27.Бағалы қағаздар нарығы және оның елдәі қаржы жүйесіндегі орны

Бағалы қағаздар рыногы - шаруашылық жүргізуші субъектілер мен мемлекет шығарған (айналысқа шығарған) бағалы қағаздардың сан алуан түрлері сатылатын және сатып алынатын қаржы рыногының бөлігі. Бұл рыноктың жүмыс істеуі көптеген экономикалық, әсіресе инвестициялық процестерді реттеп, олардың тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұған осы рыноктың қор құрылымдарының - бағалы қағаздардың және өзге де активтердің сан алуандығымен қол жетеді.

Бағалы қағаздар рыногы экономиканың барлық субъектілерінің өздеріне қажетті ақша ресурстарын алуына кең мүмкіндіктер жасайды және алудың жолын женілдетеді. Ол нарықтық экономикадағы көптеген стихиялы түрде етіп жатқан процестердің реттеушісі болып табылады. Бұл әсіресе күрделі жұмсалымдарды инвестициялау процесіне қатысты.

Бағалы қагаздардың айналымға түсу уақыты мен әдісіне қарай олардың рыногы бастапқы және қайталама болып бөлінеді. Бастапқы рынокта бағалы қағаздардың бастапқы иеленушілерінің жаңа шығарылған бағалы қағаздары сатылады; қайталама рынокта бағалы кағаздардың айналысы, яғни олардың иелерінің ауысуы болады. Бағалы қағаздардын номиналдық (номиналдық құн - бағалы қағазды шығарған кезде анықталған оның құнының ақшалай тұлғалануы), эмиссиялық және рыноктық бағасы (бағамы) болады. Қайталама рынок сауда - саттықты ұйымдастырушының ішкі құжаттарына сәйкес жүзеге асырылатын эмиссиялық бағалы қағаздар мен өзге де қаржы құралдарының айналыс сферасы және бағалы қағаздар айналысының бағалы қағаздармен жасалатын мәмілелер қаржы құралдарымен сауда - саттықты ұйымдастырушының ішкі құжаттарында мәміле объектісіне және оның катысушыларына белгіленгсн талаптар сакталмай жүзеге асырылатын сферасы. Биржадан тыс айналым рыногының ұйымдастырылған рыноктан айырмашылығы онда операцияларды жүзеге асыратын бірыңғай орталық жоқ, мәмілелерді олардың офистарында дилерлер мек брокерлер жүргізеді.

Бағалы қағаздар – иесіне табыс әкелетін, оның кәсіпорын (фирма) мүліктеріне қатысы барлығын күәландыратын коммерциялық документ. Бағалы қағаздар табысты иелеріне дивидент түрінде әкеледі. Бағалы қағаздарды мемлекет те, корпорациялар да шығара алады. Оларды «жалған» капитал дейді, оның нақтыдан айырмашылығы өндіріске салынады және қызмет жасайды.Қаржы нарығы – ең алдымен дербес экон-қ катеория ретінде бағалы қағаздарды сату мен қайта сату жөніндегі операцияларды жүзеге асыру жолымен кәсіпор-ң, фирмал-ң, банкт-ң, жинақтаушы зейнетақы қорлардың, сақтық инст-ң, мемл-ң ж/е халықтың уақытша бос ақшасын жұмылдыруды, бөлуді ж/е қайта бөлуді қамтамасыз ететін рыноктық қатынастардың жиынтығы.

28.Халықаралық мемлекеттік несиенің қажеттілігі мен оның түрлері. Халықаралық мем\к кредит-халықаралық экон-қ қатынастар сферасында елдердін материалдық ресурстарының қозғалысы, мемлекет дүниежүзілік қаржы рыногында борышкер немесе кредитор ретінде болатын қатынастардың жиынтығы. Мем\р өзіне қажетті қаржы ресурстарын жұмылдыру үшін ұлттық шекарадан тыс жерлердегі бос ақша көздерін барған сайын белсенді пайдалануда. Халықаралық мем\к кредит ұлғаймалы ұдайы өндірісті қамтамасыз ету құралдарының бірі, дамушы елдерге эк\қ көмек көрсетудің құралы б.т. Хал\қ кредиттің негізгі нысаны сыртқы қарыздар б.т. Қарыз қаражаттары сыртқы сауда мәмілелерін жүзеге асыру н\е экспорт пен импортқа жәрдемдесу-сыртқы сауданы несиелендіру үшін пайдаланады. Сыртқы мемлекеттік борыш – шетелдік несиегерлер турасында белгілі бір күнге, белгіленген мерзімде өтеуге жататын елдің қаржылық міндеттемелерінің сомасы. Мемлекеттік сыртқы қарыз алу б/ша тартылатын қаражаттардың көлемі елдің ҰБ-інің таза алтын-валюта резервтерінің 50%-нан аспауы тиіс. Халықаралық мем\к кредитті елдің эк/қ секторлары(банктер, ақша-кредит реттеу орг/ы, мем/к басқару секторы, т.б.) б/ша және мем/к кепілдік берген ж/е бермеген сыртқы қарыз деп жіктеуге болады.