
- •Пытшкöс
- •Вöрпи да пода йылiсь
- •Шыр да пышкай
- •Вельмöм шыр
- •Панöм нинкöм
- •Кöин-лекар
- •Кыдз старукаöс ош лечитiс
- •Баля баран да коза баран
- •Ош да мужык
- •Палитöм мыр
- •Ош ордын срокын
- •Бöжись ви
- •Руч да кöчпияннэз
- •Туран ырöш
- •Кимось йылiсь
- •Старик да вöрись
- •Сяпарись ваней
- •Бишедтан да чуддэз
- •Ваня - бöб зон
- •Кама иван
- •Куим зарниовöй юрси тылöп
- •Кабморт
- •Рытко, ойко да асывко
- •Иван мужыкпиян
- •Сар адмон, сылöн зон да оров зарниборд
- •Иван саревич (1)
- •Иван саревич (2)
- •Мича марпида
- •Лёгостай
- •Зонка читкыля юр
- •Шыр да кеня
- •Кам ордö била
- •Гусялöм сойез
- •Куим сой
- •Зарни яблоня
- •Иван саревич да мича ныв
- •Илля муромеч да шатёр-богатыр
- •Вежöм челядь
- •Савдатлöн инь да сылöн зарни челядь
- •Обороника
- •Рака козиннэз
- •Тёпок да бабылiньöй
- •Кöртовöй вöлок
- •Ошвердас
- •Бöб öмель
- •Сунис моток
- •Нылочка да еги-баба
- •Гона да öмека
- •Легонтай, легонтай
- •Певрунь
- •Вöралiсьлöн диво
- •Быдса чудо
- •Повзьöтчан керку
- •Кум да кума
- •Зарни сюр
- •Зарни кöш
- •Кыдз вöрдядь мыжйис инькаöс
- •Вöрись кульлöн отсöт
- •Мыйсянь китöмлöн киыс быдмис
- •Лёк туннэз йылiсь
- •Ленсювко
- •Богатыр да кулан
- •Умöлик мерин
- •Чöвтöтовöй дубаса ныв
- •Анькытш иванко
- •Шуд кошшиссез
- •Нывкаэз йылiсь каски
- •Иван да пров
- •Петра-сар, савдат да розбойниккез
- •Озыр жöник сайын
- •Мортсёйись инь
- •Грек шедтiссез
- •Яньки, паньки да ваньки
- •Мывкыда воннэз да бöб иван
- •Бöб зонпиян
- •Ай да сылöн куим зон
- •Тöдiсь доктор
- •Озыр корасись
- •Дышкучик
- •Кыдз данько бурлачитiс
- •Сизимок
- •Мывкыда митей
- •Кыдз мужык дзодзоггезöс янсöтiс
- •Китрöй мужык
- •Кытчö ветлiн да мый аддзылiн
- •Куим вон
- •Кыдз зонка би кошшис
- •Не поп, не чорт
- •Горш попаддя
- •Поп да срошнöй
- •Тыра курöг
- •Кöчкыйись да поп
- •Бöбсялöм поп
- •Кöбыла кольттез
- •Вöралiсь опонь да барин
- •Зимогор
- •Дыш олёнушка
- •«Ёгортан курöтан...»
- •Асныррез
- •Некывзiсь сапоггез
- •Юкмöсын тэсь
- •Мöдiк кудымкар
- •Туй вылын öшынок
- •Гузи да мези
- •Кыдз овдя пиканалiс
- •Потя да потика
- •Дзирыт пельняннез
- •Чочком колпака морт
- •Кыдз епаöс кöч велöтiс
- •Донтöмик пятаккез
- •Атрапей
- •Кыдз сёйис, сiдз и уджалiс
- •Таратайкаын поп
- •Елесько
- •Нёль вон да пишаль
- •«Эн керась ― усян!»
