Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Пера-богатыр

Кыдз Пера да Мизя олöмась Лупъя дорын

Пера-богарыр да Вöрись

Пера-богатыр да Вакуль

Кыдз Пера-богатыр вермасьöма Змейкöт

Кыдз Пера-богатыр отсалöма роч войсколö вермыны Идолишшоöс

Кыдз Пера-богатыр пессьöма грап Строгановкöт

\

Кыдз пера да мизя олöмась лупъя дорын

Важынся-важын, чулалiс сюрс год мымда ни, а то и унажык, пемыт вöррез быдмисö миян деревняэз местаын. Дзор да пöрись, кыдз ачыс муыс, Урал вöлi вевттьöма сук вöррезöн. Мортлö сьöкыт вöлi ветлöтны вöрыс пырйöт, унажыксö ковсис кывтны юэз кузя пипуись керöм пыжжезын.

Вöррезас уна йылiс быдкодь звир-пöтка. Сымда йылiс — висьтавны оз позь. Звир пöлöс вöлi кöзяинöн уралдорся пармаас.

Олiс эна важ пораэзö миян му вылын чудь отир. Сiя селитчывлiс юэз пöлöн, вöррезын, ылын öта-мöд дынсянь. Чудьлöн керкуэз эз вöлö, кöдзыт коста дзебсисьлiсö ямаэзö. Эз гöрö, не эз кöдзö, подасö эз видзö, а сёянсö шедтiсö вöррезын. Юэзiсь кыйлiсö чери, нюррезын да вöррезын öктiсö сыспу öреккез да туруннэз. Пыр вöралiсö. Кин шедас — тар нето сьöла, вöрмöс нето ош, ур нето кöч — быдöс мунiс сёянö, быдöс ковсис кöзяйствоын. Не пишаль, не порок эз тöдö чудь отир: чöссэз да каззез тэчлiсö, ньöлöн да ньöвъёсьöн ветлiсö звир вылö. Аддзасö вöрсис верöс, кераласö, пöжасö да кöстасö дугаöс моз, кöрталасö вöрмöс жилаэзöн — вот тэныт и лыйсян.

Медбур вöралiссезöн чудь коласын вöлöмась, шуöны, кык вон — Пера да Мизя. Олöмась нiя Луп ю дорын, кöда усьö Камаö, пармаын, кытöн сiя кадö вöлöма важ деревня Мöдгорт. Вылына лэбтiсьöма Луп вевдöрас эта пармаыс, и тыдалö сысянь öт-мöдöрö вöра крайыс паськыта.

Пералöн да Мизялöн и сой вöлöма, статя да мича. Олöма сiя, висьтасьöны, кытöнкö ойланьын, кöдзыт саридз дорын, Видзöма сойныс кöррезöс. Сымда вöлöмась — лыддьыны абу вермöмась. Стрась сiя радейтöм кöрресö, сiйöн и мунöма кöдзыт саридз дорас. Кытöн вöлöма уна нитш — кöррезлöн сёяныс.

Статя, кыдз пожум, читкыля, кыдз сыспу, Пера вöлöма богатыр вына. Чудь отир коласын абу пантасьлöма сысся вынажыкыс. Сто пуд сьöкыта из шупкыны верста ылына Пералö вöлöма нем туйö.

Ыджыт иззэзöн шупкасьлöмась кык вон, кыдз мяччезöн. Парма вывсянь парма вылö шупкавлöмась, кин ылöжык шентас.

Казялас öтпыр Пераыс галя, ыджытся-ыджытö, керкуся ыджытжыкö, кватитас и мöдас Луп сайö шупкыны, да мезмас кисис галяыс, ваас и усяс. Куйлö галяыс öнöдз Луп пыдöсын, Мöдгорт важ деревня дынас. Пыдын Луп юыс — вевттьöма этö галясö кöдзыт ва. Токо гожумнас, кöр чинас ваыс, тыдалö галялöн вевдöрыс.

Кылiс Пера вын йылiсь чудь отир и шуис сiйö богатырöн.

Олiсö Луп дорас Мизя да Пера, чери кыйисö, вöрись звиррез да пöтка вийисö.

Аддзис Пера-богатыр кыз пу, лямпаэз кöстiс, нюдз верöсiсь ньöв керис, медбур кöр сöннэзiсь тетива лöсьöтiс, вöрмöс кучиккезiсь шоныт пась вурис.

Ывтi гöгралiсö Пера да Мизя, кыйисö черисö. Камаын, Иньваын, Велваын, Вишераын, кыйсисö. Мунасö асывсянь лямпаэзöн чериавны Иньва дорö, мордаэз да каззез сьöраныс босьтасö, а рытнас, кöр пемдыны пондöтчас, Луп ю дорö бертасö, дас пестер черисö ваясö.

Шупытжыка, нежели лямпаэзöн, Пера ветлывлöма поннэзöн. Вöлöмась сылöн кузь кока дас пон. Доддялас нiйö нартаö и öтiк лунöн вашöтлас Кама дорись оров городокöдз. Ветлывлöма сiя поннэзнас и кöдзыт саридз дорö сойыс ордö, паськыт тыэзiсь чери кыйны.

Уна муэзын вöвлöма Пера, гöгöр кытшлавлöма. Изсянь Кайöдз, Вишерасянь Иньваöдз быдöс Урал мусö тальöма Пера аслас лямпаэзöн да кузь кока поннэзöн. И абу вöлöма некин чудь отир коласын Перася буржык вöралiсьыс. Выныс сы киэзын вöлöма богатырлöн мымда.

Панталас вöрын ошöс, ошыс оз понды сетны сылö туйсö — быдöс гыжжесö ошлiсь летас, öтiк кинас ошсö джагöтас. Вияс Пера-богатыр вöрмöссэзöс нето кöррезöс, кöрталас нылiсь коккезнысö, кышалас тушаэсö пика вылас, чапкас сивъяс и нöбöтö гортас. Кык да куим вöрмöсöн тшöтш ваялöма. Быдöс паськыт Урал му вылiсь отир, том и пöрись, тöдлöмась дёка вöралiсь Пера-богатырöс. Радейтöма Пера богатыр отирсö, отсавлöма вынтöммезлö, кöдна вöравны да уджавны абу вермывлöмась.