарым ғасыр ғана әрекет етті.

Франция корольдығындағы 3 сословие жиналысынан кейінгі қабылдаған жарлық, құрамына әр түрлі мәселелерді қамтыған бірнеше қаулыдан тұрды.

57.Еркіндіктің Ұлы Хартиясы

1215жылы ортағасырлық Англияда қабылданған.63 баптан тұрған. Англияның конс-қ тарихының осы маңызды құқықтық ескерткіші бүгінгі күнге дейін Ұлыбритания мен АҚШ-тың негізгі заңдарының бірі ретінде танылады. Тарихи құжат ретінде де хартия айрықша қызғылықты. Ол 13ғ басындағы ортағасырлық Англияның әлеуметтік топтарының күресін бейнелейді. Партия ағылшынның феодалдық мем-дегі сот әкімшілік жүйесінің маңызды заңдағы қағидаттарын қалыптастырған.

Осы хартия бойынша: ағылшын шіркеуі еркін болды; ешқандай да ер кін адам қамауға алынбауы, түрмеге жабылмауы немесе меншігінен ажыратылмауы немесе қандай да бір тәсілмен баспанасыз қаомауы тиіс еді.