- •Нинйöм чаркиэз
- •Старик да старука
- •Нинкöм да налевка
- •Пöв нинкöма мужык
- •Комиöн буржык
- •Вежа висьттэз
- •Кысянь светас лоис му
- •Кыдз шогмис му
- •Шогмöма вöв коколись
- •Кыдз шогмöм кама му
- •Пера да зарань
- •Шондi да тöлiсь
- •Мыйсянь сюыс öтiк роза, öтiк шепа
- •Мыля ид шепыс дженыт
- •Мыля ошыс дженыт бöжа
- •Кыдз коми йöзсö пыртöмась
- •Кыдз шогмöмась антипина да паршакова деревняэз
- •Кыдз шогмöма кама ю
- •Вына отир, атаманнэз
- •Матрёна - вына инь
- •Кудым ош
- •Пера-богатыр
- •Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын
- •Пера-богатыр да вöрись
- •Пера-богатыр да вакуль
- •Кыдз пера-богатыр вермасьöма змейкöт
- •Кыдз пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны идолишшоöс
- •Кыдз пера-богатыр пессьöма грап строгановкöт
- •Пера да мизя йылiсь
- •Полюд да колчим
- •Юкся, пукся, чадз да бач
- •Богатыррес вольвылын вöлöмась
- •Онтип богатыр йылiсь
- •Чучкарской богатыррез
- •Майко да кудымко
- •Богатырка
- •Кыдз дзуздя розбойниккёзöс вашöтöм
- •Войсколöн атаман
- •Ермак атаман
- •Ермаклöн медодзза бой
- •Пугачов йылiсь
- •Камид атаман йылiсь
- •Воддя кузя бунт
- •Куим вон-богатыр
- •Чудь, важ отир
- •Чудляна
- •Чуддэз да чарла
- •Тшак увтiсь морток
- •Учöтик мортоккез
- •Медодзза отир
- •Важжес — ыджыт отир
- •Асьнысö вийöмась
- •Мунасö мöдлаö
- •Пуста деревня
- •Сьöд чукча
- •Медыджыт ен
- •Чучкöйлöн аслас сёрни
- •Быдöс дозмукöн торксьöмась
- •Важжес мыжйисьöны
- •Мыжйöм морт
- •Коми чуддэз
- •Одзза мортлöн коктуй
- •Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
- •Тöдтöм йöзлöн горт
- •Розбойниккез, кладдэз
- •Ыджыт керкуись розбойниккез
- •Виясö бичулиöн
- •Розбойниклöн сьöлöмыс сьöд
- •Костымчи
- •Кык ыджыт клад
- •Розбойниккезлöн пыж
- •Иньва дорись клад
- •Пыжтыр зарни
- •Кладыс кöчöн мыччасис
- •Петöма ачыс
- •Лöз вöла караульшик
- •Кладыс не быдöнлö сюрö
- •Сказзэз
- •Бытшöм морт
- •Кин пармаö вайис бур олан
- •Чудвисьттэз
- •Суседкоэз
- •Суседко
- •Печкись суседко
- •Гидйись суседко
- •Кинкö мыччасис
- •Мешайтчöма чернильнича
- •Курöггезöн шупкасьö
- •Öтöрись чуддэз. Боболлез
- •Баняын блазнитiс
- •Пукалiкö
- •Сiсь чурка
- •Вежöм зонка
- •Пывсянiсь чуд
- •Мöс картаись чуд
- •Öвин васька
- •Кутор чуд
- •Умöль места
- •Чуд дозыляйтiс
- •Кöрт кокаэс мырддясö
- •Чоморлöн стан
- •«Мун чомору!»
