42. Әлеуметтік мақсаттардағы шығыстарды қаржыландыру

Мемлекет шығыстарының маңызды бағыты әлеуметтік-мәдени шараларға – оқу-ағарту, ақпаратты, қызметтер көрсетуге, мәдениетке , шығармашылыққа, денсаулық сақтауға, дене шынықтыру мен спортқа, мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру мен әлеуметтік қамсыздандыруға жұмсалатын шығындарды қаржыландыру болп табылады. Бұл шығыстар ірілендірілген түрде мынадай түрлерге бөлінеді:

1. Білім беру және кадрларды кәсіби дайындау;

2. Мәдениет, өнер, спорт және бұқаралық ақпарат құралдары;

3. Денсаулық сақтау;

4. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру және әлеуметік көмек;

Шығыстардың бұл тобын қалыптастырудың негізгі көзі – мемлекеттік бюджет пен арнаулы бюджеттен тыс қорлар. Қалған бөлігін орталықтандырылмаған тәртіппен шаруашылық жүргізуші субьектілер өздерінің табыстары есебінен жасайды.

Соңғы уақытта елімізде әлеуметтік-мәдени шараларды қаржыландырудың жаңа қағидаттары енгізілді: әлеуметтік сфераның мекемелері ішінара қаржыландырудың шаруашылық есеп негіздеріне, сақтандырудың қағидаттарына көшуде. Білім беру сферасында – бұл кепілдендірілген бюджеттік нормаларға қосымша білім және кәсіби машық үшін ақылы оқуды қолдану, денсаулық сақтауда – ақылы мединициналық қызмет көрсетуді дамыту, әлеуметтік қорғауда – жинақтаушы зейнетақы қорларына сақтық аудармдар жасау.

Барынша білімді халық экономикалық өсудің барынша жоғары қарқынымен және осы сферадағы басқарудың күшті жүйесімен байланысына құрылған білім беру сферасындағы шығыстар (бюджеттік саясат) Қазақстанда білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасына сәйкес іске асырылаты н болады. Білім беруге жұмсалатын шығыстар зкономиканы кәсібилігі жоғары техникалық бағыттағы мамандармен қамтамасыз етуге жұмсалатын болады.

Денсаулық сактау сферасындағы мемлекеттік саясат пен денсаулықты қаржыландыру механизмдері Қазақстан халқының денсаулығын сактау жөнінде жоғары нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік беретін баламалы қаржылық қамтамасыз ете отырылып және бұл жүйені басқару деңгейін арттыруға бағытталады.

Дене шынықтыру мен спортқа жұмсалатын шығыстар мемлекеттік бюджеттің қаражаттары, кәсіподақ ұйымдарының қаражаттары, шаруашылық жүргізуші субъектілердің кірістері, спорітық қоғамдардың меншікті қаражаттары есебінен.қаржыландырылады

43. Қ.Р-ның жергілікті бюджеттің кірістер бөлігінің құрамы

Қ.Р-ның заңына сәйкес жалпы жергілікті бюджеттерге түсетін түсімдер республикалық бюджеттің түсімдеріне ұқсас және мыналарды кіріктіреді:

1. салықтардың, алымдардың және бюджетке төленетін басқа міндетті төлемдердің түсімдері;

2. салықтық емес түсімдер

3. жергілікті бюджеттерге түсетін түсімдер (жергілікті бюджеттерден қаржыландырылатын мемлекеттік мүлікті сатудан түсетін түсімдер);

4. жергілікті бюджеттерге түсетін трансферттердің түсімдері;

Дамудың қазіргі кезеңінде Қ.Р-ның жергілікті бюджеттері кірістерінің негізін аумақтағы шаруашылық жүргізушісубьектілер мен халықтың салықтық түсімдері (73,1%)

Түсімдердің екінші көзі республикалық бюджеттен берілетін трансферттер болып табылады. Әйтсе де, орта есеппен, олар түсімдерінің 20%-ын құрғанымен, бірқатар субвенциялық облыстардың бюджеттерінде әлеумметік-экономикалық қажеттіліктерді қаржыландырудың қолайлы деңгейіне жету үшін меншікті салық салықтық және басқа түсімдердің жетіспейтіндігінен бұл түсім көзі 50 пайызға дейін барады.