1. Стратегиялық өзгерістер

2. Стратегия және стратегиялық жоспарлау

1. Стратегияны жүзеге асыру процесінде басшылықтың әр деңгейі өзіне бөлінген міндеттерді атқарады және өзіне бекітілген функцияларды жүзеге асырады. Шешуші рөл жоғары басшылыққа берілген. Оның қызметі стратегияны жүзеге асыру кезінде 5 сатылы кезеңді ұсынуы мүмкін:

Бірінші кезең өңделген стратегияның, мақсаттың жән ортаның жағдайын тереңдетіп зерделеу.

Екінші кезең кәсіпорында бар ресурстарды тиімді пайдалану бойынша кешенді шешімдерді жасау.

Үшінші кезеңде жоғары басшылық әрекет етуші ұйымдастырушылық құрылымға өзгертулер енгізу туралы шешімдер қабылдайды.

Төртінші кезең кәсіпорынның стратегияны жүзеге асыруын бастау үшін қажетті өзгертулер енгізуден тұрады.

Бесінші кезең стратегиялық жоспарға өзгертулер енгізу.

Стратегияны орындау 3 міндетті шешуге бағытталған.

Біріншіден, бұл олардың қатысты маңыздылығын ұйымның жүзеге асыратын стратегияға сәйкес болуы үшін әкімшілік міндеттер арасындағы басымдылықты бекіту.

Екіншіден, бұл кәсіпорын қызметін қабылданған стратегиялық шешімдерді жүзеге асыруға бағытталу мақсатында таңдалған стратегиямен ішкі ұйымдастырушылық процестердің сәйкестілігін бағалау.

Үшіншіден, бұл жүзеге асырылатын стратегияға сәйкес жетекшілік стилі мен кәсіпорындарды басқару тәсілін таңдаумен алдын-ала болжау.

Барлық белгіленген міндеттер өзгертулер арқылы шешіледі. Стратегиялық өзгерістердің жеткілікті тұрақты және белгілі бір аяқталғандықпен ерекшеленетін 4 типін бөліп көрсетуге болады.

1. Кәсіпорынды қайта құру кәсіпорынның миссиясына және ұйымдастырушылық мәдениетіне қатысты түбегейлі өзгерістерді жорамалдайды. Берілген өзгерістер типі кәсіпорын өзінің саласын және сәйкесінше өнімін және нарықтағы орнын өзгерткен жағдайға сипаттас.

2. Кәсіпорын түбегейлі ұйым саласын ауыстырмаған, бірақ туынды өзгерістер болатын жағдайдағы кезеңінде стратегияның жүзеге асырылуы жүргізіледі.

3. Шамалы өзгерістер кәсіпорынның нарыққа жаңа тауармен шыққан кезде және оған сатып алушыларды жаулап алуға ұмтылған жағдайда жүзеге асырылады.

4. Жай өзгерістер ұйымның өніміне қызығушылықты сақтау мақсатымен маркетингтік ортада өзгерістер жүргізумен байланысты.

Стратегиялық өзгерістер жүйелік сипатта болады. Осыған орай олар кәсіпорынның барлық жақтарын қамтиды. Сонымен бірге ұйымның екі жағдайын бөліп көрсетуге болады. Олар стратегиялық өзгерістер жүргізу барысында негізгілері болып табылады.

Бірінші жағдай – бұл ұйымдастырушылық құрылым, екіншісі – ұйымдастырушылық мәдениет.

Ұйымдастырушылық құрылым стратегиялық өзгерістердің объектісі ретінде әр кәсіпорынның ұйымдастырушылық құрылымының сипаттық ерекшеліктері бар және басшылықтың жақсырақ жүйе басыңқылығы жөніндегі пікірін, қызметте жоғарылау және қызметке келу саясатын, бөлімшелер арасындағы тапсырмаларды бөлуді және т.б. көрсетеді.

Ұйымдастырушылық мәдениет құрылымы стратегиялық өзгерістердің объектісі ретінде кәсіпорынның бүкіл тарихына созылған жұмысшылар топтарының арасындағы ішкі қатынастармен қалыптасқан және ұйымның сыртқы ортаның талаптарына үйренудің әдістерінің және ережелерінің жиынтығының қалыптасуы.

2. Стратегиялық жоспарлау дегеніміз – басшы қабылдаған іс-әрекеттер мен шешімдер жиынтығы, ұйымның болашақта тиімді, ұтымды жұмыс жасау мақсатын қамтамасыз етуге қажетті ресурстарды белгілеу, анықтау, алу және оларды үнемді бөлу.

Стратегиялақ жоспарлау тиімді басқару шешімдерін қабылдау құралы. Оның негізгі міндеті – жаңалықтар енгізу, ұйымды мақсатқа сай, яғни мақсатқа жетуді қамтамасыз ететіндей өзгерістерге енгізуді қамтамасыз ету.

2 сурет – стратегиялық жоспарлау қызметі

3 сурет – стратегиялық жоспарлау белгілері

7-тақырып. Адам потенциалын пайдалану стратегиясы