Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Пера да мизя йылiсь

Луп ю дорын вöлöма Важгорт деревня, сэтöн олöмась эна местаэзiсь медодзза йöзыс. Сэсся юксьöмась, и вöлись лоöма Мöдгорт деревня. Мöдгорт деревняас олöмась Пера да Мизя воннэз — кык богатыр. Нiя учöтсянь вынаöсь вöлöмась да иззэзöн чапкасьлöмась — выннысö пешлöмась. Луп ю сэтöн ота ни, а нiя сы омöн чапкасьлöмась. Мукöд изыс ваö усьö, мукöдыс — ю сайö.

Öтiк из öнöдз берегас куйлö — сiйö Пера Мöдгортсянь чапкöма. Ми томувъя пондылiм вöрöтны сiйö изсö — эг вермывлö.

Кинкö шуас:

— Кодi вермас вештыны тайö изсö — Мизя лоас; кодi бергöтас — Пера лоас.

Некин эз вермыв. Миян коласын Пераэс да Мизяэс эз ни вöлö, кöть и быдöнным Мизёввез — Мизя род.

Пера öтiк суткиöн лямпа вылын Перемöдз ветлывлöма. (Перемас Мизя воныс мыйкö дырна олöма, дак сы дынö.)

Бöр локтiкö казялас дуб, шуас: «О, эта ён пу, ковсяс гортын!» Дас кык пу лямпаэз понда октас да ваяс гортас. Но сымда лямпаэсö оз эд кер — додь полоззэз вылö сеталас. Бур мужык Пераыс вöлöма.

Ачыс бур, да и выныс бур: öтiк кеписьыс сылöн сы сьöкыта, што сизимвося зонка оз вермы лэбтыны. (Кеписьсö кöр кучикись вурлöма.)

Пералöн чом вöлöма. Кöр дыш пырны чомас, öтöрсяняс чом пельöссö лэбтас и пуктас нето судзöтас чомсис, мый колö — кеписсесö ли, чер ли, куöм ли.

Пера олас дыр, öддьöн дыр. Кöр кулас, Мöдгорт мыс вылас и дзебасö. Сылiсь гусö вöлi Мöдгортсис мужык аддзöма. Кутас öвин гу гарйыны, и лыэз петасö. Кузьöсь, ыджытöсь, öддьöн чочкомöсь.

Мужык юр лысö пуктас, сэсся кос лы, ки-кок лыэз тэчас — кык метрася унаöн кузьжык лоас. Инькаэс повзясö: морт я вöлi сы ыждаыс?

Полюд да колчим

Вишера вöррезын кык богатыр олöмась — Полюд да Колчим. А кöр öтiк местаын кык кöзяин — сё ни оз лöсялö. Сысянь, ме думайта, и пондасö нiя тышкасьны — öта-мöд вылö иззэз чапкавны, керрез.

Полюд из чапкас — Колчимö инмас, но Колчим оз усь, сулалö.

Колчим из чапкас — Полюдö инмас, но Полюд тожö оз усь.

Öтыс олöм Колчим ю дорын, мöдыс — Вишера дорын.

Öддьöн дыр нiя тышкасьöмась, да некöда абу вермöмась. А сыбöрын кыкнанныс керöссэзö пöртчöмась. А мыля сiдз — некин оз тöд. Поди сысянь, што дыр öтiк местаын сулалiсö, сулалöмсянь мыдзисö да и тувдiсö. А поди и Ен мыжйис.

Юкся, пукся, чадз да бач

Одзжык коми му вылас уна кодя отирыс вöлöма. И мед ни кодяыс ны коласын Юкся нима мужык вöлöма. Сылöн куим пиян вöлöмась, тожö кодяöсь — Пукся, Чадз да Бач.

Оласö, оласö, öтлаын дзескыт лоас, и шуас Юкся янсöтчыны зоннэзнас. Зоннэс бöръясö аслыныс виль местаэз — пырасö пыдöжык вöрас, аддзасö ас сьöртi вылынжык нöрыссэз да строитны горттэз кутчасö.

Вот Чадз лöсьöтчас керку тшупны, да немöн — черыс айыс дынын. И ыкöстас айыслö:

— Ö-öй, тэ кылан, тятю?!

— Кыла, кыла, зонö,— шыасьö айыс. — Мый, аддзин ни аслыт виль горттö?!

— Аддзи, чапкы меным чер, мöда керку тшупны!

Юкся чапкас черсö веськыта вöррес вевдöрöт зоныс шы вылö. Чадз кутас лэбзян черсö, октас кызжык пожуммез, тшупас аслыс керку да тшамъя — яй видзан чом

А сэтчö и Бач ыксö:

— Ö-öй, тэ кылан, вонö?! Чапкы меным чертö! И ме аддзи аслым горт понда мича места и понда керку тшупны!

Чадз чапкас черсö вöррес вевдöрöт, Бач кутас лэбзян черсö, октас сыспуэз да тшупас керку и тшамъя. Вöлись Пукся, куимöт воныс, чирзö:

— Ö-öй, воннэз! И ме аддзи аслым бур места! Чапкö меным чер, тшупсьыны колö!

Чапкас Бач черсö веськыта вöррес вевдöрöт воныс шы вылö. Пукся кутас лэбзян черсö, октас конда пуэз, ён керку да тшамъя тшупас. Сэсся воннэз гöтрасясö, семъяэз лоасö. Сыбöрын и семъяэс юксясö — деревняэз лоасö. И пондасö шусьыны деревняэс богатыррес нимöн: Чадзöв, Бачман, Пуксипи, а важ гортныс — Юксьöв.