Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Каски-ХХ.doc
Скачиваний:
3
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
3.09 Mб
Скачать

Кыдз данько бурлачитiс

Семъяас нiя вöлöмась куим вон. Кыксö айныс радейтлöм, Данькосö — абу, мыля сiя ёся кыла вöлöм. Вот и думайтö старик, кыдз бы сiйö ас дынсис пельдöтны, медбы и синыс нелюбöйсö эз аддзы и пельыс сылiсь баснисö эз кыв. И решитас старик: «Вай-ко бурлачитны сiйö иньдöта. Эд няньыс бырсис, сьöм абу, а колö мыйкö сёйны и кыдзкö воттэсö вештыны».

Лöсьöтыштас котомка, петкöтас порог сайöдз да шуас: — Мун, Данько, аслыт нянь кусöксö шедты.

— Кытчö ме муна?

— А вот лöсьöтчисö мунны Кондрать да Пилим, ныкöт и мун.

Зонка ёртасис мужыккескöт да и мунiс ныкöт

Мунасö, мунасö — шоччисьны пуксясö. Данько тупыльтчас веж турунок вылö да и онмöссяс. Кондрать да Пилим босьтасö сылiсь пажытьсö да пышшасö, а зонкасö туй шöрас öтнасö колясö.

Саймас Данько, öтланьö уськöтчас — некин абу, мöдланьö — öтiк вöр. Казялас ыджыт мыр, каяс сы вылö, медбы видзöтны, кöдöрын ёрттэс. А мырыс вöлöма гырка — ырк токо сэтчин вöяс. Сяко пондылас петны — некыдз оз вермы. Мый то керан сэтöн? Кувны пö, натьтö, колас эстöн. Токо думайтас этадз, кылö: киннэзкö баитöны. А сылöн дынас ыргöновöй геньгаок вöлöма. Жоль-жоль кöшелёкнас керас — морттэс и сувтасö, кывзöны. Бöра жольнитас небурика. Морттэс и шуöны: эта мырын, натьтö, зарни пö эм, вай пöрöтам сiйö. Но, висьталöм — керöм: пöрöтасö, Даньколiсь невна коккесö оз орöтö керавтöнняс.

Гырка мыр уп усяс, Данько петас сы пытшкись, мужыккес повзясö и давай котöртны сы дынiсь — чисто сермöттэзнысö колясö (нiя вöввез кошшöмась).

Данько босьтас öтiк сермöт, аддзас вöв, кутас, пуксяс вывтас и мунö одзлань.

Гöнитöв-керас да туй вылö петас. Кылö: силькан шы триньгö, кинкö вöлöн мунö. Повзяс Данько: поди пö менö кошшöны? Лэдзас вöвсö, сермöтсö конувтас босьтас да пырас пос увтö и видзöтö гусьöн, кин локтö. А сiя барин тройкаöн гöнитö Данько эшö öддьöнжык повзяс, мöдас пыдöжык пос увтас дзебсисьны, но нильдас да усяс и сермöтнас кыдз сяркнитас — тройка бокö чепöссяс, бариныс ваас токо тульс усяс да чуть оз пöд. А кöр петас васис, мырддяс Даньколiсь сермöтсö да сiйöн вурас да вурас зонкасö, сэсся пуксяс тройка вылö да мунас.

Вот и горзö Данько: кытчö öнi воштiсьны, мый керны? Колö пö деревняöдз кыссьыны ой кежас. Босьтас бедь да мунö туй кузяс. Но вот и деревняö локтас, да некытчö оз лысьт пырны керкуас, а мунас баняö. А сiя токо ештöтöма, абу на пывсьöмась. «Но эд вашöтасö менö эстiсь, кöр пывсьынытö локтасö, — думайта зонка. — Вай-ко ме полок увтас пыра».

Токо пырас полок увтас — отир локтасö. Видзöтö коласöт и аддзö: кöда брага туис пыртö, кöда сёяннэз. Пыртасö, лабиччезö тэчасö. Сэтчö инька кагаöн пырö. Вежöртас, што кашаöн локтöны. (Одзжык кашасö чулöтлöмась баняын, а не керкуын).

Данько шовкнитас полок пöвнас — отирыс гыж пышшасö. Зонка петас полок увтiсь, босьтас мымдакö юан-сёян и мунö мöдiк деревняö. Локтас вöрö, аддзö: керку сулалö. Пырас керкуас — некин абу. Пукалас-керас, сэтчö локтöны киннэзкö и öддьöн споритöны. Данько уськöтчас джоджулö, пöднасяс.

Пырасö мужыккез, споритасö-керасö, сэтчö öтiк шуас:

— Ноко кисьтö сьöмсö пызан вылас, видзöтам, кин мымда талун грабитiс.

Вежöртас Данько, што этö розбойниккез, и повзьöмувъяс сяркнитас мыйöнкö.

— Кин сэтчин? — юалö атаман. — Ноко пыралö, видзöтö. Пырас öтiк розбойник, аддзас Данькосö, локтö сы дынö.

Данько кöшельсö сылö сетас, и мöдыс бöр петас: некин пö абу.

Данько пуксяс кытшöмкö мешöк вылö и пукалö, шы оз сет. Сэсся окота лоас тöдны, мый мешöкас куралöмась. Пöрччалас уссёсö, а сэтöн — тыр сьöм. Сюяс пиас да мый да сьöмсö — пригодитчас пö. Пондас домавны мешöксö да бöра мыйöнкö сяркнитас — ачыс оз казяв.

Джоджулас пырас ачыс атаманыс, петкöтас Данькоöс керкуас да пöттöдз вурас зонкасö шатьöн и шуö: но, кытчö пö сiйö воштыны? Кыдзи лэдзны — висьтасяс, кыдзи вийны — томöв, жаль. Вайö пö бочкаö сiйö йöртам да ваö шентам.

Бочкаö йöртасö, бочкасö юö шентасö — ась пö кывтö саридзö.

Кывтас, кывтас бочкаыс, и ва гыэс сiйö берегас чапкасö. Кылö Данько: кинкö зыртчö бочка бердас. Зонкалöн пурток сьöрас вöлöма, сiя и писькöтас дзалас осьтаок. Аддзö: кöин сэтöн боксö зыртö. Данько ыждöтас осьтасö, кисö осьтаас сюйыштас да кöинсö бöжöттяс и кутас.

Кöиныс повзяс и давай котöртны, давай котöртны, бочкаыс токо жек да жек бöрсяняс! Дыр я не я котöртас, бочка асыккес киссясö, дзаввес разьсясö, а кöин повзьöмсяняс кулас. Данько кöинсö куляс, кучиксö лавкаö сетас да сьöм босьтас.

Вот сымда и заробитас бурлачитiкас.