- •Луншöрика
- •Луншöрика-обороника
- •Ваись, нюрись куллез
- •Кульпиян
- •Шулькун
- •Сакасикö
- •Куллезлöн свадьба
- •Тыись вакуль
- •Васö оз лэдз босьтны
- •Ва дорись нывка
- •Калян рöдiсь нывка
- •Вöрись чуддэз
- •Биа öма тупыль
- •Сотчан турунъюр
- •Лешачика дюттьöтöма
- •Тшакъявтöн чудитчис
- •Вöрисьлöн керкуын
- •Вöр кöзяин
- •«Вöр дорын олöм сторож…»
- •Вöрись дядько
- •Лешак да лешачика
- •Синкымтöм матшка
- •Вöрись инька
- •Абу вермöм диктыны
- •Вöрисьыс кежöтлöма
- •Пон сёйись
- •Лешак нуöтлöм
- •Ыджытжык
- •Бедьыс мöдлаö нуöтiс
- •Лешачика кыскалöма
- •Вöрын олiсь инька
- •То ыджыт, то учöт
- •Пон кучика вöрись
- •Гитлерка
- •Вöрисьлöн инь кодь
- •Вöрись ордын
- •Дядькалöн пестуння
- •Пугырнюрись кöзяин
- •Митрофан митрофановичлöн тётка
- •Дявлöн туй
- •Мыйсянь чегис кок
- •Тöдiссез, тшыкöтчиссез
- •Петя-балаган
- •Мужык мунöма турунла
- •Тшыкöтöм свадьба
- •Тöдiсь тшыкöтö свадьба
- •Кинас аддзö
- •Мöдiк висьтассэз
- •Мам кай вештiсьöма
- •Ошлöн инька
- •Микайыв пиян икота
- •Икотаэз
- •Еннэз риксьöны
- •Оз лэдз чилькöтчыны
- •Кулöммес ловъяэслö отсалöны
- •Змея нимасис
- •Мырыв да кöкöв
- •Торокан пышшö
- •Югыт турун
- •Курöг празьник
- •Öшмöссэз
Коми чуддэз
Юэз дорöт пармаэзын
Кöркö уна каррез вöлöмась,
Сэтöн коми чуддэз олöмась,
Лöня, гусьöна уджалöмась,
Некинлö абу мешайтöмась.
Да Степан святöй аддзисьöма,
Атаманнэз сьöрас босьтöма,
Розоритны каррез пондöма.
Сэки Юкся петöм воннэскöт,
Сувтöм паныт атаманнэслö,
А святöй Степанлö шуöма: —
Тэ дука урöс сёян,
Ми огö сёйö урсö —
И тэнö огö тöдö! —
И тышкасьны сэтöн пондöмась
Коми чуддэс атаманнэскöт,
Да одз асывсянь луншöрвиöдз
Кыссьöм вира тышкасьöмыс,
И лёк пуля пöрись Юксяöс
Кыдз пожумöс, сэтöн октöма.
Сувтас Юкся местö Пуксипи,
Сы дын локтö Чурак Пелымкöт,
И луншöрсянь сэк ойшöрвиöдз
Ыджыт бой горалас пармаын.
Сэтчö Чазь да Бач сибöтчасö —
Атаманнэс повзьöм кöччез моз
Коми чуддэз шогъя пышшасö,
А Степан котöртас ю дорö,
Пуксяс аслас святöй плот вылö,
Дзебас юрсö изын из сайö,
Кама кузя кывтас доль.
Одзза мортлöн коктуй
Вот шуам: одзза йöзыс, первöйыс, туйез абу керлöм, поссэз абу видзöм, да и керкуэс нылöн абу вöлöмась. А мыйлö нылö керкуэсö?
Баитлiсö тай: «Одзза йöзыс вöлöм гöна кучика, кöин гыжа — паськöм да кöмкöт эз ков. А колiс бы, дак кысь сымдасö? Эд мортыс пу ыждаöдз быдмылöм».
Öтiк сэтшöм морт коктуйсö Пешнигортас кольöм жö тай: яг понас тальччöм öт кокнас да ляпкöтöм, и керöс помыс — торъя чöвпан.
Нiя ыджыттэс, тальччалöмась эд керöс вывсянь керöс вылö, ваэсö да нюрресö вожмалöмась.
А поди ыджыт мортыс кинкö сьöрö вöтчис али кинкöсянь пышшис да нинкöм нырнас ягас чужйисис — мийö эд эг аддзылö.
