Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Медыджыт ен

Чучкаррес вичкуэсö абу керлöмась, еннэзнысö видзлöмась вöрын да керöссэзын. А медыджыт, медбасöк еннысö видзлöмась Искарын, пешораын. Сiя пешораыс и öнi эм, натьтö, но еныс пö абу ни, и некин оз тöд, кытчö лоис.

Ме ачым сы ладорись, но татöн сорок год ни ола. Меным дасвит год гöгöр вöлi, кöр сiя ен йылiсь кылi, а ветлыны пешораас эг инмы. Висьтасьлiсö, што пешора пыдöсас пукалö Ен-мужык, сы одзын пызан, а пызан вылас куйлö зарни поднос — бытьтö еныс сьöм öктö.

Еныс пö керöма дона изiсь. Ме думайта, сiя не керöм, а сэтшöм из вöлi. А поди и пуовöй ен вöлi, токо мыйöнкö мавтöм. Вон Енидор посадын, пуовöй вичкуас, сэтшöм жö ен-мужык вöлi, дак сiя пуись керöм — статуйка сэтшöм бытшöм. Сiя кинас веськыт пельбоксö кутöм. Этö лоö: «Ой, умöль меным, умöль...»

Чучкöйлöн аслас сёрни

Эстöн чучкöйез овлöмась. Эмöсь чучкöй öшмöссэз, чучкöй чöссэз вöвлöмась, ныö отирыс сюрлöмась. Чучкöйес новйöмась звир кучикись паськöм. Виясö кöрöс — паськöм эм, кöмкöт.

Вынаöсь вöвлöмась, бöбавлöмась жö — крыша вылö доддез лэбтавлöмась. Асьныс сьöдöсь да ыджытöсь. Юртаэзын олöмась, вöрын.

Сёрдын, Баженечкöй логын — нылöн могильниккез. И Зыкöвмысын тожö. Белькöвнюр дынын чучкöй öшмöс эм. Öнi тырöма ни, срубыс сiсьмöм.

Чудлöн аслас язык, рочсö не понимал, комисö не понимал. Сэтчö мöдiк отир локтас, чучкöйесö пондасö ыжмитны, вот и чучкöйес торкасö асьнысö.

Быдöс дозмукöн торксьöмась

Важжес олöмась Кыдзыскушын, асьнысö торкöмась: гуэз гарйöмась, стöббез сувтöтöмась, асьныс пырöмась гуэзас — быдöс дозмукнаныс, вöввезöн, — да и октöмась стöббесö. Сiйö местасö стариккес шувлiсö — Гажаыб. Сэтöн чучкöйес дзебöмась асьнысö.

Эмöсь пö торъя шойнаэз — сiдз стариккес висьтасьлiсö: Öтлаын воннэз куйлöны пö: Чадз, да Бач, да Юкси, да Пукси.

Гуэз вылас и туруныс оз кай, а ны гöгöр быдмöны квать кöз да кыдз. Ны увтын и касьтiсьöны. Но не семикöн, а субöтаö — сiдз бытьтö пö асьныс важжес тшöктöмась. Касьтiсян кежас чери кыйöны Кыдзыс юись, Каньявöр дорись. Сэтчин пруд, а чериыс мымда — больвейти!

Важжес мыжйисьöны

Чуддэс — нiя не морттэз. Но и мöдкодьöсь вöлöмась — отир жö. Миян кодьöсь али абу — огö тöдö ми, а шуам татöн: нiя важжес, рöдителлес. Озö кö нiйö казьтывлö али шойна вылын нылiсь лыэз вöрзьöтасö, нiя мыжйöны мортсö.

Миянiсь старик пондiс кокнас шогавны, и некытшöм лекарство, некытшöм турун оз веськöт. Черöшланнича дынö мунас, сiя öшлас да висьталас: рöдителлес мыжа лэдзöмась пö, колö Войвылö ветлыны да казьтывны нiйö.

Войвылас эм важ шойна, сэтiсь морт юр кыскöмась да майöг вылö кышалöмась, вот сiя и мыжйисьö. Сэтчин и ветлöтöны мыжа отирыс, вошшöтöны рöдителлесö, и нiя босьтöны мыжсö.

Ветлас старикыс — и кокыс дугдас висьны.

Мыжйöм морт

Багайын (вöвлöма сэтшöм посад, сэтöн волось сулалöм, а öнi нем абу) му гöртöн мужык аддзöма юр чашка да öшöтöма сiйö майöг вылö. Мужыксö шуöны Пиля Гриша Конан. Ашынас Пиля Гриша Конан шогавны пондас — косыс висьö, и ветлöтнытö кодясö оз чайтчы.

Мый инö лоис пö? Батi кынмалi да?

Абу жö кынмалöма — рöдитель мыжйöма сiйö. Этадз öтiк инька висьталöма, сiя мыжйöммеслö черöшлан öшлö. Эшö висьталöма: рöдителлесö казьтывны пö колö, сэк дугдан шогавны.

Пиля Гриша Конан сэк жö и касьтiсянсö лöсьöтас, Багайсис рöдителлесö казьтылас, сылöн косыс и дугдас висьны.

Сэксянь Багайын пондiсö важжесö казьтывны.