Чучкöйез пышшöмась розбойниккез шогъя
Миян Коча гöгöрын эм Чучкöй мыс, эм Ошмыс, эм Карла, эм Чивыльыб — сэтöн быдлаын олöм чучкöй йöз, сэсся абу лоöм. Аддзалам нылiсь сийöсiсь да сермöтiсь украшеннёэз.
Чивыльыбын олöма Чивыль, пöрись мужык. Вöр шöрын öтнас олöма. Сы ордö локтасö розбойниккез (нiя лунвылын кытöнкö олöмась, татiссес вылö пыр уськöтчывлöмась), корöны сылiсь зарни:
— Сет öнi жö зарни, и ми мунам. Чивыльлöн зарни абу.
А розбойниккес горöтöны:
— Вай! Он сет — сотам! Абу да, кытiсь сетас?
Розбойниккез джоджö чапкасö горпöдан, керасö ыджыт би да и сотасö Чивыльсö.
Сiдз и мöдiккезöс поди сотiсö, а кинкö ештiс и пышшыны.
Сэксянь эта местын чучкöй йöз абу лоöм.
Тöдтöм йöзлöн горт
Чöжöгöв гöгöрын эмöсь тöдтöм нима местаэз: Татил, Öдöгай, Нис; юэз: Сулчим, Булач. Кытшöм йöз нiйö сiдз шуöма?
Кöркö вöвлöма Важгорт деревня. Сылöн ним — коми ним, миян геддэз, натьтö, сiдз шувлiсö сiйö.
Но геддэс жö то кыдз висьтасьлiсö Важгортын олiссес йылiсь.
Чöжöгöвса, комиэс, мунöны уджавны али локтöны кысянь Важгорт деревняöт, а сэтöн отир вексö уджалö-тэрмасьö, некöр весь оз ов.
Юалöны нылiсь:
— Ойшöрсянь али луншöрсянь уджалат? Важгортса нем оз вежöртö. Нылiсь рочöн юалöны: — С полуночи али с полудня робите?
Сiдз жö нем оз вежöртö. Нылöн асланыс сёрни вöлöма.
А кытчö нiя сэсся лоасö — некин абу кывлöм.
Мöдiк важ деревня вöлöма — Лёдзов, дак сэтöн коми кывсö тöдлöмась. Лёдз нима морт сэтчö пуксьылöма овны. Сiя кысянькö пышшöма, медбы заводö эз вашöтö нето савдатö эз сетö.
ЕНЫБ
Луп ю дорын, Важгорт урочишшо сайын, эм öтiк мыс, абу и ыджыт. Эстöн сiя медбур места, гажа. Сы вылö каян — ылö тыдалö. Мыс увтас мусис ключчез петöны. Куима нiя, куим öшмöс кöркö вöлöмась. Öтiк мыс увтiсь петöны, а куим ладорö котöртöны. Ваыс нылöн öддьöн чöскыт.
Эта мыслöн нимыс — Еныб, енлöн ыб.
Мыля сiйö сiдз шуöны?
Менам гедö сто квать годöдз олiс, сiя висьтавлiс: «Еныб дорын сулавлiс ен, ми сы дынö кеймисьны ветлывлiм, кыдз тi öнi вичкуэзöт ветлöтат».
Айö сiйö енсö тöдлöма жö, а ме ог тöд, ме дырни эз ни вöв. Öтiккез шуöны, што сiя пуовöй вöлi, мöдiккез — што изовöй. Кытчö лоис еныс, эг жö кывлы. Поди кöр вичкуэсö керисö, дак вичкуö пыртiсö. А кыдз важ ен вöлi, дак важ йöзыс дзебисö кытчöкö.
Война воэзас пöрись отирыс гожумнас сёянöн-юанöн Еныб вылас кайлывлiсö, токо ог тöд, мый понда: али пикан лун чулöтны, али касьтiсьны (сэтöн жö неылын шойна эм — важ отирыс сэтöн куйлö).